شوربختانه بايد گفت که بسياری از فارسی‌زبانان بنابـر دلايل مختلف از تاريخ پرآشوب آسيای‌ميانه از جمله از زمانه و کارنامه‌ی هم‌زبانان خود (تـاجيـکان) در ماوراءالنهر (فرارود) 1، به ويژه در قرن بـيستـم چندان آگاهی ندارند، از جمله اين‌که بـر زبان فارسی و فرهنگ تـاجيـکان در فرارود به ويژه در اين صد سال اخير چه گذشته است. آن‌ها نمی‌دانند، بلشويک‌ها رسم‌الخط فارسی را در سال ۱۹۲۹ به لاتين و در سال ۱۹۴۰ به سيريليک تبديل کردند.
حاکميت شوروی، تـاجيـک‌ها را خلاف اراده‌ی‌شان در سرزمين‌هـای گـونا‌گـون تقسيم کرد، آن‌ها را از مراکز مهم تاريخی، سياسی و فرهنگی‌شان از جمله بخارا و سمرقند محروم ساخت. بسياری از فارسی‌زبانان نمی‌دانند که تاجـيک‌هـای فرارود چه روزگاری را در دوران حاکميت اتحاد شوروی پيـشـين پشت سر گذاشتند و به چه دشواری و چه بهائی فرهنگ ديرين و سنن باستانی، ادب و زبان فارسی را پاسداری کردند.
خلاصه اين‌که آگاهی بسياری از فارسی‌زبانان از دشواری‌ها و دستآوردهايی تـاجيـکان فرارود در قرن بيست در عرصه‌ی اقـتصادی، سياسی، علمی و فرهنگی بسيار اندک است.
برای مطالعه مطلب با ارزش پژوهشی به اینجا اشاره کنید
