زنده یاد دستگیر پنجشیری یکی از سیما های سیاسی معروف ،پاکیزه،صمیمی، ایدیولوژی گریز ،فروتن، وکم بدیل دهه ی شصت میلادی تاریخ معاصر میهن است. مرحومی متولد عقرب سال۱۳۱۲وبا اکمال تحصیلات ابتدایی و پایه در جکان شهر هرات،رخه زمین مقر حکومتی وقت پنجشیر ودارالمعلمین کابل، درسال۱۳۳۷از رشته ی زبان و ادبیات دانشکده ی یگانه دانشگاه کابل دیپلوم لیسانس بدست آورد وبلافاصله به ماموریت در ریاست مستقل مطبوعات که اندکی بعد به وزارت ارتقا یافت اشتغال ورزید.طی چار سال کار درین اورگان دولتی موصوف به حیث نامه نگار روزنامه های اصلاح وانیس،مدیر تشریفات،مدیر تدقیق رادیو افغانستان ومدیر نسخ خطی سابقه ی کاری موفق دارد.درین مدت مقالات او در روزنامه ها و مجلات دولتی با تخلص مستعار ناشکن وکوهی به کثرت اقبال چاپ یافته است. در همین مدت دستگیر پنجشیری توانست که کورس نه ماهه ی داخل خدمت ژورنالیزم را که برای نخستین بار در کابل تدویر و توسط پروفسور جالف آمریکایی تدریس می شد دنبال وسند مافوق لیسانس کسب کند.درسال۱۳۴۲دستگیر پنجشیری غرض خدمت زیر بیرق شامل کورس یک ونیم ساله ی ضابطان احتیاط واقع بالای حصار کابل گردید وبا دریافت ترخیص عسکری و تقریبا همزمان با نفاذ قانون اساسی دهه ی دموکراسی سلطنت با استعفا از ماموریت دولتی وارد سیاست فعال ودر قطار۲۷تن از روشنفکران وقت با اشتراک در کنگره ی موسس حزب دموکراتیک خلق ،به حیث یکی از ا عضای دفتر سیاسی این حزب انتخاب گردید.در نه سال دهه ی دموکراسی وپنجسال جمهوری داود خان به عنوان کادر حرفوی حزب اشتغال داشت. دهه شصت میلادی دوران تقابل وشاخ به شاخی دوقطب سرمایه داری لیبرال وسوسیالیزم جهانی است که تاثیرات آن در جهان سوم در غلظت ایدیولوژیک ومرز بندی های خشن بازتاب آشکار داشت. به باورم طاهر بدخشی دستگیر پنجشیری وصالح زیری از معدود روشنفکران کشور اند که از همان آغاز اشتغال به کار سیاسی تا پایان عمر با غلظت ایدیولوژیک ومرز بندی های معمول و رایج میانه ی خوبی نداشتند. دستگیر پنجشیری در قبل وبعد از حاکمیت حزب خلق با همه احزاب وشخصیت های مستقل از جمله سازمان دموکراتیک نوین که به نام شعله ی ها شهرت داشت ، با سازمان سازا وگروپ های انشعابی ،باحزب صدای عوام ،با گروه کار وگروپ های زیر مجموعه با حزب افغان ملت ،با گروه ساما وسایر تشکل های ملی گرا وچپ وقت در تناقض باعرف و فرهنگ سیاسی رایج روابط انسانی حسنه داشت. با کودتای ثور۱۳۵۷ دستگیر پنجشیری برای مدت شش ماه به حیث وزیر معارف وبیشتر از یک سال به عنوان وزیر فواید عامه ایفای وظیفه کرد.با حضور سنگین نظامی شوروی ومداخله ی خشن آن کشورکه سقوط دولت صد روزه ی امین واعاده قدرت برای ببرک کارمل را در قبال داشت،دستگیر پنجشیری برای مدت دوهفته زندانی وبعد در مقام عضودفتر سیاسی حزب برای مدت کوتاهی ریاست اتحادیه نویسنده گان افغانستان را به دوش داشت. با عزل ازین پست تشریفاتی تا حوت سال ۱۳۶۸ کودتای تنی نجیب که دستگیر پنجشیری وتعدادی از مخالفین سرسخت درون حزبی به اشاره ی صاحبان حقیقی محکوم به اعدام شدند، موصوف در سکتور تفتیش حزب اشتغال سیمبولیک داشت. دستگیر پنجشیری با حفیظ الله امین وگرایش قومی او در تمام مدت زنده گی سیاسی حزبی با ببرک کارمل از سال۱۳۴۸ تا پایان زعامت حزبی و دولتی او با نور محمد تره کی از روز تصاحب قدرت دولتی وچرخش قابل سوال در مسیر قوم گرایی وبا داکتر نجیب از روز ارتقای او در سطح ریس دولت با مداخله ی مستقیم وشرم آور شوروی ها روابط ومیانه ی خوب نداشت. پنجشیری از معدود اعضای حزب خلق به باور من است که مرز بندی جناحی حاکم حزب دموکراتیک خلق برایش در عمل ونظر بی مفهوم بود وبیشتر از گرایش های تمامیت خواهی ترکیب پشتونی حزب ناراضی به نظر می رسید. از پنجشیری هفت مجموعه ی شعری و دو کتاب به عناوین ظهور وزوال حزب دموکراتیک خلق ومبارزات سیاسی و فرهنگی مردم پنجشیر به دست نشر سپرده شده است.با سقوط حکومت پوشالی نجیب، دستگیر پنجشیری بعد از دوسال اززندان پلچرخی رها ودر مدت چارسال دوران مجاهدان در کابل اقامت داشت.درین مقطع در اثر جنگ های خانمان سوز شورای همآهنگی با دولت حاکم استاد ربانی دوپسر نوجوان وزیر سن دستگیر پنجشیری به دلایل سیاسی از منزل رهایشی او در مکروریون کهنه توسط دوستم وحزب اسلامی دستگیر و برای مدت دوسال در کابل چارآسیاب وشبرغان زندانی بودند که با وساطت خیر خواهانه ی استاد موسی توانا،بشیر بغلانی، اکرم کارگر ،ظاهر یونسی ومعدودی دیگر از بزرگان شمال رها شدند. با نزول فتنه ی اول طالبان دستگیر پنجشیری در میزان سال۱۳۷۵کابل را ترک وعازم پشاور گردید با انقضای یکسال مهاجرت واقامت ازین شهر به عشق آباد پایتخت جمهوری همسایه ترکمنستان رفت وظرف یکسال توانست خودرا به ایالت سیاتل اتازونی برساند.در مدت اقامت در آمریکا نیز دست از فعالیت فرهنگی بر نداشت و مقالات او عمدتا در سایت آریایی وجاودان به نشر می رسید. درچار سال آ خر عمر پنجشیری به بیماری پیشرفته ی آلزایمر مبتلا تا آن که دو سال قبل در شام۵جدی در حوالی ساعت ده که به ساعت دوی روز محلی در سیاتل منطبق است،قلب مهربان وبی کینه ی او در آستانه ی دهه اول ماه دوم ورود به نود ساله گی از تپش باز ماند ودر همان جا به خاک سپرده شد. دستگیر پنجشیری یک ششم عمر سیاسی خود را در زندان های استبداد قومی سیاسی ویک ربع قرن را در مهاجرت ودوری از میهن سپری کرده است.سرنوشت آزاده گان در جوامع غرق در فقر فرهنگی واستبداد قومی سیاسی شور بختانه چنین است.این پست را با رباعی ای از مرحوم دستگیر پنجشیری به پایان می رسانم:
ازقریه ی قابضان پنجشیر منم
از دیدن رنج آدمی سیر منم
آزاده ام و غلام دنیا نشوم
یار قلم و کتاب وشمشیر منم
