‘اگر در طول هر دو هفته به مبلغ پانزده مليون دالر، پول افغاني از ماركيت خريداري نشود قيمت يك دالر به هزار افغاني خواهد رسيد’

موضوع اقتصاد كشور از مسايل خيلي ها مهم در آينده هاي نزديك كشور است، كه اگر به آن توجه صورت نگيرد كشور بسوي يك بحران بزرگ خواهد رفت. آنچه تا بحال در مورد اقتصاد كشور صورت گرفته است به هيچوجه تضمين كننده ثبات اقتصادي در آينده هاي كشور نيست. ميان صادرات و واردات ما تعادل وجود ندارد. جمع واردات ما سالانه بيشتر از پنج بليون دالر است در حاليكه جمع صادرات ما از ششصد مليون دالر بيشتر نيست. كه اگر موجوديت جامعه بين المللي در كشور نباشد مردم ما قدرت خريد را از دست خواهند داد و تورم پولي سير سعودي خواهد داشت، همين حالا اگر بانك مركزي هر دو هفته مبلغ پانزده مليون دالر پول افغاني را از ماركيت خريداري نكند قيمت يك دالر به هزار افغاني خواهد رسيد. ثبات پولي افغاني در شرايط فعلي از دوران پول سرمايه گذاري يا عوايد بدست آمده از صادرات كشور نيست، ثبات پول افغاني ما به شكل كاذب آن از فروش دالر وخريداري افغاني از ماركيت است. بنأ اگر بانك مركزي پول افغاني را از ماركيت خريداري نكند اوضاع اقتصادي بخصوص ثبات پولي دچار يك صدمه بزرگ خواهد شد. متاسفانه در طول نُه سال گذشته آنچه جهان براي كشور مان كمك نمود در پروژه هاي اساسي وزير بنايي به مصرف نرسيد. يكمقدار قابل ملاحظه اين كمك ها توسط خود خارجي ها دو باره به كشورهاي شان انتقال داده شد. آنچه در افغانستان به مصرف رسيد آنهم در يك سلسله پروژه هاي روبنايي همراه با فساد اداري بود. بليون ها دالر كمك هاي كشورهاي خارجي اثرات بسياركم در فقر زدايي وايجاد دگرگوني در سطح زنده گي اقتصادي مردم داشت. عدم توجه و علاقمندي حكومت درتطبيق پروژه هاي اقتصادي وعدم توجه در بلند بردن ظرفيت هاي اداري وتخنيكي وزات خانه ها، نبود يك اداره قوي در كنترول فساد اداري دخيل بودن بعضي از وزير صاحبان در قراردادها وسهم داشتن در منافع كمپني ها، سبب شد تا بودجه انكشافي در طول هر سال به مصرف نرسد. از چند سال بدينسو وزارتخانه ها تنها قادر به مصرف رساندن صرفاً سي وپنج تا چهل در صد بودجه انكشافي شان بوده اند. وبه همين سبب حكومت نتوانست پول هاي بيشتري را براي تطبيق پروژه هاي اقتصادي جلب و جذب نمايد. پلان انكشاف ملي افغانستان كه در ظرف سه سال از 2004 الي 2007 تكميل گرديد و ده ها نفر متخصص خارجي وداخلي آنرا ساخته بودند ودر كنفرانس پاريس اين برنامه مورد تائيد كشورهاي دونر قرار گرفت. وكشورهاي جهان مجموعاً به شمول وعده هاي قبلي در كنفرانس توكيو وساير كنفرانس ها مبلغ پنجا وپنج بليون دالر براي تطبيق برنامه انكشاف ملي افغانستان وعده كردند، اين برنامه نيز بخاطر عدم ظرفيت ، فساد اداري ، وعدم توجه جدي حكومت در مسايل اقتصادي تطبيق نشد. در برنامه انكشاف ملي افغانستان تاكيد بيشتر بالاي پروژه هاي زير بنايي شده بود. بخصوص موضوع بندهاي آبي وانكشاف سكتور زراعت. تا بحال هيچ نشانه اي از تطبيق پروژه هاي زير بنايي در كشور ديده نمي شود. زراعت ما هنوز خيلي عقب مانده است وهيچگونه موفقيتي براي رشد زراعت بخصوص تجارتي ساختن زراعت صورت نگرفته است. در موضوع اعمار بندهاي آبي نيز هيچگونه پيشرفتي به مشاهده نمي رسد. از صنعت وداشتن پلان ها وبرنامه هاي براي صنعتي ساختن كشور اصلاً هيچ خبري نيست مجموع كارگران صنعتي ما د ركل كشور از بيست هزار نفر تجاوز نمي كند.

آنچه براي مردم ما بيش از هر چيز مهم است، ثبات اقتصادي و بلند بردن عوايد سرانه مردم ما ميباشد. ايجاد اشتغال وتثبيت اقتصادي از مهمترين و اساسي ترين وظايف دولت است. در موجوديت جامعه جهاني در كشور ما و كمك هاي كه از طرف جامعه جهاني براي كشور ما صورت مي گيرد ما هر چه زودتر بايد از نظر اقتصادي متكي بخود شويم. وبخصوص در ايجاد زير بناهاي اقتصادي شب وروز تلاش ورزيم. كشور ما فعلاً يك كشور كاملاً وابسته به كمك هاي اقتصادي كشورهاي جهان است. اگر اردو وپوليس داشته باشيم اما اقتصاد نداشته باشيم كه بتوانيم اعاشه و اباطه اردو وپوليس را كنيم. پس اردو وپوليس چه بدر ما ميخورد، ما اولتر از همه بايد اتكاي اقتصادي خود را به كشورهاي جهان كم بسازيم . تا در آينده ها زنده گي كرده بتوانيم اگر صاحب يك اقتصاد ملي نباشيم ونان شب وروز مردم خود را پيدا كرده نتوانيم ، پس دستگاه اداري خيلي بزرگ ، اردوي دوصد وپنجاه هزار نفري چه بدرد ما ميخورد. اگر معاشات اردو وپوليس را در طول يكماه داده نتوانيم پس اردو وپوليس از هم ميپاشد. وهر كسي به هر طرفي خواهد رفت. حفظ ونگهداري اردو و پوليس به بودجه و پول ضرورت دارد. اگر خارجي ها از افغانستان بيرون بروند با كدام بودجه واز كدام مدرك ،‌ اقتصادي بودجه اردو و پوليس را فراهم خواهيم ساخت. ما بايد در موجوديت چتر امنيتي خارجي ها به مراحل پيشرفته اقتصادي خود را مي رسانديم ، و از نظر اقتصادي خود را متكي به خود مي ساختيم. در صورت كه از نظر اقتصادي متكي به خود شويم آنگاه مي توانيم سازمان هاي اردو و پوليس خود را خود ما بسازيم. آنچه امروز حكومت مي خواهد انجام دهد يعني انتقال مسايل امنيتي از قوت هاي خارجي به قوت هاي افغاني. بهتر بود تا اين انتقال از وابستگي اقتصادي به خود كفايي اقتصادي صورت مي گرفت. اينكه قوت هاي افغاني به عوض قوت هاي خارجي امنيت يك ولايت بخصوص را بگيرند. مفاد اين كار چه است؟

خارجي ها بدون اينكه قوت هاي افغاني مسؤليت هاي امنيتي را بعهده گيرند. اردو و پوليس ما را هم تربيه مي كنند وهم تجهيز. بنأ از اين كار يعني گرفتن مسؤليت هاي امنيتي چه چيز را ما بدست مي آوريم. بجز اينكه يكمقدار مصارفاتي اظافي بخاطري نگهداشت اردو در ولايات مختلف بر بودجه ملي ما تحميل شود. براي ما بهتر بود تا ابتكارات اقتصادي را از نزد خارجي ها ميگرفتيم. مانند كشورهاي مصر، اسرائيل و اردن خود ما پول هاي كمكي را بخاطر تطبيق پروژه هاي اقتصادي عملي مي كرديم نه اينكه خارجي ها اينكار را براي ما بكنند.

اگر ما مي توانستيم كه بودجه انكشافي ولايات را از بودجه خودي فراهم مي كرديم اين به مراتب بهتر از مسايل امنيتي مي بود. متاسفانه حكومت، در تثبيت اولويت ها وكارهاي اساسي هميش مرتكب اشتباه فاحش مي شود. آنچه براي كشور ما و ملت ما مهم است ايجاد يك اقتصاد ملي، سپري نمودن مراحل مختلف اقتصادي، بلند بردن سطح توليد، بلند بردن كيفيت زندگي برابري ومساوات در داشتن فرصت هاي اجتماعي واقتصادي، دست زدن به ابتكارات اداري، تحكيم دموكراسي سياسي، كم ساختن فاصله ميان شهرها و ديهات،‌ اينها همه از عوامل مهم در روند شناخت ملي به شمار مي روند. وبراي مردم ما اهميت حياتي دارند.