نهاد های اساسی و اثر گذار دولت همیشه کارکردهای مهم و نقش سازنده را در خود دارند و از سازه های مهم انداموار یک دولت به شمار می روند؛ اما این سازه ها در کشورما به گونه ی صورتی وجود دارد و ارزش سیاسی خود را تا هنوز کسب نکرده اند. از حمله ديده مي شود كه ما به گونهی درست و راستین آن مجلس نمایندگان نداریم. در هفت سال دولت داري، مردم افغانستان شاهد هستند که نهاد های توانا و تصمیم گیرنده نداشته ايم و اصل تفکیک قوا را به وجود نياورده ایم. البته ما می توانستیم به این امر برسیم اینکه نتوانسته ایم نهاد های کارا و جدی سه گانه را داشته باشیم دلایل مهم دارد و پرسش اساسی بر می گردد به مسوولیت پذیران سیاسی جامعهی ما که در رأس قدرت سیاسی قرار دارند. به هرصورت افغانستان چهارسال پیش با برگزاری انتخابات دیکته پذیر و ظاهراً دموکراتیک، ارگان قانون گذار و ناظر برعملکرد های دولت را زیر عنوان مجلس نمایندگان ایجاد کرد و شمار آنانی که با رأی، نماینده های مردم شدند، درین مجلس تا هنوز دهل مردمی بودن را می کوبند و تاهنوز هیچ گوشی صدای آن را نشنیده است.
و اما برعكس كساني هم بودند كه از رأي مردم به وكالت رسيدند؛ اما در مقابل خواسته هاي آنان قرار گرفته تن به هر خواريي كه خواسته اند داده اند تا بر طبل معامله ها بكوبند و خودشان را بيشتر دستگاه قدرت نزديك كنند. در گيرو دار اين جريانهاي پارلماني افغانستان، مديريت تواناي آقاي رييس مجلس نيز گاه دچار چالش شده است و جناب ايشان با قرار گرفتن زير بار عاطفه و دلسوزي نتوانسته است كه در موارد حساس پلهي منافع مردم را سنگين سازد.
و اكنون كه كابينه به مجلس معرفي شده است ديده مي شود خواسته يا نخواسته كه بازدارندگي هايي از طرف رييس مجلس بر اعضا اعمال مي شود كه مي تواند در اين مرحله خطرناك باشد كه بايد آقاي قانوني برآن واقف گردد. اگرچه آقاي قانوني در چهار سال گذشته مديريت خوبي در مجلس داشته و توانايي لازمه را در اين خصوص از خود نشان داده است؛ اما در برخي از مواقع از توانايي ها و تاثير گزاري هاي خويش استفاده نمي كند.
اقدامات خويشتن دارانهي آقاي قانوني در چند روز اخير سبب شده است تا گمانه هايي مطرح شود كه گويا آقاي قانوني دارد فضاي مجلس را بيشتر به نفع حكومت مساعد كند . به هر رو اكنون كه نمايندگان مردم بار ديگر در فرصت تعيين سرنوشت مردم قرار گرفته اند آقاي قانوني بايد منحيث رييس اين مجلس كه مسووليت بيشتري در قبال مردم و خدا دارد، سياست مجلس را براي خدمت به مردم مساعد كند؛ زيرا اين تازه ترين زمينه براي اصلاح امور و نظام است كه نصيب مجلس در آخرين فرصت ها شده است . آقاي قانوني بايد بداند كه محروميت تاريخي، ناكارگيها و واگرايي هايي را كه ما در هفت سال ديديم نمي شود با آن به بي توجهي برخورد كرد.
جناب قانوني صاحب نبايد سازش ها را تن داد و پرسش ها را گلوگيركرد. تاريخ در پشت هر عملكرد ما قرار دارد و در بارهي ما داوري خواهد كرد. من اميدوارم كه چشم تاريخ عملكرد من و شمارا به ارزش هاي متعالي خود پذيرا شود. سپيده دم هاي آينده در گرو انديشه و كنش هايي است كه قرار است انجام بدهيم. من به ديد يك شهروند شايد دقيق نباشد مديريت شما را در جريان پرسش هاي نمايندگان به ديدهي معنا تماشا مي كردم كه روح محافظه كارانه درآن جاري است. اميد دارم كشوري كه به فرياد پرسش، انتقاد سازنده، دورانديشي، عقلانيت، تدبير و تعهد ملي را نياز دارد نمايندهي آن فرصت چند لازم بيان و تصميم را داشته باشد. اين جدا از آن است كه برخي ها بخواهند در مجلس شما را يا مديريت شما را از هم بپاشند.
شما ميدانيد كه نمایندگان ما در مجلس نمی دانند که تصمیم گیرنده خودشان نیستند و مجلسي که آنها در آنجا اکثرا چشم بر راه معاش هستند، ماهیت صورتی دارد و اربابان قدرت و استیلاگر و آنانی که آب و نان آنها را آماده کرده اند، همه کاره هستند و آنها هستند که به جای شان فکر می کنند و برنامه ریزی می کنند. اگر بدبينانه خوانده نشود مجلس نمایندگان ما در چهار سال نشان داده که چه گلی را به آب داده است. درین خاکدان، درین جغرافیای مرگ، سرزمین خاک و خون خاکستر همانگونه ای که رییس جمهور آن را باد های غربی می آورد و دموکراسی را اعدام می کند، نمایندگان آن نیز در برابر ارزشهای ملی و بزرگ کشور ابزاري بیش نیستند و هیچ اعتنایی به ارزشهای بزرگ ندارند. نماینده های مردم نشان دادند که چه نقش را در سمت و سو دادن قانون گرایی دارند. زماني که قانون را تصویب می کنند و نظام دیکتاتور آنرا عملی نمی کند، معلوم می شود كه نمایندگان در نزد ارباب انحصار طلب چه ارزش دارند؟ آنانی که در مجلس نمایندگان هستند با آنانی که در چوک کوته سنگی زیر بار فقر شانه هاي شان کوژ شده است درد مشترک و سرنوشت مشترک دارند؛ زیرا نظام و حامیان این دولت به آن ها و همچنان به نماینده ها مردم با چشم کور و نابینا نگاه می کند.
این مرد درد نان دارد و آن نمایندهی مردم در مجلس، درد بی اختیاری، کارایی و نقش ملی را که نماینده های مردم بازی کردند. دیدیم که چه فاجعههای بزرگي را درین خاکدان جاری ساخت. کار نماینده های مردم گرسنهی افغانستان بزرگ تر از عمل هایي بود که تا هنوز انجام یافته است. ارزش های ملی، حاکمیت ملی، دفاع از قربانیان بی گناه، ازدیاد نیروهای بیگانه، فساد بزرگ در اداره های دولت، پذیرش کودتا و نادیده گرفتن رأی مردم و زیر پا شدن انتخابات دموکراتیک، عدم تطبیق قانون های تصویب شده، از موارد عمدهي است که تاهنوز چشم نماینده های ما آنرا ندیده است و یا خود را به کوچهی حسن چپ می زنند یا شجاعت و تصمیم گیری سیاسی در میان شان دیده نمی شود. البته همه افرادی که در مجلس هستند در شمار ناکارا ها نمی روند؛ اما تجربه نشان داد که تعداد زیاد آنها نقش عمده و ملی خود را بازی نکرده اند.
در میان نماینده های مردم، دیده شده که برخی ها تعهد و باور ملی دارند و قاطع موضع داشته اند.اما با تاسف اکثر آنها عملکرد سکوت باورانه، واقعیت گریزانه را اختیار کرده اند .دیده شد که تنها برای معاش و روامداری ها می اندیشند. حتا همین افراد در برابر نزده مورد نقض قانون اساسی توسط آقای کرزی مهر سکوت برلب زدند و دربرابر آن هایی که درین زمینه واکنش دادند، خود را طرف عنوان کردند.
صداقت مجلس و کارایی مجلس را ما دیدیم که چقدر راه های توسعه و قانون پذیری را سهل ساخته است. به هر حال یک بار دیگر مجلس نمایندگان در آزمون ملی و بزرگ قرار دارد و می خواهیم که این نماینده ها، آزموده ها و افرادی را که سرچشمه ناکارگی هستند دوباره به سرنوشت مردم تحمیل نکنند. سلیقه ها و عدم آگهی ها را کنار زده به آنانی رأی اعتماد بدهند که تعهد و تجربهی کارکردن را دارند و به افغانستان واحد باور دارند. کاستی هاي تخصصی کابینهی آقای کرزی از همین اکنون پیداست که چگونه است.
نمی دانم درین خاکدان چرا به آینده های روشن کسی صادقانه فکر نمی کند. افغانستان سی میلیون انسان دارد و درمیان آن ها انسانهای دانشمند و متخصص به گونهی قطعی وجود دارد. درین سرزمین ما به نبود ظرفیت ها روبرو نیستیم که یک بار یک فرد در رأس وزارت انکشاف و دهات قرار می گیرد باز همین فرد وزیر معارف می شود و دوباره همین فرد در مقام وزارت داخله قرار می گیرد. يا کسی که دانشکده ی دارو سازی خوانده قرار است در رأس معارف کشور باشد، کسی که دارای تخصص در بخش تجارت است به وزارت معادن پیشنهاد شده، کسی که هیچ درباره برق و انرژی نمی داند به وزارت انرژی پیشنهاد شده به همین قیاس ديگران. ما می دانیم که اگر مجلس نمایندگان اتاق بررسی کارکرد های دولت را درست می داشت امروز با استناد از کار های افراد کابینهی گذشته پرسش هایي را عنوان می کردند که امید وار کننده می بود.
هنگامی که نامزد مقام وزارت با طرح شفاهی و شعاری با نماینده ها برخورد می کرد، من می دیدم که کی ها هنوز در سکوت زمستانی خود فرو رفته بودند و گویا آب از آب تکان نباید بخورد و مردم را باید درد استخوان سوز فرا بگیرد. نماینده های مردم در مجلس باید بدانند این پرسش ها و حرف ها روزمره را رسانه های افغانستان و مردم افغانستان هر روز فریاد می کنند و بجای نمی رسد.
مجلس باید برنامه مدون و عملی شونده و تعهدی مقام پیشنهادی نامزد را دیده از او پرسش کند. زیرا کار کردن در یک وزارت آنهم برای پنج سال امر ساده نیست عقل برنامه ريز ، مدیر، تدبیرکاري، راهکارهای تخصصی، معلومات دقیق، راهبرد کوتاه مدت و دراز مدت و ملی اندیشی را می خواهد نه چند حرف عاطفی و پا درهوای که عنوان می شود و با گلوی چاق فریاد می شود. برای مجلس نمایندگان بهتر این بود که با بررسی و پژوهش دقیق روی برنامه های مدون و گرفتن تضمین از فرد نامزد در بارهی کابینه تصمیم می گرفتند نه به گونهی آزمایشی و فرمایشی. به ویژه در مجلس که بیشتر آن ها نمی دانند که کارکرد و برنامه ی یک وزارت چه باید باشد.
حتا کسی عنوان نمی کند چرا همه ی سرمایه های بزرگ جامعه ی جهانی هدر رفته و کار مهم صورت نگرفته است. برای من جای شگفتی است هنگامیکه نمایندهی از مقام نامزد در وزارت در باره ی فساد اداری پرسان می کند آقای نامزد می گوید که من مسوولیت خود را دارم نه دیگران را. این امر می رساند درآینده جناب پیشنهاد شده در بارهی فساد جدی نخواهد بود و راهی را خواهد رفت که دیگران رفته اند آقاي قانوني شما با رهنمايي درست تان ثبت تاريخ نشويد نگذاريد مديران بيكاره و بي اراده بر مردم تحميل شوند روا نداريد كه صداي رساي و برنامه هاي عزيز نمايندگاني كه براي رسالت شان يا رسالت تان كار مي كنند، عقيم شود.
