بی‌گمان سفر امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان، به مسکو و سپس به هند در قالب نشست فرمت مسکو، واجد ابعاد پیچیده دیپلماتیک و پیامدهای متضاد در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی است. این سفر، هرچند از نظر ظاهر یک گام رو به جلو در مشروعیت‌بخشی بین‌المللی طالبان به نظر می‌رسد، اما هم‌زمان می‌تواند باعث شکل‌گیری حساسیت‌ها، سوء‌تفاهم‌ها و تنش‌های جدی در منطقه و فرا منطقه گردد
در قدم اول دستاوردها و نکات مثبت این سفر چیست؟
مهم‌ترین دستاورد این سفر، صدور معافیت سفر برای فردی چون امیرخان متقی است که در فهرست تحریم‌های سازمان ملل قرار دارد. این اقدام، به‌گونه‌ای شکستن بخشی از انزوای بین‌المللی طالبان تلقی می‌شود
همچنان شرکت در نشست فرمت مسکو، طالبان را در یک قالب رسمی منطقه‌ای قرار داد که در آن قدرت‌های مهم مانند روسیه، چین، ایران، و هند حضور داشتند. این حضور به طالبان اجازه می‌دهد تا خود را به عنوان یکی از بازیگران منطقه‌ای مطرح کنند.
از طرف دیگر سفر به دو کشوری که هر دو نقش کلیدی در معادلات منطقه‌ای دارند، می‌تواند به طالبان در ایجاد کانال‌های دیپلماتیک و شاید کمک‌های بشردوستانه یا اقتصادی کمک کند، به‌ویژه در زمانی که افغانستان در بحران شدید انسانی زیر حاکمیت طالبان به سر میبرد
اما پیامدهای منفی و چالش‌برانگیز چیست؟
ایالات متحده آمریکا ، که همچنان طالبان را به رسمیت نمی‌شناسد و نقش فعالی در فشارهای بین‌المللی علیه آنان دارد، این‌گونه سفرها را به نوعی عقب‌گرد در سیاست فشار تعبیر می‌کند. چنین تحرکاتی می‌تواند واشنگتن را به اعمال محدودیت‌های جدید یا تقویت تحریم‌ها علیه طالبان سوق دهد
سفر متقی به هند، به‌ویژه با توجه به حساسیت تاریخی بین اسلام‌آباد نسبت به دهلی‌نو، می‌تواند باعث بروز نارضایتی شدید در میان نظامیان و سیاسیون پاکستانی شود. طالبان، که پیش‌تر روابط نزدیکی با پاکستان داشت، با چنین اقداماتی ممکن است در توازن حساس خود میان هند و پاکستان دچار مشکل و یک بحران فراگیر شود
گرچه روسیه و هند از تعامل با طالبان در چارچوب منافع استراتژیک خود استقبال می‌کنند، اما همراهی با چهره‌های تحت تحریم شورای امنیت می‌تواند برای این کشورها هزینه‌های سیاسی در سطح بین‌المللی به‌دنبال داشته باشد. به‌ویژه هند که در تعامل با دنیای غرب و آمریکا توازن حساسی دارد
جمع‌بندی
سفر امیرخان متقی را می‌توان هم یک پیشروی تاکتیکی در مسیر رسمیت‌یابی بین‌المللی طالبان دانست، و هم یک «خطای استراتژیک احتمالی که ممکن است هزینه‌های سیاسی تازه‌ای برای طالبان در سطح منطقه‌ای ایجاد کند. مشروعیت دیپلماتیک، اگر بدون اصلاحات داخلی و پاسخ به نگرانی‌های جهانی باشد، دیر یا زود با بن‌بست مواجه می‌شود. طالبان باید بدانند که صرف شرکت در نشست‌های بین‌المللی، کافی نیست؛ بلکه تغییر رفتار، احترام به حقوق بشر، و تعامل سازنده با جامعه جهانی شرط اصلی عبور از انزوای فعلی است
