حالا دست‌کم به یُمنِ همان کشورهایی که امریکا مخالفِ حضور آن‌ها در سوریه بود و می‌گفت که موجودیتِ این کشورها سبب تداوم جنگ این شده است، داعش در کشورهای سوریه و عراق به شکست انجامیده و تقریباً هیچ منطقۀ استراتژیک و مطمینی را در اختیار ندارد. اما بیرون شدن داعش از mandegar-3سوریه و عراق همان‌قدر که می‌تواند خبری دل‌خوش‌کننـده برای مردمانِ این دو کشور باشد، به همان میزان می‌تواند برای مردم افغانستان نگران‌کننده تلقی شود. هرچند پایگاه و خاستگاه خلافت اسلامی (داعش)، کشورهای عربی و به‌ویژه عراق و سوریه در منطقه استند، اما به دلیل نوع مأموریتی که این گروه تروریستی از آن دم می‌زند، می‌تواند خطری بالقوه و بالفعل برای افغانستان و دیگر کشورهای همسایه باشد.
ایران شاید بیشتر از همه این خطر را احساس کرده و از همین حالا به فکر برخی تمهیدات برای جلوگیری از نفوذ آن است. روسیه نیز که به همکاری ایران موفق به بیرون راندنِ داعش از سوریه شد، ولی حالا باید منتظر تبعاتِ آن در نزدیکی مرزهای خود باشد. افغانستان البته در میان کشورهای منطقه، شکننده‌ترین وضعیت را به دلیل شرایط غیرقابل کنترول آن تجربه می‌کند.
داعش در طول سه سال گذشته، خلاف باور برخی سیاست‌مدارانِ کشور که می‌گفتند داعش در داخل افغانستان نمی‌تواند نفوذ پیدا کند، نشان داد که به اندازۀ کافی از توانایی رخنه در قلمروِ این کشور برخوردار است. برخی از سیاست مداران و از جمله رییس حکومتِ فعلی و رییس جمهوری قبلی، این دیدگاه را ترغیب می‌کردند که فضای افغانستان برای داعش محل مناسب نفوذ و گسترش نیست، اما همین‌ها حالا از حضور گروه‌های متعددِ تندرو در خاک افغانستان و از جمله داعش ابراز نگرانی می‌کنند.
آیا پایان یافتن کار داعش در سوریه و عراق به معنای نفوذ بیشتر آن در خاک افغانستان خواهد بود؟ آیا افغانستان در آیندۀ نزدیک به دست شورشیان داعش، به سوریه‌یی دیگر مبدل خواهد شد؟
چنین سوال‌هایی این روزها ذهنِ بسیاری‌ها را در افغانستان به خود مشغول داشته است. بسیاری‌ها در افغانستان از این می‌هراسند که موج پراکنده شدنِ داعش در خاستگاه‌های آن، پای این گروهِ متواری را به افغانستانِ متشنج و درگیر نابسامانی‌های امنیتی بکشاند. افغانستان البته از آغاز پیدایش گروه داعش، مورد توجه این گروه بوده و از همان آوان پیدایش، می‌توان حضور آن را در برخی مناطق کشور حس کرد.
افغانستان هم به دلیل فضای آشوب‌زده و هم به دلیل نزدیکی با برخی کشورهایی که می‌توانند برای داعش به عنوان هدف‌های بعدی مطرح باشند، مورد توجه بوده است. البته در این میان، پاکستان نیز از نفوذ و حضور داعش در کشور خود به هدفِ ورود به افغانستان استقبال کرده است. همین اکنون گروه‌هایی از داعش که در برخی مناطق مرزی افغانستان فعالیت می‌کنند، از طریق پاکستان وارد این مناطق شده اند و به محض روبه‌رو شدن با نیروهای امنیتی کشور، دوباره به بخش‌هایی از آن طرف مرز پناه می‌برند.
داعش برای افغانستان پس از این، فقط یک خطر بالقوه نمی‌تواند باشد. حالا که سنگینیِ بار داعش از شانه‌های عراق و سوریه به میزان قابل توجهی کاسته شده، این بار می‌تواند به سمتِ افغانستان تغییر جهت دهد. تحرکات داعش در ولایت‌های شرقی کشور که در برخی موارد با واکنش جدیِ نیروهای امنیتی و حتا امریکایی مواجه شده، می‌تواند به عنوان زنگ خطری برای گسترش حوزۀ فعالیتِ این گروه به دیگر نقاط کشور باشد.
همین حالا رد پای داعش در بسیاری از حملات انتحاری در کابل و برخی ولایت‌های کشور پُررنگ است. گروه داعش تلاش‌هایی را به هدف ایجاد تقابل‌های مذهبی در کشور صورت داده و در مواردی هم موفق شده که ذهنیت‌ها را به سمت این نوع از درگیری‌ها که می‌توانند به شدت برای افغانستان زیان‌بار تمام شوند، به دست آورد. حمله بر مساجد شیعیان، از بارزترین فعالیت‌های داعش در کشور بوده است که تلفات و قربانی‌های زیادی را به بارآورد. اگر نفرات مسلحِ این گروه با انسجام بیشتری وارد افغانستان شوند، بدون شک جنگ فعلی را به سمتی خواهند برد که مهار آن به آسانی میسر نخواهد شد.
خطر داعش را از حالا باید جدی گرفت و برای آن، تدابیر لازم را انجام داد. دولت متأسفانه همچنان مصروف اقدام‌هایی سطحی برای متقاعد کردنِ طالبان به هدف وارد شدن در گفت‌وگوهای صلح است و چندان خطر داعش را جدی تلقی نکرده است. عدم توجه به این مسأله می‌تواند پیامدهای ویرانگری را برای افغانستان رقم زند. این کشور همین حالا نیز از ناامنی‌های گسترده رنج میبرد و اگر داعش با قدرت بیشتر خود را نشان دهد، بعید به نظر می‌رسد که دولت بتواند مانع فعالیت‌های بعدیِ این گروه شود.
از سوی دیگر موضوع نگران‌کننده این است که احتمال همکاری‌هایی از درونِ حکومت با گروه داعش هرازگاهی مطرح می‌شود. اما این نوع سخنان چقدر جدی و واقعی اند؟… برخی از اعضای مجلس نماینده‌گان به شمول معاون اولِ این مجلس مدعی اند که داعش به وسیلۀ افراد قدرتمندی در دستگاه حکومت حمایت می‌شود. این افراد حتا نام‌هایی را به زبان می‌آورند که می‌تواند واقعاً نگران‌کننده باشد.
بحث حمایت از داعش، از همان نخستین سال‌های حضورِ این گروه در افغانستان مطرح بوده و این روزها بیشتر از گذشته به بحث داغِ روز تبدیل شده است. معاون مجلس حتا می‌گوید که اسنادی در اختیار دارد که این رابطه را برملا می‌سازد. اما متأسفانه دولت در برابر چنین اتهام‌هایی خاموشی اختیار کرده است. آیا سکوت نشانۀ تأیید است و یا مسایلِ دیگری مطرح اند که در حال حاضر مانع واکنش دولت به این موضوع می‌شود.
به هر حال، داعش برای افغانستان مسأله‌یی جدی می‌تواند باشد و باید از همین حالا در پی کاهش قدرت و نفوذ آن در کشور بود. در غیر آن، فردا معلوم نیست که بر افغانستان چه خواهد آمد؛ آیا این کشور به سوریه‌یی دیگر تبدیل می‌شود؟!
ماندگار
