طبق تمام اسناد و مدارك بجا مانده تاريخي معاهده ديورند در نخست ميان انگليس و افغانستان توسط عبدالرحمن خان امضاء شده و مطابق اين معاهده چهل ميليون پشتون و مناطق پشاور، پشتونستان، كويته، خيبر پختونخواه و… به انگليس واگذار شد و در بدل آن عبدالرحمن خان مبلغ هنگفت پول و سلاح از طرف انگليس ها دريافت كرد كه با اين پول و سلاح هفتاد در صد نفوذ هزاره ها را به قتل رساند، جوانان هزاره را به برده گي و كنيزي كشاند، زمين هاي هزاره ها را به زور غصب كرد، در شمالي تاجيكها و اوزبيك ها را به توپ بست و هزاران جنايت ديگر را مرتكب شد و ملت آزاده ما را با پول و سلاح انگليس سركوب كرد.
در واقع اگر پول و سلاح فروش پشتونستان و پشاور و غيره نميبود عبدالرحمن خان حكومت كرده نميتوانست و امروز در اين ملك پشتونها حكومت كرده نميتوانستند؛ به هر حال بعد از مرگ امير عبدالرحمن خان پسر اش امير حبيب الله خان معاهده ديورند را كه پدرش امضاء كرده بود تاييد كرد و پذيرفت كه مرز بين انگليس و افغانستان همين خط ديورند است و افغانستان بالاي اين مناطق هيچ ادعاي ندارد، پس از آن امان الله خان دو بار يكي توسط پدر زن اش محمود طرزي و يكي توسط پسر عمه اش اين مرز را تاييد كرده و به رسميت شناخت، نادر شاه چون با كمك مستقيم انگليس به قدرت رسيد هم مرز ديورند را تاييد كرد، پسر اش ظاهر شاه هم مرز ديورند را پذيرفت. اما در سال ١٩٤٧ زمانيكه پاكستان استقلال خود را از هند گرفت و بعد در سازمان ملل به عنوان يك كشور مستقل پذيرفته شد نماينده ظاهر شاه هم به دولت مستقل پاكستان با همين اراضي اش راي داد و به معني ديگر مرز ديورند را پذيرفت و مرز ديورند به عنوان مرز رسمي بين الملي توسط تمام كشور هاي جهان پذيرفته شد.
حالا پشتونها به هيچ عنوان حق ندارند بالاي اين مرز بين الملي دعوا كنند و از لحاظ حقوقي هيچ دليلي هم براي به رسميت نشناختن و الحاق دوباره پشتونستان با افغانستان ندارند و به همين دليل است كه به دادگاه‌هاي بين الملي براي حل و فصل اين موضوع نميروند؛ اما بحث قومي احساساتي و غير عقلاني ديورند را كه پشتونهاي فاشيست مطرح ميكنند درست نيست و فقط مصرف داخلي دارد براي مطرح شدن. مانند ملت پشتون ملت هاي تاجيك/فارس، اوزبيك و تركمن و بلوچ هم تقسيم شده اند و به قول جناب يون بر روي سينه ما اين مرز هاي تحميل شده مانند شمشير است كه ما را از همديگر جدا ساخته. همان طور كه پشتون برادر پشتون آن طرف مرز ديورند خود را دوست دارد من تاجيك هم برادران تاجيك/فارس ايران و تاجيكستانم را به مراتب بيشتر دوست دارم، آنها نيمه از تنم هستند كه بدون آنها ما نامكمل هستيم؛ اوزبيك و بلوچ و تركمن هم با مرز هاي تحميل شده روس و انگليس تكه تكه شدن و نيم شان در افغانستان هستند نيم ديگر در پاكستان و تركمنستان و اوزبيكستان و ايران، آنها هم از وضعيت فعلي راضي نيستند اما چاره چيست ما راهي جز پذيرفتن اين حقيقت نداريم، ما توان پس گرفتن آن مناطق را هم نداريم تا با برادران خود يكجا شويم پس اين مجبوريت ما و حقيقت است كه بايد اين مرز ها را بپذيريم و به قول مردم دوري و دوستي كنيم.
آنهاي كه داد از پشاور و پشتونستان ميزنند و با حماقت بي حد و مرز ميگويند ما منتظر ميمانيم وقتي افغانستان قدرتمند شد بعد پشاور و پشتونستان را از پاكستان ميگيريم، يا يك عده سبك سر ديگر ميگويند ما ميدانيم كه پشاور و پشتونستان را از پاكستان پس گرفته نمتوانيم اما فقط بخاطر گرفتن امتياز اين مرز را به رسميت نميشناسيم؛ با اين منطق اين افراد تيشه به ريشه خود و ملت و مملكت ميزنند چطور توقع دارند كه پاكستان با سازمان استخباراتي و ارتش قدرتمند خود اجازه دهد افغانستان قدرتمند شود و بعد پاكستان را تجزيه كند يعني منتظر مرگ خود باشد! هيچ انسان عاقل به چوچه مار اجازه نميدهد تا پيش چشم اش بزرگ شود و يك روزي خودش را بخورد، حالا اين افراديكه مرز رسمي بين الملي ديورند را قبول ندارند چطور توقع دارند افغانستان آباد شود و امنيت به كشور برگردد در صورتيكه ميگويند ما منتظر قدرتمند شدن افغانستان هستيم تا پاكستان را نابود كنيم!
ما با اين بحث هاي غير منطقي پشتونستان خواهي به جاي نميرسيم برعكس به پاكستان يك دليل بسيار خوب براي مداخله در امور كشور و تضعيف دولت ميدهيم، تنها راه حل معضلات كنوني پذيرفتن مرز ديورند است تا حداقل پاكستان ديگر دليلي براي ناامن كردن كشور نداشته باشد و براي داشتن مناسبات خوب با دولت مركزي افغانستان كار كند نه با گروه هاي مخالف دولت براي تضعيف دولت، در صورتيكه به دولت پاكستان احترام بگذاريم و از زياده خواهي هاي بيجا دست برداريم شرايط مساعد خواهد شد تا با پاكستان مناسبات خوب و دوستانه داشته باشيم و پاكستان را متقاعد سازيم كه آن كشور را از طرف افغانستان هيچ خطري تحديد نميكند و با اين كار پاكستان براي تقويت دولت افغانستان كار خواهد كرد نه براي تضعيف دولت چون پاكستان متحد ميخواهد نه دشمن.
