حضرت صبغت الله مجددي و استخاره
من از زبان مبارك جناب حضرت صبغت الله مجددي شنيده بودم كه اگر آقاي كرزي قرار داد امنيتي را كه بين امريكا و افغانستان است امضا نكند من هجرت نموده افغانستان را ترك ميكنم چنين كرد فكر ميكردم آنقدر با امضاي قرار داد امنيتي جناب شان چنان دل بسته اند تا قرار داد امضا نشود جناب شان دوباره بر نمي گردد خوش بختانه پنجشنبه گذشته اول جوزا 1393 جناب حضرت صاحب را به چشم سر ديدم كه از هجرت بدون اينكه قرار داد امنيتي امضا شود برگشت و مانند دور دوم انتخابات رياست جمهوري كه براي جناب كرزي استخاره كرده بود براي داكتر اشرف غني احمدزي نيز چنين كرده است. با خود گفتم جناب حضرت صاحب شخصيت روحاني است بخاطر قرار داد امنيتي هجرت كرد حالا بخاطر انتخاب رئيس جمهور آينده برگشته است آدم كينه به دل نيست حرف گفت و باز دوباره لازم ديد كه برگردد. تا جايكه من ميدانم در دين مقدس اسلام استخاره وجود دارد. اما استخاره در كجا در چي زماني و چه مكاني بايد از طريق علماي جهيد كشور تفسير شود در قدم اول:
مفهوم استخاره:
برای استخاره دو معناست. یکی معنای حقیقی استخاره است که در اخبار و روایات ما بیشتر از آن نام برده شده و به معنی طلب خیر نمودن از خداوند است. این نوع استخاره در واقع یکی از رشته ها و شاخه های دعاست و همان استخاره مطلق است که اختصاص به مورد شک و تردید ندارد. معنای دوم استخاره، طلب خیر نمودن از خدا، برای رفع تحیر و سرگردانی است که اختصاص به موارد شک و تردید دارد.اما دربارۀ جایگاه استخاره به معنای دوم در فرهنگ دینی ما باید گفت اساساً سه دیدگاه می تواند وجود داشته باشد:الف: دیدگاهی که بدون کوچک ترین تعقل و تفکر و بررسی یک مسئله، نتیجه کارها را فقط و فقط به استخاره واگذار می کند و به استخاره پناه می برد.ب: دیدگاه دوم، دیدگاه عقل گرا و منکر استخاره است.ج: اما دیدگاه سوم، با اعتراف به منزلت و جایگاه عقل و شناخت جایگاه مشورت، به گونه ای استخاره را تبیین می کند که با تعقل و تفکر منافاتی ندارد. طبق این دیدگاه، هیچ مانع و محذور دینی در استخاره نیست، چرا که استخاره کاری جز تعیین یکی از دو طرف تردید را انجام نمی دهد.نه جایگاه عقل و مشاوره را نفی می کند،نه جلو عمل به آیات قرآن را می گیرد، نه حلالی را حرام، نه غیر واجبی را واجب و نه حکمی از احکام خدا را تغییر می دهد.
جایگاه استخاره در اسلام
در قرآن کریم سفارش زیادی به خردورزی و بهره گیری از عقل شده است و از نظر قرآن، بدترین موجودات کسانی هستند که کارهایشان از روی تعقل نیست.همچنین در آموزه های دینی به عوامل دیگری که در تصمیم سازی خردمندانه دخیل اند تأکید فراوان شده است که مهم ترین آنها «مشورت» است. با مشورت، نقص عقل فردی تا حدود زیادی جبران می شود و مجموعه ای از اطلاعات و تجربیات گران بها که دیگران در طی سال های بسیار بدان ها دست یافته اند، به آسانی در دسترس قرار می گیرد.اما گاهی با مشورت کردن نیز تردید ها بر طرف نمی شود و نمی توان تصمیم گیری کرد در این مرحله است که روایات ما برای از بین بردن تردید، “استخاره”را پیشنهاد می کنند.
استخاره به معنای طلب خیر نمودن از خدا، برای رفع تحیر و سرگردانی، تنها بعد از داشتن شرایط زیر جایی برای بحث پیدا می کند:
۱- تعقل و تفکر کافی در اطراف و جوانب موضوع مورد نظر؛
۲- مشورت با افراد متخصص و صاحب نظر در یک مورد؛
۳- در خواست خیر از خدا با ذکر و نماز استخاره و سپس تصمیم گیری بر طبق تمایل فکری خود با در نظر گرفتن این مراحل دو نکته مشخص می شود اولا؛ بسیار نادر است در زندگی انسان برای کاری مراحل بالا انجام شود و باز تمایل انسان به هیچ طرف نباشد و شک کاملا ۵۰ در صد در مقابل ۵۰ در صد باشد پس در صورت رعایت شرایط شاید بسیاری از استخاره هایی که (بدون توجه به این شرایط انجام می شود) تقلیل خواهد یافت. ثانیا؛ این که اگر بعد از این مراحل باز شک و تردید باقی باشد (با توجه به این که بقاء در شک و تردید باعث رکود در کارها و زندگی می شود) می توان با استخاره خود را از حیرت و رکود آزار دهنده نجات داد.جنابحضرت صبغت الله «مجددی» در روز پایانی لویه جرگه ی «مشورتی» که تأیید «پیمان امنیتی» با امریکا را در دستور کار خود قرارداده بودند، به آقای کرزی گفت حالی که مردم تصمیم گرفتن، گپ زیاد نزن…کدام بهانه ی برت نمانده، پیمان را امضاء کنبعد، آقاي کرزی جهت جبران سخنان حضرت، دو باره عقب میز خطابه رفت اينكه هر دو چه گفته اند و روی صحنه چه پیش آمد. (برای اثبات نکته ی مهم درتاریخ افغانستان، این فیلم را میتوان دوباره دید.)جناب حضرت مجددی، وقتی می خواهد رگ اصلی یک موضوع را بگیرد؛ دلايل نيز به منطق خود با آن علاوه ميكند جناب مجددي صاحب طي ساليان عمر خويش هر چه كه گفته تا كنون . هیچ نیرو و نخبه ی سیاسی جرئت ایستاده گی علیه فتوا و باور هاي او را يا لازم نديده اند يا به خود حق ندادند كه تبصره اي كند جناب حضرت هميشه با آهنگی سخن می گوید که گویا شیشه ی حساس مسئولیتی تاریخی و گزینه ی زعامت برای افغانستان را همچنان در بغل دارد. اگر او تصميم نگيرد سرنوشت افغانستان به مخاطره خواهد رفت شما شنيديد كه جناب حضرت اظهار داشت که روزها و شبها به فکر بوده کهاز کی حمایت کند؟ به این نتیجه رسیده که از اشرف غنی حمایتکند، “بلکه به دست اینها خداوند خیر و سعادت افغانستان را فراهم کند.”آقای مجددی افزود که به دکترعبدالله درپیامی گفته است که“در این مرحله از تاریخ افغانستان او را برای پست ریاست جمهوری افغانستان مناسب نمیداند.”
من نه تنها از كانديدان محترم شنيده ام بلكه از اكثريت مردم افغانستان كه مسلمان و با ديانت اند بار بار شنيده ام كه راه مردم براي انتخاب زعامت شان يك اصل است و صندوق هاي راي ميتواند رئيس جمهور تعين كند. اما در اين مرحله جناب حضرت مجددی صاحب داكتر عبدالله عبدالله را مناسب نمي داند در دور اول براي همين داكتر عبدالله نزديك به سه مليون مردم مسلمان افغانستان راي دادند اگر كسي را كه جناب مجدد ي صاحب مناسب نميداند كه رئيس جمهور شود تقريباً اين سه مليون افغانهاي مسلمان كه با داكتر عبدالله عبدالله راي داده اند آيا گناه بزرگ را مرتكب شده اند؟ اگر سخنان و پيش بيني هاي جناب مجددي صاحب كار ساز است پس رفتن در پاي صندوق هاي راي با همه تهديد ها خطر انفجار و انتحار و مليون ها دالر مصارف از طرف كميسون مستقل انتخابات حرف بي معني و غير منطقي است بهتر است جناب حضرت صاحب هركس را كه رئيس جمهور ميكند بكند مردم افغانستان چه كاره اند كه تصميم بگيرند و انتخاب كنند. از سوي ديگر. معنای سخن حضرت. اين انتباه را نيز می رسانند که گويا گروه های مجاهدین، برای پیشبرد مدیریت جدید سیاسی، هنوز هم ظرفیت وکارآزموده گی درخور را ندارند كه مي شود رهبران جهاد تبصره كنند نه من حقير اما حالا که تنور ده ها مصلحت و احتیاط وآسیب پذیری، و ده ها «بکن» و «نکن»، وهزاران زخم بی اعتمادی وبهانه در درون ما تازه است و نمی شود از كنار اين بحث به آساني گذشت كه جناب حضرت صاحب در اين زد و بند ها چه جايگاه دارد. مبارزه اش براي رضاي خداوند پاك است يا زير كاسه نيم كاسه از سخنان جناب مجددي صاحب در خيمه لويه جرگه فهميده ميشد كه حالا جناب شان بسیار آگاهانه، پیشاپیش درنقش یک مفتی اعظم وارد میدان شده و می گوید: “اگر اشرف غنی پیروز شود داكتر عبدالله به عنوان یک برادر از او پیروی کند و اگر عبدالله پیروز شد تیم ما از او پیروی خواهد کرد. در عمل باید همه متحد باشیم و افغانستان متحد باشد. گپ بسيار خوب و منطقي “اما با همان سخن قبلی به دکتر عبدالله که «درین مرحله از تاریخ افغانستان» برای احراز پست ریاست جمهوری مناسب نیست؛ حجت خود را جناب مجددي صاحب تکمیل کرده است. دکترعبدالله عبدالله هم سياستمدار خام و بازاري نيست كه به نرخ روز جامعه بدل كند بی گمان عمق فرمایشات حضرت صاحب را درک می کند.حالااینکه چگونه استخاره می تواند تعیین کند یک شخص لیاقت بیشتری نسبت به رقیبش برای اداره کشور دارد، سوالی است که کسی از جناب مجددی نپرسید و ایشان هم چیزی در این باره نگفت، اما به باور من لیاقت افراد را عملکرد گذشته و میزان علم و مدیریت و تخصص فرد مشخص می کند نه خواب و خيال ديگران.
گرچه اين بار اول نيست در سال 2009 نیز جناب مجددی صاحب مدعی شده بود كه استخاره كرده ام كه از آقاي حامد کرزی حمایت شود به گفته جناب حضرت صاحب زیرا حامد کرزی می تواند گره گشای مشکلات کشور باشد، که احتمالا این استخاره جناب حضرت نتوانست گره گشاي مشكلات گردد بلكه در دوم ماموريت آقاي كرزي فساد بي عدالتي و مشکلات کشور بیشتر شد نه کمتر من نمي گويم براي امضاي قرار داد امنيتي استخاره شود اما براي رفع مشكلات مردم افغانستان اميدوارم كه استخاره شود. نويسنده در طول عمر خود دو مرتبه از جناب حضرت صاحب استخاره شنيدم هر دو مرتبه در مورد انتخاب زعامت افغانستان بوده است آنچه كه من ميدانم مشكلات زيادي در جهان اسلام در افغانستان عزيز وجود دارد مردم از سرنوشت نا معلوم جنگ نهايت تشويش دارند فرار سر مايه بي اعتمادي و صد ها مشكل ديگر تقاضا دارم جناب حضرت روي موضوعات ديگر جهت آرامش مردم افغانستان نيز استخاره نمايد. تا حداقل براي چند ساعت مردم احساس آرامش كنند.