رويدادهاي امنيتي ـ سياسي اخير در كشور بهگونهای اتفاق ميافتد كه ميشود بيش از پيش به اين واقعيت پي برد كه دشمني طالبان و آياسآي پاكستان با حامد كرزي خيلي عميقتر از آن است كه كرزي و هم تيميهايش بتوانند از پس تصور آن برآيند.
از سال دو هزار و پنج تا حال كرزي همواره تلاش كرده است هويت بدلي از طالبان ارايه كند و آن هويت بدلي را بهگونهای در ادبيات سياسي و ساختارهاي نظام و سياست در كشور رسميت بدهد. تلاش كرزي براي جعل هويت واقعي طالبان تروريست هم به خوشبينيهاي اين مرد در مورد طالبان بستگي دارد و هم در عدم فهم درست از منطق دوستي و دشمني سنتي ـ قبيلوي در عرصهی سياست و دولتداري در افغانستان.
براي همين است كه او بيآنكه به ريشههاي سنتي ـ قبيلوي اين دوستي و دشمنياش با طالبان فكر كند، روي جادهی يكطرفه ميدود و انرژي صرف ميكند. مهمتر اينكه او با آنكه در سال 2011 رييس جمهور كشوری بهنام افغانستان است، به نظر ميرسد اندك باوري به سياست مدرن و ارزشهاي امروزين سياست ندارد.
اما، در پهلوي ديگر كه طالبان و رقيبان سنتي ـ قبيلوي او ايستاده است، رنگ و بوي همه ماجراها فرق ميكند. آن ديگرها ميدانند كه با رقيب و دشمن چون كرزي چطور مبارزه كنند و چطور در بازي قدرت، اقتصاد و سياست ابتكار عمل را بهدست بگيرند و كرزي را همواره پا به پا بهدنبال برنامههاي خود بكشانند.
رويدادهاي امنيتي ـ سياسي اخير را نميشود يك امر معمول و هدف اتفاقي حساب كرد كه از سوي طالبان نشانه گرفته شده باشند. نه! اين طوري نيست. طالبان به عنوان رقيب سياسي و دشمن داخلي كرزي و آياسآي پاكستان به عنوان دشمن بيروني كرزي و افغانستان، ديگر ميدانند با كسي چون كرزي چطور بايد بجنگند تا هم او را و هم افغانستان را به زانو در آورند.
از بازي كه آياسآي و مزدوران طالبش با كرزي انجام ميدهند، ميشود استنباط كرد كه آياسآي و طالبان ميدانند كرزي يك سياستمدار سنتي است و پيش از آنكه با معيار و اصول علمي و امروز سياست كند، براساس قواعد و خطكشيهاي سنتي ـ قبيلوي سياست، وارد معركه شده است. براي همين است كه در طول اين مدت هرگاه طالبان و آياسآي خواستهاند به حامد كرزي به عنوان يك دشمن و رقيب سنتي ـ قبيلوي ضربه وارد كنند؛ درست آدرسهايی را نشانه گرفتهاند كه براي كرزي جديترين پشتوانهها حساب ميشدند.
به عنوان مثال در نزديكترين رويدادهايی از ايندست، طالبان كه هم با مردم افغانستان دشمني دارند و هم آشكارا دشمني سنتي ـ قبيلوي با شخص حامد كرزي دارند، به كمك آياسآي پاكستان در دو رويداد، دو پشتوانه جدي حامدكرزي را از ميان برداشتند؛ در رويداد اولي در قندهار احمد ولي كرزي، برادر حامد كرزي و يكي از چهرهها و بازيگران جدي و مطرح سياسي سنتي–قبيلوي در افغانستان را در رويداد دومي با حلمه بر خانهی جانمحمد خان، مشارو كرزي را از ميان برداشتند.
در اين شكي نيست كه بخش عظيم از اين بازيها و هدفگيريهاي كشنده براي كرزي را طالبان به دستور و به پشتواني آياسآي انجام ميدهند. اما نيت و اهدافشان خيلي از هم متفاوت است.
آياسآي در پي آسيبزدن به افغانستان است و به بيچارگي كشاندن افغانستان. به همين دلیل از هر عملي كه به يك چنين نتيجه منجر شود در قبال افغانستان دريغ نميكند. شناخت كه آياسآي از افغانستان و از قوتها و نقطهضعفهاي افغانستان دارد، دستگاه استخباراتي قاتل را در موقعيتی قرار ميدهد كه همواره كليديترين آدرسها را هدف قرار بدهد و از اين طرق در قدم اول به مجريان كنوني حكومت افغانستان ضربههاي كشنده و كمرشكن بزند و بعد با ضعيف ساختن مجريان سياست در افغانستان، اين كشور را در كام بحران ويرانگر فروببرد.
براي همين است كه در ده سال گذشته هرازگاهي ما شاهد خذفشدنهاي كمرشكن بودهايم. شخصيتهايی كه شمار زيادشان براي افغانستان به عنوان سرمايههاي عرصه سياست به حساب ميرفتند و شمار ديگرشان از براي شخص آقاي كرزي و تيم او به عنوان ستونهاي سنتي قدرت عمل ميكردند؛ كم نيستند كساني كه در اين چند سال گذشته هدف توطيه حذف قرار گرفتند و ما ديگر آنها را در ميان نداريم. به عنوان مثال، حاجي عبدالقدير، عبدالحق، سيد مصطفي كاظمي، جنرال داوود داوود، مولانا سيد خيلي، احمد ولي كرزي و در تازهترين مورد جان محمد خان مشاورآقاي كرزي. البته بايد گفت كه سلسله توطيه حذف كه آياسآي در افغانستان اجرا كرده است و بعد از اين اجرا خواهد كرد، فقط به همين شخصيتهاي نامبرده خلاصه نميشود. چون زياد هستند چهرههاي مطرح از شخصيتهاي ديني كه در اين مدت توسط طالبان و به دستور آياسآي از ميان برداشته شدهاند.
همانگونه كه در جملات پيشین اشاره شد، آياسآي با اجراي يك چنين برنامهی در پي كشاندن افغانستان به كام بحران است. حالا هر راه ممكن كه باشد؛ حمايت از تروريستان طالب يا كشته و از ميان برداشتن شخصيتهاي تاثيرگذار سياسي افغانستان.
اما بازي طالبان با كرزي كمي فرق ميكند؛ چون طالبان همزمان كه با مردم افغانستان دشمني دارند، درگير يك دشمني تعريفنشده و ابهامآلود سنتي ـ قبيلوي با شخص حامد كرزي نيز هستند. براي همين است كه طالبان در دو رويداد اخير دو تن از ياران جدي كرزي را از ميان برداشتند. احمد ولي كرزي شخصيت سياسي و سنتي ـ قبیلوي در قندهار و جان محمد شخصيت سياسي ـ سنتي كه در ارزگان از موقعيت و جايگاه قبيلوي جدي برخوردار بود.
حالا، بر حامد كرزي است كه بر تصميمگيريهاي سياسياش در گذشته بازبيني انجام بدهد و بدور از مشورهها و نظريات مهرههاي آياسآي، موضع جديد در قبال طالبان و آياسآي اختيار كند.
___
برگرفته از روزنامه ی هشت صبح
