تنش میان کابل و واشنگتن تبدیل به یک امر عادی و همه روزه شده است. آخرین تنش سوال برانگیز میان کرزی و امریکا، مساله فقیریار و دستگیری صالحی بود. به گمان اغلب، رابرت گیتس، وزیر دفاع امریکا نیز به دلیل این اختلافات راهی کابل شد و با کرزی گفتگو کرد. در کنفرانس خبری مشترک حامد کرزی و رابرت گیتس بار دیگر بر تغییر راه و روش استراتژی مبارزه با تروریزم از سوی کرزی تاکید شده است.
کرزی گفته است که در مورد کلیات استراتژی مبارزه با تروریزم که بعد از روی کار آمدن باراک اوباما ساخته شده است، توافق دارد، اما در نحوه اجرای آن باید تجدید نظر صورت بگیرد. در حالی که روزهای قبل خبرهایی راجع به تاکید حامد کرزی بر تغییر استراتژی مبارزه با تروریزم منتشر شده بود.
از جانب دیگر، افغانستان همواره تکرار کرده است که تاکید امریکا بر خروج از افغانستان در تاریخ مقرر شده نمیتواند منجر به پیروزی شود، در حالی که وزیر دفاع امریکا همواره اعلام کرده است که از سال آینده مطابق به تاریخ مقرر شده، نیروهای امریکا از افغانستان خارج خواهند شد. چندی قبل، جنرال پتریوس نیز گفته بود که خروج امریکا از افغانستان منوط به شرایط است. به محض نشر این خبر، وزیر دفاع امریکا واکنش نشان داد و بر خروج در تاریخ مقرر شده تاکید کرد.
اکنون با سفر غیرمنتظره آقای گیتس به کابل، دوباره تبصرههای سیاسی جان گرفته است که ریشههای اختلاف نظر میان کابل و واشنگتن در کجا است؟ از جانب دیگر، این سوال نیز مطرح است که آیا اختلاف نظر میان مقامات امریکایی، بر دامنه اختلافات میان کابل و واشنگتن تاثیرگذار نیست؟
بررسی اختلاف نظر میان کابل و اشنگتن یک مساله قابل تحقیق است. منتها این قدر مشخص است که در نظرگاه واشنگتن، حکومت افغانستان یک حکومت فاسد است که از مهرههای فاسد حمایت میکند. در ضمن، حامد کرزی نیز بخشی از مشکل در افغانستان به شمار میرود. سیاستهای آقای کرزی در سالهای اخیر عملا مبارزه با تروریزم را با چالش مواجه کرد و افکار عمومی را در برابر «خارجیها» – که اصطلاح اصلی در ادبیات کرزی است – حساستر کرد. از جمله طرح مذاکره و مصالحه با «برادران ناراضی» شرایط را در افکار عمومی برای امریکاییها تنگتر کرد. به خصوص سیاستهای ضدامریکایی آقای کرزی در سالهای اخیر و واکنشهای تند و تیز وی در برابر امریکا از جمله موارد مشخصی بود که وضعیت را به نفع طالبان رقم زد.
تحلیلهای دیگری نیز وجود دارد که گویا سیاستهای سالهای اخیر کرزی در برابر امریکا و افزایش تنش میان کابل و واشنگتن متاثر از سیاستهای منطقهای میباشد که حامد کرزی را به شدت تحت نفوذ گرفته است. قدرتهای منطقه و کشورهای همسایه با شدت تمام ضد امریکا در داخل افغانستان و محیط منطقهای در حال فعالیت هستند و همواره بر خروج امریکا از افغانستان تاکید کردهاند. به خصوص، ایران و پاکستان تضعیف امریکا در افغانستان و خروج آن را به مثابه یک امر استراتژیک در سیاست خارجی خود دانسته و برای تحقق آن تلاش میورزند.
مضاف بر آن چه ذکر شد، امریکاییها در قبال افغانستان و استراتژی مبارزه با تروریزم نیز دچار اختلاف نظر هستند. جنرال مک کریستال به خاطر اختلاف نظر با کاخ سفید و وزارت دفاع امریکا، از وظیفهاش در افغانستان برکنار شد. سخنان جنرال پتریوس، جانشین مک کریستال مبنی بر خروج مشروط امریکا از افغانستان نیز با واکنش وزیر دفاع امریکا مواجه شد. همین گونه میان سفارت امریکا و جنرالان آن کشور در افغانستان نیز هر از گاهی تنش وجود داشته است. مجموعه این تنشها میان امریکاییها بر روابط افغانستان با امریکا تاثیر گذاشته است.
حامد کرزی نیز به خاطر آن که بتواند امریکا را به چالش بکشد، همواره استراتژی مبارزه با تروریزم را که از سوی مقامات نظامی امریکا طرح میشود، با چالش مواجه میکشد که امروزه یک شکلی از «بهانهگیری» در برابر امریکا را به خود گرفته است. به عنوان مثال، این روزها باز هم حامد کرزی بر تغییر استراتژی مبارزه با تروریزم تاکید میکند که این سیاست کرزی در عمل به نفع طالبان ختم شده و در عرصه سیاسی سوالات فراوانی را برانگیخته و امریکا را با چالش مواجه ساخته است. دو پدیدهی «مذاکره با طالبان» و «تغییر استراتژی» بیشتر از سه سال است که تنها زمان را بلعیده و روند مبارزه و سرکوبی تروریستان را به تعلیق درآورده است. در سوی دیگر، تاکید بر مذاکره با تروریستان و تغییر استراتژی زمینه را برای تجدید قوای طالبان و گسترش ناامنیها در سراسر کشور مساعد کرده است. کرزی با این سیاست، امریکا را به چالش کشیده و کاخ سفید را با یک بازی پیچیدهتر از عراق مواجه ساخته است اما واقعیت این است که بازی آقای کرزی با امریکا و سوزاندن فرصتها عملا زمینه را برای تجدید قوای طالبان، القاعده و آیاسآی فراهم کرده است. سفر غیرمنتظره وزیر دفاع امریکا به کابل نیز خارج از ملزومات این بازی نیست؛ منتها نکتهی مهم این است که اگر این بازی ادامه پیدا کند و وضعیت بیشتر از این تنشآلود شود، وضعیت قطعا به نفع طالبان رقم خواهد خورد.
برگرفته از هشت صبح
