انتخابات افغانستان پس از دشواری های زیاد و با عبور از “هفت خوان” اختلاف میان کمیسیون و احزاب سیاسی و نهاد های ناظر بر انتخابات در موجی از تهدید های شدید مخالفان مسلح و سنگ اندازی شبکه های استخباراتی منطقه بویژه نظامیان تروریست پرور پاکستان، بالاخره برگزار شد. مردم افغانستان از کمیسیون انتخابات انتظار داشت تا انتخابات را در میزان بلندی مدیریت کند و از رای های مردم حفاظت کند تا آرای مردم مورد دستبرد و تاراج قرار نگیرد و اعتماد و باور از دست رفتۀ مردم در پیوند به انتخابات در راستای نظام مردم سالاری تقویت و امیدواری ها برای تحقق آگاهی، آزادی و عدالت افزون ترشود؛ زیرا که افغانستان امروز بیش از هر چیزی نیاز به اعتماد سازی و اعتماد آفرینی دارد. اندک ترین بی توجهی به این امر مهم جفای آشکار به روند حکومتداری خوب و ملت سازی و رفتن به سوی دولت- ملت شدن است؛ اما با تاسف فراوان که کمیسیون انتخابات نتوانست، از برگزاری انتخابات مدیریت درست کند و انتخابات عاری از تقلب و تخطی های گسترده را برگزار نماید. انتخابات مجلس نماینده گان خلاف توقع و خواست مردم، پر از تقلب ها، تخطی ها و بی نظمی ها در مراکز رای دهی برگزار شد. مداخلۀ ناموجۀ ناظرن و کارمندان انتخاباتی، پرشدن دزدانۀ صندوق های رای، باز شدن صندوق ها و شمارش آرا بدور از چشمان ناظران، تعویض کارمندان آموزش دیده بجای کارمندان نابلد در دقیقۀ نود، اعمال نفوذ زورمندان، مداخلۀ شماری از مقام های حکومتی بویژه عده یی از فرماندهان پولیس و تقاضا برای برگزاری انتخابات مجدد در شماری محل ها چون جوزجان از مواردی اند که رسانه ها از آن زیاد سخن گفته اند. حتا گزارش هایی به نشر رسیده که دلیل ناوقت باز شدن شماری مرکز ها، را پرشدن صندوق های رای خوانده شده است.
تقلب ها و تخطی ها در جریان برگزاری انتخابات چنان گسترده و چشمگیر بود که حمایت و پشتیبانی سازمان های بین المللی، کشورها و مقام های جهانی را از حضور با شکوۀ مردم و اشتراک وسیع زنان در آن زیر پرسش برد. واکنش های منفی در برابر برگزاری انتخابات تنها محدود به بیرون از حلقه های حکومت باقی نماند و معاون دوم رئیس جمهور نیز از عدم شفافیت انتخابات شاکی بود و وی در ضمن آن که از حضور پرشور مردم در انتخابات بویژه زنان در پای صندوق های رای تقدیر نمود و اشتراک زنان را گسترده خواند و اما اعتراف کرد که انتخابات با مشکلات و تخطی های زیاد همراه بود. وی از کمیسیون انتخابات خواست تا از آرای مردم حفاظت کرده و به شکایت ها و تخلف های صورت گرفته، رسیده گی نمایند؛ اما هنوز دوراست که بر توانایی ها و ظرفیت کمیسیون باور کرد تا بتواند به سیزده هزار شکایت پاسخ قناعت بخش بدهد و در زمان شمارش آرای تمام صندوق ها به شکایات های یادشده رسیده گی کامل نماید. این بررسی ها به اندازه یی شفاف باشد که اطمینان خاطر نامزدان و آنانی را فراهم کند که به بهای قطع شدن انگشتان شان به نامزدان مورد نظر شان پس از ساعت ها انتظار در موجی از بی نظمی های پر از تخطی و تقلب رای دادند.
تقلب ها و تخطی های انتخاباتی در روز های برگزاری انتخابات، به حدی گسترده و افتضاح بار بود که حضور پرشکوه و حماسه آفرین مردم افغانستان بویژه مشارکت گستردۀ زنان را به کلی زیر پرسش برد و به انتخابات مجلس نماینده گان صدمۀ ناگوار وارد کرده است که قابل بخشش نیست. تخطی ها در حالی صورت گرفته است که پیش از برگزاری انتخابات اتهامات زیادی بر کمیسیون وارد بود و هر روز احزاب سیاسی، رسانه ها، نهاد های جامعۀ مدنی و ناظر بر انتخابات هرروز در پیوند به عدم برگزاری انتخابات شفاف ابراز نگرانی می کردند و اتهام های گوناگون را بر کمیسیون انتخابات وارد می کردند. هدف از اشاره به این اتهام ها از سوی گروه ها و نهاد های گوناگون این است که این اتهام وارد کردن ها در واقع هشداری بود، برای کمیسیون انتخابات تا در کار مدیریت انتخابات جدی تر و بدون سهل انگاری عمل می کرد؛ اما برگزاری انتخابات نشان داد که کمیسیون به نگرانی های گروهها و نهاد ها هرگز توجه نکرده است و حتا تمامی نگرانی ها از ناحیۀ برگزاری انتخابات را دست کم گرفته است. تخطی و تقلب ها به حدی افزون بود که کمیسیون شکایات مسؤولیت تمامی دشواری ها را بردوش کمیسیون انتخابات افگند که این واکنش کمیسیون شکایات در برابر کمیسیون انتخابات سبب شد تا رئیس کمیسیون انتخابات به مسؤولان کمیسیون شکایات بگوید که کمیسیون شکایات بجای همکار متمم انتخاباتی برعکس عمل کرده است. کمیسیون انتخابات در حالی از مدیریت درست انتخابات کوتاه آمد و پای مسؤولان آن برای برگزاری یک انتخابات شفاف و بدون تقلب بیش از آنچه تصور می شد، لنگید که مردم افغانستان انتظار های زیادی از آن داشتند.
رویکرد نادرست و مدیریت ضعیف کمیسیون انتخایات تنها به برگزاری انتخابات مجلس نماینده گان آسیب شدید وارد نکرد؛ بلکه بیشتر از آن به برگزاری انتخابات ریاست جمهور را که پنج ماه بعد شاید برگزار شود، نیز صدمه وارد کرد. برگزاری انتخابات مجلس نماینده گان از سوی کمیسیون انتخابات در واقع آزمونی بود، برای این کمیسیون تا از یک سو اعماد از دست رفتۀ انتخابات را دوباره باز می گرداند و از سویی هم امیدواری مردم را برای یک انتخابات شفاف ریاست جمهوری تقویت می کرد. آشکار است که موجودیت تقلب های گسترده در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۳ خورشید، برافکار عامه تاثیر ناگواری برجا نهاده و امیدواری مردم را برای برگزاری انتخابات شفاف و بدون تقلب به کلی زیر سوال برده بود. انتخابات بیمار گذشته تنها انتخابات ریاست جمهوری را به نحوی باطل نکرد؛ بلکه صدمۀ جیران ناپذیری بر دموکراسی جوان کشور نیز وارد کرد و با تاسف که عاملان تقلب های انتخاباتی گذشته از مجازات هم برائت داده شدند و حتا شماری ها بجای مجازات برعکس با جابجایی به مقام های ارشد حکومتی مکافات نیز شدند. واضح است که برائت دادن مسؤولان کمیسیون انتخابات پیشین چشم پوشیدن آشکار از یک واقعیت آشکار بود که زمین لرزه های آن بر کمیسیون انتخابات کنونی نیز بی اثر نخواهد بود. ضعیف برخورد کردن در برابر مسؤولان تقلب های انتخاباتی پیشین در واقع فرصت سازی برای تقلب های بعدی بوده که امروز ما شاهد تقلب ها و تخطی های گستردۀ انتخابات مجلس نماینده گان در کشور هستیم. این بار اندک ترین چشم پوشی در برابر عاملان تقلب های انتخاباتی بدترین جفا در حق مردم افغانستان است.
حال زمان آن رسیده است که تقلب ها و تخطی ها بر بنیاد پنجهزار شکایت که به کمیسیون شکایت های انتخاباتی سپرده شده، به گونۀ شفاف و دقیق در حضور ناظران بررسی وعاملان آن شناسایی و به پنجۀ قانون سپرده شوند. عاملان تقلب تشخیص شوند و آنانی که در تخطی ها فردی دخیل اند، به گونۀ فردی مجازات شوند و آنانی که در تقلب ها به گونۀ مهندسی شده و مافیایی دخالت داشتند، در هر سطحی که قرار دارند، پس از بررسی های دقیق مجازات شوند. به مجازات کشاندن عاملان تقلب در واقع زنده کردن اعتماد از دست رفتۀ مردم نسبت به انتخابات است. در غیر این صورت کم ترین گذشت در برابر عاملان تقلب های انتخاباتی در واقع بازی خطرناک در حق مردم افغانستان و جفا به دموکراسی وآزادی و عدالت خواهد بود. هرگاه چنین شود و خدای نخواسته انتخابات ریاست جمهوری را زیر خاک دفن باید کرد. درست بر مصداق این شعر حافظ شیرازی : اگر نمرده به فتوای من بر او نماز کنید.
