یک تحلیلگر مسایل افغانستان در مقالهای با بررسی چرایی عدم تحویل فرماندهان دستگیر شده طالبان در پاکستان به آمریکاییها تصریح کرد که پاکستان با این کار امیدهای دولت اوباما را در تضعیف طالبان نقش بر آب کرد.
به گزارش فارس، پایگاه اینترنتی “آنتیوار ” در مقالهای به قلم “گرت پورتر ” (Gareth Porter)، استاد سابق “سیتی کالج ” نیویورک تصریح کرد: امتناع مقامات اطلاعاتی پاکستان از تحویل “ملا عبدالغنی برادر ” و شش رهبر دیگر طالبان به ایالات متحده یا دولت افغانستان به منزله آب سردی بر پیکره دولت “باراک اوباما ” تلقی میشود که در فرآیند تضعیف طالبان به همکاریهای پاکستان دل بسته بود.
اکنون دیگر در اذهان مقامات آمریکایی تردیدی باقی نمانده است که پاکستان تصمیم دارد با نگاه داشتن رهبران طالبان بر سرعت فرآیند صلح و دستیابی به یک تفاهم فراگیر منجر به پایداری در افغانستان تاثیر گذارد.
این تحلیلگر منتقد آمریکایی ابراز داشت: به نظر میرسد که نگاه داشتن برادر و شش رهبر دیگر طالبان توسط مقامات پاکستانی بیش از آنکه شبیه به یک بازداشت ساده باشد، شبیه به پناه دادن ایشان است. برخی از مقامات آمریکایی پیشتر این احتمال را پذیرفتهاند که پاکستانیها به رهبران دربند طالبان اجازه میدهند که ارتباط خود را با سایر مقامات طالبان حفظ کنند.
* پاکستانیها مقامات سازمان سیا را دو هفته سر کار گذاشته بودند!
بنابر گزارشهای دو نشریه آمریکایی “نیویورک تایمز ” (New York Times) و “لسآنجلس تایمز ” (Los Angeles Times)، نظامیان پاکستانی قصد آن را داشتهاند تا در روزهای ابتدایی پس از دستگیری برادر از بازجویی وی توسط مقامات اطلاعاتی آمریکا جلوگیری کنند. به نوشته لسآنجلس تایمز، حدود دو هفته طول کشیده است تا سازمان سیا بتواند مستقیما به برادر دسترسی پیدا کند.
به نوشته پورتر، ممانعت پاکستانیها از دسترسی مقامات سیا به برادر که قصد داشتند از وی در خصوص جزئیات عملیات طالبان و نحوه تامین مالی ایشان بازجویی کنند، به سرخوردگی ایشان انجامید. در جریان این دو هفته حساس، آمریکاییها نتوانستند کوچکترین اطلاعاتی که بتواند ایشان را از موقعیت سایر رهبران طالبان آگاه کند به دست آوردند.
آنطور که لسآنجلس تایمز نوشته است، مقامات اطلاعاتی آمریکا تا زمانی که برادر تحت اختیار پاکستانیهاست امیدی به کسب اطلاعات مفید از وی ندارند. در طول دو هفته مذکور، “لئون پانتا ” (Leon Panetta) از مقامات سازمان سیا و سایر مقامات آمریکایی از پاکستانیها تقاضا کرده بودند تا برادر و سایر رهبران دستگیر شده طالبان را به پایگاه بگرام در افغانستان تحویل دهند تا ایشان بتوانند نسبت به بازجویی از آنها اقدام کنند.
با این حال، “بهمن مالک ” وزیر کشور پاکستان در تاریخ ۱۹ فوریه گذشته به سادگی به این تقاضاها پاسخ منفی داد. وی تصریح کرد که برادر و دو رهبر ارشد دیگر طالبان به آمریکاییها تحویل نشده و تحقیقات از ایشان در خصوص اینکه آیا قوانین پاکستان را نقض کرده یا نکردهاند، ادامه خواهد یافت. مالک همچنین تاکید کرد که حتی اگر روشن شود که این افراد قوانین کشور پاکستان را نقض نکردهاند، تحویل ایشان تنها به کشور موطن‌شان و نه به نیروهای آمریکایی انجام خواهد شد.
استاد سابق سیتی کالج نیویورک ادامه داد: پس از این اظهارات، دولت اوباما تلاش کرد تا با اعمال فشار بر پاکستان، رهبران به دام افتاده طالبان را به افغانستان بازگرداند.
به گزارش “کریستین ساینس مانیتور ” (Christian Science Monitor)، “رابرت مولر ” (Robert Mueller) از مقامات ارشد “اف بی آی ” (FBI) به همراه “حنیف اتمر ” وزیر کشور افغانستان به طور محرمانه با مالک دیدار کرده و تلاش کردند موافقت وی را برای بازگرداندن این رهبران گروه طالبان به افغانستان جلب کنند.
علیرغم اظهارات مقامات دولت افغانستان مبنی بر موافقت مالک با این موضوع، روز پس از این دیدار، مالک بازگرداندن این افراد به افغانستان را رد کرد. وی تنها قول داد که دولت متبوعش به تقاضای رسمی دولت افغانستان در این خصوص رسیدگی خواهد کرد.
پورتر اضافه کرد: سپس گفته شد که دول پاکستان و افغانستان همچنان مشغول مذاکره برای توافق بر سر موضوع بازگردانده شدن رهبران دستگیر شده طالبان به افغانستان هستند اما مکانیسم این تحویل هنوز مشخص نیست.
اندک زمانی بعد، یک دادگاه عالی ایالتی در ایالت پنجاب پاکستان چیزی را اعلام کرد که عملا تحویل رهبران دستگیر شده طالبان به افغانستان را با ابهامات بیشتری مواجه ساخت. این دادگاه اعلام کرد که این افراد به هیچ کشوری تحویل نمیشوند مگر آنکه حقوق ایشان به عنوان زندانی به رسمیت شناخته و تضمین شود. البته دولت پاکستان میتواند در این خصوص درخواست استیناف دهد اما مقامات اسلامآباد به شبکه خبری “سی.بی.اس ” (CBS News) اظهار داشتند که در حال حاضر چنین قصدی ندارند.
این تحلیلگر آمریکایی نوشت: حتی پیش از دخالت دادگاه مذکور در این موضوع، امیدهای دولت اوباما و ارتش آمریکا مبنی بر عودت رهبران طالبان که تا چندی پیش متحد پاکستان محسوب میشدند، عملا نقش بر آب شده بود.
بنابر گزارش لسآنجلس تایمز، یکی از مقامات ارشد آمریکایی که به نظر میرسد “رابرت گیتس ” (Robert Gates)، وزیر دفاع این کشور باشد طی دیداری که با فرمانده ارتش پاکستان، “اشفق کیانی ” داشته اعلام کرده است که نسبت به تحویل این رهبران طالبان به آمریکا خوشبین نیست. این مقام آمریکایی همچنین گفته است که به زودی معلوم خواهد شد که آیا همکاری پاکستان با آمریکا واقعیت دارد یا غیرواقعی است؟ ظاهرا وی به وقایعی در گذشته اشاره داشته که طی آنها پاکستان در حالی که دم از حمایت از سیاست آمریکا در افغانستان میزده در عین حال با طالبان همکاری داشته است.
* پاکستانیها درصدد ایجاد یک فرآیند مذاکرات جدید هستند
به نوشته پورتر، اظهاراتی شبیه به اظهارات مقام فوقالذکر آمریکایی را یک ژنرال بلندپایه آمریکایی در افغانستان نیز ایراد کرده است. وی که نامش مشخص نیست تاکید کرده است که احتمالا پاکستانیها قصد دارند تا با استفاده از برادر و سایر زندانیان طالبانی خود دستیابی به یک توافق را تسریع کرده و خوراک لازم برای آن را فراهم کنند.
با فرض اینکه پاکستانیها به دنبال راه انداختن مذاکراتی باشند که یک پای آن برادر باشد، آمریکاییها بر این باورند که پاکستان قصد دارد به برادر تحت بازداشت اجازه دهد تا با “حامد کرزای ” به مذاکره بنشیند. چنین فرآیندی مستلزم آن است که عبدالغنی برادر بتواند با سایر رهبران طالبان نیز ارتباط برقرار کند، چه آنهایی که در بازداشت به سر میبرند و چه آنهایی که همچنان آزادانه فعالیت میکنند، از جمله “ملا محمد عمر “.
استاد سابق سیتی کالج نیویورک تصریح کرد: گزارشهای متعددی که از سوی منابع آمریکایی تهیه شده نشان میدهند که دستگیری عبدالغنی برادر نه در یک عملیات سازمان یافته بلکه بر حسب اتفاق صورت پذیرفته است. به گفته مقامات آمریکایی هویت برادر تنها پس از اتمام عملیات آشکار شده است.
به نظر میرسد که پس از این دستگیری رهبران نظامی پاکستان به سرعت تغییر استراتژی داده و قصد دارند تا به این وسیله زمان مذاکرات صلح افغانستان را پیش اندازند. در ضمن پاکستانیها به دنبال تضمین منافع خود در این مذاکرات نیز هستند و از آن روست که حاضر نیستند کنترل خود را بر عبدالغنی برادر از دست دهند.
به اعتقاد پورتر همانطور که کریستین ساینس مانیتور نیز اشاره کرده است، احتمالا همین تصمیم مقامات پاکستانی باعث شده است تا به سرعت پس از دستگیری عبدالغنی برادر، شش رهبر دیگر طالبان نیز به دام بیافتند. این برنامه کاملا بر این پیش فرض استوار است که مقامات طالبان در مسیر گفتگو با دولت افغانستان و آمریکاییها نیازمند مشورت با مقامات اطلاعاتی پاکستان خواهند بود.
بنا بر گزارش فوق دولت اوباما همواره بر روی تغییر سیاست پاکستان در تامین پناهگاه برای رهبران و شبهنظامیان طالبان افغانستان حساب میکرده زیرا مقامات آمریکایی به خوبی آگاهند که در غیر این صورت راهی برای تضعیف طالبان وجود نخواهد داشت.
به گزارش “واشنگتن پست ” (Washington Post) در تاریخ ۱۹ فوریه ۲۰۱۰ میلادی، همین نکته بود که اوباما را بر آن داشت تا در نوامبر گذشته نامهای به “آصف علی زرداری ” رئیس جمهوری پاکستان نوشته و به وی هشدار دهد که حمایت پاکستان از طالبان بیش از این تحمل نخواهد شد.
به این ترتیب دولت پاکستان قدری کوتاه آمده و به سازمان سیا اجازه داد تا عملیات اطلاعاتی خود را در پاکستان گسترش داده و از رسیدن پیامهای طالبان و القاعده به کراچی ممانعت به عمل آورد. همچنین دولت پاکستان موافقت کرد تا در یافتن مقامات رده بالای طالبان همکاری کند.
پورتر در پایان تاکید کرد: با این حال به نظر میرسد که همکاری با سیا برای پاکستانیها به معنی کنار گذاشتن سیاست کلان خود در تکیه بر طالبان به عنوان مهمترین عامل نفوذشان در افغانستان نبوده است.
