به نظر تحلیل گران یکی از عوامل فساد در افغانستان حضور جنگسالاران سابق در حکومت این کشور می باشد.
به نوشتهء خبرگزاری اسوشیتد پرس جنگ سالاران در بیرون ساختن قوای شوروی سابق از افغانستان کمک کردند، ولی بعداً خود آنها در جنگ های داخلی مشغول شده، کابل را به ویرانه تبدیل کردند.
با به قدرت رسیدن طالبان این افراد تا حدی زیاد از صحنهء سیاسی افغانستان خارج شده بودند، اما بعد از سقوط طالبان آنها دوباره بر مسند قدرت نشستند، قسماً به خاطر اینکه امریکا در جنگ برای سرنگونی حکومت طالبان از آنها حمایت کرد، و قسماٌ هم به این دلیل که رییس جمهور کرزی با جلب توجهء امریکا به عراق برای تقویت پایه های قدرت خود به این افراد اتکا کرد.
خبرگزاری اسوشیتد پرس در این رابطه می نویسد:
در حالیکه قدرت طالبان در افغانستان روز به روز بیشتر می شود، افزایش قدرت جنگ سالاران در صحنهء سیاسی افغانستان، تعهدات رییس جمهوری کرزی را برای از بین بردن فساد اداری که برای جلب حمایت مردم اهمیت حیاتی دارد به مشکل روبرو ساخته است.
خبرگزاری اسوشیتد پرس از قول رمضان بشر دوست، وکیل ولسی جرگه و یکی از کاندیدهای ریاست جمهورافغانستان در انتخابات اخیر می نویسد که گفته است:
“شما نه می توانید یک حکومت نو را با چهره های قدیمی که به جنایات جنگی متهم اند، تشکیل بدهید.”
به گفتهء آقای بشر دوست شما نه می توانید در حالیکه جنگ سالاران بر اوضاع مسلط اند صلح را تامین کنید.
به نوشتهء خبرگزاری دو معاون رییس جمهور کرزی محمد قسیم فهیم و کریم خلیلی از جنگسالاران سابق می باشند و متحد دیگر آقای کرزی عبدالرشید دوستم متهم است که هزاران طالب تسلیم شده را در داخل کانتینرها به قتل رسانده است.
جنگسالاران که زمانی درشکست شوروی سابق دست داشتند، اکنون خودرا عناصر سیاسی و مجاهد معرفی می کنند.
ایالات متحده و متحدین آن ترس دارند که حضور جنگ سالاران و قدرت روز افزون آنها قدرت حکومت افغانستان را ضعیف می سازد.
به نوشتهء خبرگزاری حضور افرادی درحکومت که به فساد آلوده هستند و قدرت و ثروت زیاد را از راه های غیر قانونی بدست آوردند، سبب می شود که مردم عادی هم از تابعیت قانون ، پرداخت مالیه و حمایت از حکومت دست بکشند.
هم اکنون فشارهای بین المللی بر حکومت آقای کرزی بیشتر شده است تا فساد اداری را از بین ببرد و از جنگ سالاران دوری کند.
رهبران بریتانیا و دیگر کشورهای که در افغانستان عسکر دارند، می گویند آنها نه می توانند بخاطر یک حکومت آلوده با فساد عساکرشان را در معرض خطر قرار بدهند.
صدر اعظم بریتانیا گوردون براوون، روزجمعه گذشته موقف حکومتش را در این رابطه توضیح کرد.
نمایندهء خاص سازمان ملل متحد در افغانستان کای ایده گفت، آنها دیگر نه می توانند حالتی را در افغانستان تحمل کنند که جنگ سالاران و دلالان قدرت هریک به مفاد خود نقش بازی می کنند.
به گفتهء او یک اصلاحات عمیق دراین حکومت ضرور است.
براد آدمس مسوول بخش آسیا درسازمان دبده بان حقوق بشر، هیومن رایتس واچ می گوید:
“برکناری چنین افراد از حکومت افغانستان یکی از مهمترین مسایلی می باشد که حکومت افغانستان به آن روبروست.”
سازمان هیومن رایتس واچ که مرکز آن در نیویورک است می گوید:
“در کنار دشمنان امریکا، ملا محمد عمر و گلبدالدین حکمتیار، یک تعداد از افراد بلند رتبه در حکومت آقای کرزی نیز باید به محکمهء جنایت جنگی کشانیده شوند. در مورد بعضی از این افراد، حکومت امریکا نیز با وضاحت صحبت می کند از جمله جنرال دوستم که مسوول قتل بیش از دو هزار نفر از طالبان تسلیم شده در سال ۲۰۰۱ می باشد و مارشال فهیم که حکومت امریکا می خواهد، آقای کرزی از او فاصله بگیرد.”
رییس کمسیون حقوق بشر افغانستان خانم سیما ثمر می گوید:
“حتمی نیست که این جنگ سالاران به محکمه حاضر شوند، ولی حد اقل آنها باید از اعمال خود اظهار ندامت کنند و عفو بخواهند.”
به گفته او، تمایل سیاسی برای کشاندن آنها به کرسی عدالت وجود ندارد ولی صلح در افغانستان تا وقتی حاکم نخواهد شد که با مشکلات گذشته و عاملین آن برخورد نشود.
