قرآن مجید ساینس نیست اما علم و حکمت و معرفت است که این همه از ساینس تفاوت دارد . این است تعریف اساسی ساینس در زبان انگلیسی که برای همه واضح باشد:
the systematic study of the structure and behavior of the physical and natural world through observation, experimentation, and the testing of theories against the evidence obtained.
یعنی مطالعات سیستماتیک ساختار و‌سلوک جهان طبیعی و فیزیکی از طریق مشاهدات ، آزمایش و امتحان تیوری ها در مقابل شواهد که دریافت می شود .
ساینس اکتسابی است و باید آموخته شود و اما علم هرو مرو اکتسابی نیست . در علم آزمایش و تجربه نیست اما تعمق است . در علم تفکر است . ساینس از طریق مشاهدات است که به چشم دیده می شود و اما علم اگر به چشم انسانی دیده نمی شود به چشم بصیرت دیده می شود . در سایتس ثبوت یک تیوری است در صورتیکه ثبوت شود و اما در علم درک و کشف حقیقت است . ساینس می بیند که چرا و چطور و اما علم از طریق چشم بصیرت درک داشتن است . از همین سبب حضرت ابراهیم (ع) بنیانگذار تحقیقات شد که در علم اساس عین الیقین ، علم الیقین و حق الیقین . سایتس طبیعت را نظاره می کند که چطور و چرا اتفاق افتاده و اما علم با چشم بصیرت همه طبیعت را درک می کند که موجودی به نام خدا این همه را هست کرده و چطور و چرا اش را می داند . یعنی علم از طریق حداشناسی به یقین می رسد اما مهم این است که ساینس قادر نیست همه چیز را جواب گوید حتی خلقت ناگهانی را نمی تواند پیش بینی کند و اما علم می گوید « کن فیکون» چیزی را که بخواهد شود می شود . ساینس به زمان احتیاج دارد و اما خالق خلقت به زمان احتیاج ندارد
یکی از دانشجویان صنف جامعه شناسی من در باره خلقت و داروین سوال کرد . برایش گفتم که حالا دانشمندان سایتس داروین را رد می کنند و همچنان رساله مشهور شاه محمد سلطان برایش فرستادم که نشان می‌دهد که قبل ازینکه داروین به تیوری تکامل تدریجی رسیده باشد مسلمانان در کتاب الحیوان موضوع را مطالعه کردند و اساسا داروین همین موضوع را از مسلمانان می توانم به صراحت بگویم که دزدی کرد و جفنگ خود را اضافه کرد که در اواخر قرن بیستم تیوری او غلط از آب در آمد . با اینکه شاگرد من همه آیات خلقت را خوانده بود و اما بازهم نتوانست درک کند که در خلقت راز و حکمت است که با سایتس ثبوت نمی شود . مثلا ماده سیاه یا Dark matter تا حال ثابت نشده که چگونه است و بسیاری موضوعات در بحر جهان حیوانات و نباتات است که انسان فهمیده نمی تواند که چرا و چطور و هدف این همه خلقت چه است در حالیکه قرآن ( علم ) می گوید
« الَّذِينَ يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَىٰ جُنُوبِهِمْ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَٰذَا بَاطِلًا سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ»
یعنی آنان که همواره خدا را ایستاده و نشسته و به پهلو آرمیده یاد می کنند، و پیوسته در آفرینش آسمان ها و زمین می اندیشند، [و از عمق قلب همراه با زبان می گویند:] پروردگارا! این [جهان با عظمت] را بیهوده نیافریدی، تو از هر عیب و نقصی منزّه و پاکی؛ پس ما را از عذاب آتش نگاهدار..
اینجاست که موقف ساینس و علم واضح می شود که علم بستگی به حکمت دارد نه سایتس اکتسابی. جالب اینکه قرآن می گوید « والله قد احاط بکل شی علما » یعنی خداوند به همه چیز احاطه علمی دارد و خدا پرست این را درک می کند و بر ماست که حقیقت را بدانیم اما با اینکه همه طبیعت در مقابل ساینتست قرار دارد نه تنها چون و چرا خلقت را نمی داند حدس زده نمی تواند که این همه خلقت عظیم یک طرح بزرگ یا Grand design است که راز آنرا ما نمی دانیم .
سال‌های سال روانشناسان تحقیق کردند که راز واقعی خواب دیدن را پیدا کنند اما نتوانستند . سالهاست که کوشش می کنند راز مرگ را بدانند نمی توانند . ما باید به سایتس رجوع کنیم زیرا یک ضرورت انسانی است اما قبل از رجوع به سایتس باید معتقد شویم که این خلقت بیکران هستی طراح دارد که بدون شناخت واقعی او ما در مشاهدات و تجربه علمی سایتس هم به جایی نمی رسیم و به همین اساس انشتاین فیزیک دان تابعه و مشهور گفت ؛
believing in the “God of Spinoza” who is revealed in the “lawful harmony of the world”
انشتاین حقیقت را بالاخره دانست که هارمونی جهان هستی خدای دارد و همان توحید است که ما اعتقاد داریم یعنی همه چیز یک است و با هم یک بافت دارد .
دکتر فرید یونس
استاد بازنشسته ی بشر شناسی فرهنگی ، مطالعات و فلسفه اسلامی
کلیفورنیا
