من هميشه در برنامه هاي تلويزيوني از همسرم بي بي فوزيه جان يونس ياد ميكردم تا يك تبو شكني كرده باشم زيرا اكثرا مرد هاي افغانستان نام همسر خود را در محضر عام نميگيرند و آنرا يك ننگ مي دانند در حاليكه ما دانيم كه ننگ و ناموس و غيرت انگاشت هاي قومي و قبائلي اســت و نه مدني و ما بايد از همسر خود قدرداني كنيم.
يكشنبه مورخ ٢٨ جولاي ٢٠٢٤ من به دعوت جناب انجنير صاحب محمد رضا افشار رئيس و مؤسس مركز فرهنگي اسلامي هلال و مسجد حضرت نبي ( ص) و تمويل پولي جناب دكتر عبدالهادي عبادي براي يك سخنراني دعوت شده بودم . اصلا اين محفل براي قدر داني از همسر جناب دكتر عبادي ، بي بي ليلا جان عبادي ترتيب يافته بود . دكتر عبادي خواسته بود تا دعوت براي همه يك تعجب يا Surprise باشد و من هم دقيق نمي دانستم اما خواهش كرده بودند كه كتاب جديد خود را كه زيرعنوان ” حديث هفته ” از چاپ برآمده اســت معرفي كنم .
دكتر عيادي يك تبو شكني بزرگ كرد و درين شرايط كه بانوان كشور در اسارت اســت و زن افغانستان از حق كار و تحصيل محروم اســت يك مرد افغانستان كه خود هم پشتون است از همسر اش در محضر عام قدرداني مي كند ، از خدمات همسر اش در خانواده و اجتماع به بزرگي ياد مي كند و در محضر عام دست همسر اش را مي بوسد اين يك انقلاب بزرگ فرهنگي در جامعه افغانستاني بود .
عزيزان من
اينكه طالب نادان و آن مردان قومي و قبائلي كه از طالب دفاع مي كنند زن را در قوطي كرده اند ، راه اسلام متمدن محمد ص نيست .
ما در قرن بيست و يكم زندگي مي كنيم و اين قرن ، قرن حقوق مساوي بين افراد جامعه اســت كه هيچ مردي بر زني و هيچ زني بر مردي برتري ندارد به جزء از تقوي و دانش . ما در عصر زندگي مي كنيم كه بايد تجديد تفكر ديني و اجتماعي كنيم تا جوانان زياد تر به دين جذب شوند و اين از طريق تحليل و تاويل دين همه نظر به ايجابات و مقتضيات عصر حاضر بايد باشد چنانچه ابن عباس رض گفته است ، ” القرآن ، يفسروا الزمان ” يعني قرآن نظر به شرايط زمان و مكان تفسير مي شود ؛ در عين زمان قرآن مي گويد كه و إذا أحكتم بين الناس ان تحكموا بالعدل يعني وقتي بين مردم حكم مي كنيد با عدل حكم كنيد . در شرايط جهاني امروز عدل بايد بين زن و مرد باشد . آيات نظر به شرايط زمان و مكان تفسير مي شود پس ميراث زن و مرد مساوي اعلان شود . در فقه شيعه و ايران بانوان را از حق طلاق محروم كرده اند در حاليكه خلع حق شرعي زن اســت و همانطوريكه مرد حق طلاق را دارد ، زن هم دارد .
من منحيث يك محقق دين از جناب دكتر عبادي سپاسگزاري مي كنم كه از همسر گرامي اش در محضر عام قدرداني كرد و از جناب افشار عزبز سپاسگزار هستم كه بطور خستگي ناپذير بر عليه تعصب و تبعيض و تنگ نظري مبارزه مي كند
براي بي بي گلم ليلا جان نازنين و برادر بزرگوارم دكتر عبادي بهترين ها را از الله متعال آرزو مي كنم و براي عمر طولاني و صحت كامل شان و اولاد قند شان دعا مي كنم .
در سخنراني اخير كه من در محفل تجليل از بي بي ليلا جان عبادي داشتم ضمن صحبت و مبارزه بر عليه تعصب گفتم كه چون ما تعصب داريم اسم همسر خود را نمي گيريم و اما با دهن هاي كثيف و چتل اسماي زنان پيامبر و دختر پيامبر را ميگيريم .
داكتر صاحب عبادي برايم گفت كه اين سخن سر چند نفر خوش نخورده اســت و آزرده شدند كه نبايد مي گفتم كه دهن هاي شان كثيف اســت .
اول بايد بدانيم كه دهن كثيف كدام اســت ؟
دهن كثيف آن اســت كه پشت سر مردم غيبت مي كنند ، سخن چيني مي كنند ، مشروب مي نوشند ، يك قوم را توهين مي كنند و يا سخنان خلاف عدالت مي گويند و حقوق زنان را به نام دين و سنت و امامت پايمال مي كنند چنانچه دوست عزيزم جناب حجت الاسلام ارزگاني هاشمي حق طلاق را تنها حق مرد ميداند و من اين موضوع تبعيض گرا را در آن محفل گفتم و با همين دهن اسماي زنان پبامبر را ياد مي كنند و اما چون زن ستيز هستند نام همسر خود را نمي گيرند. مگر اين درست اســت ؟ معلوم دار كه درست نيست.
در گذشته در برنامه هاي تلويزبون گفته بودم كه اول من ديپلومات نيستم كه سخنان خود را سوهان كرده بگويم . دوم من يك شخص محافظه كار نيستم كه يك مطلب را نگويم كه فلان شخص آزرده مي شود . در سابق بسيار به من تيلفون ميكردند كه اين را بگو ، اين نگو ، اين را كي گفتي فلان شخص آزرده مي شود و يا فلان قوم آزرده مي شود . نبايد مردم آزرده شوند . مردم ما هميشه سر حقايق خاك انداخته اند و من اين كار را هرگز نمي كنم . به همان اندازه كه سخنان من مخالف دارد صد برابر طرفدار دارد و به من گفته اند كه ، ” دل ما را يخ كردي”
سوم وقتي مردم بيدار مي شوند كه پوست كنده مسايل مطرح شود نه اينكه در حاشيه گفته شود و يا با ترس گفته شود و يا من به ذوق مردم صحبت كنم ، هرگز ني . در بعضي محافل بدون اينكه من نام پشتون را گرفته باشم و از قوم گرايي و قوم پرستي سخن گفته ام يك عده قوم پرستان پشتون فورا به خود ميخورند كه ما را گفت . بعضي ها من ٧٢ ساله را نصيحت مي كنند كه جدي نباشم و به آرامي صحبت كنم .
عزيزان من
واقعيت ها را گفتن اول جرات ميخواهد و دوم مردم ما بيدار نمي شوند مگر اينكه ترد و پوست كنده براي شان گفته شود . بعد از محفل در يك مجلس ديگر بودم يكي از اشخاص كه خود را بسيار سياسي جلوه ميداد گفت كه والله از فدراليزم نبايد ياد كنيم كه برادران پشتون ما آزرده مي شوند . جالب اين اســت كه اين مردم به جاي اينكه از خدا بترسند از يك قوم مي ترسند . و مي گويند كه واژه غير متمركز را استعمال كنيم . من شديد مخالف اين گونه محافظه كاري ها هستم و پشت مالي را دوست ندارم چه كه نفرت دارم .
در طول حيات من با همه سخت گفتن ها بازهم مردم من را دعوت مي كنند زيرا مردم از سياستمداران ترسو نفرت دارند . براي من اصل موضوع اين اســت كه هر كس به من بگويد كه اين را بگو و اين را نگو و تو مردم را آزرده مي سازي بايد بداند كه ميخواهد عقل من را كنترل كند و من هرگز اجازه نمي دهم كه عقل من را كسي كنترل كند . عقل من كه من چه بگويم و نگويم در انحصار هيچ كس نيست . چنانچه در يك مصاحبه با يك نهاد يهودي در نيويارك از طريق زوم بودم و گرداننده مجلس ميخواست و سر من فشار آورد كه بگويم كه يهوديت و صهيونيزم يكي اســت . بلاخره برايش گفتم كه من هرگز اين را قبول ندارم كه صهيونبزم كه يك ايديولوژي اســت و يهوديت كه دين اســت يكي باشد . يا در كنفرانس كه توسط اتحاديه اروپا در استانبول و آمستردام به تشبث يك نهاد سويدني داير شده بود يك عده قوم پرستان پشتون از من به خانم سويدني شكايت كرده بودند كه من نفاق را توليد مي كنم و بايد به من اجازه داده نشود كه صحبت كنم !؟!؟!؟. خانم سويدني با من از طريق زوم تنهايي صحبت كرد و همكار افغان او هم بود . من گفتم كه من مبخواهم اين ها را بيدار كنم .و اينها نمي خواهند كه حقايق گفته شود .
عزيزان من
من مي دانم كه هر سخن جايي و هر نقطه مكاني دارد . اين را هم مي دانم كه تا مرد سخن نگفته باشد عيب و هنرش نهفته باشد . اما از خود سوال كنيد وقتي شما زن ستيز نيستيد و تعصب نداريد چرا از سخنان من خار مي خوريد ؟
اگر قسميكه من سخنراني مي كنم ، نكنم من ديگر آن فريد يونس كه مردم دوست دارند، نيستم . فريد يونس يعني جدي ، پوست كنده ، فريد يونس يعني شخص كه در نعل و در ميخ نمي زند . فريد يونس يعني كسي كه آزادي فكر و عقل خود را هرگز مصالحه نمي كند. فريد يونس كسي كه سنت پيامبر ص را به افتخار به جا مي كند و به زبان مردم سخن مي گويد نه اينكه براي اينكه دانشمند خطاب شود از واژه هاي ثقيل و نا مانوس استفاده كند .
همين محافظه كاري ها بود و همين خاموشي ها بود و همين باش كه دل كسي نشكند كه ما در طول تاريخ افغانستان استثمار شديم و حقوق زن و مرد پايمال شده اســت. نخير ! سچ و پوست كنده بايد سخن گفت تا قوم برست و مذهب پرست و زن ستيز بايد بداند كه آن دوران استثمار و خاموشي گذشت و ما ميخواهيم واقعيت ها را به جملات عاميانه بيان كنيم تا قوم پرست و زن ستيز و مذهبي متعصب از خواب بيدار شود .
دكتر فريد يونس
استاد بازنشسته ي بشر شناسي خاور ميانه و مطالعات و فلسفه اسلامي
یک ملیون سلام و احترام به دکتر فرید یونس!
با وجودیکه از لحاظ عقیدتی با شما همنوا نیستم، صداقت و راستی و شجاعت و پاک دلی شما را می ستایم و به شما احترام دارم.
البته عرض کنم که دین من دینی است که هومر ابرامیان دانشمند و پزوهشگر ایرانی الصل مقیم آسترلیا دارد و بیان داشته است. دین بنظر هومر ابرامیان همان وجدان بیدار انسان است. و خدای من همان خدائی است که اسپینوزا فیلسوف هالندی یهودالاصل هالندی در قرن 17 معرفی نموده است. خدای او خدائی است که اینرا بکن و انرا نکن ندارد، جنت و دوزخ ندارد و از کسی سجده و روزه و نماز آرزو ندارد. و فقط میخواهد که انسان به زنده جانان و جامعه انسانی مفید واقع شود. خدای من یعنی طبیعت ، هستی و جوهر.
در اخیر شهامت و رُک و راست گوئی شما را می ستایم و به شما آرزوی پیروزی در آرزوی نیک شما که سربلندی و سعادت مردم افغانستان است، ارزو میکنم.