به نقل از خبرگزاری ایرنا، داوود مرادیان استاد دانشگاه کابل و رئیس مرکز مطالعات استراتژیک افغانستان، در نشست بین المللی زبان فارسی و چالش های فراروی آن ضمن اشاره به وضعیت امروز زبان فارسی در افغانستان، افزود: یکی از چالش های بزرگ زبان فارسی در افغانستان، فارسی ستیزی است که بخشی مهم از هویت پشتونیزم (پشتون های افراطی) به شمار می رود؛ به طوری که اگر ما در محفل های علمی از برخی واژه های فارسی (مانند «دانشگاه») استفاده کنیم دچار ۹ ماه محرومیت خواهیم شد.
وی اضافه کرد: مقام رهبری ایران فرموده اند که مردم شبه قارّه به زبان فارسی عشق می ورزند و در همین جهت می خواهم بگویم که عشق به زبان فارسی در کوچه های افغانستان موج می زند؛ حتی قهرمان ملّی افغانستان، احمد شاه مسعود، بسیار به شعر حافظ عشق می ورزید و شب قبل از شهادتش، شعر حافظ خوانده بود.
مرادیان ادامه داد: با وجود کارهایی که جمهوری اسلامی ایران برای زبان فارسی انجام داده، در حوزهٔ ژئوپولیتیکِ زبان فارسی، کار کمی صورت گرفته، که با بهره گیری از این قابلیت می توان بین فرهنگ ها و قومیت های فارسی زبان، پیوند بیش تری برقرار کرد.
وی افزود: امیدوارم با گردهمایی های اینچنینی که با حضور ادبیان و دیپلمات های فارسی زبان برگزار می شود، بتوانیم هم گرایی بین فارسی زبانان را افزایش دهیم.
این استاد دانشگاه کابل، در ادامهٔ هفت چالش اساسی که زبان فارسی در افغانستان با آن ها رو به رو است را این طور برشمرد: نخستین چالش ما در افغانستان، دست و پنجه کردن نیمی از جامعهٔ افغان با بی سوادی و کم سوادی است. دیگر اینکه آموزگاری زبان فارسی در افغانستان ظرفیت اندکی دارد.
وی افزود: سومین چالش ما، گسترش رسانه های اجتماعی و استفادهٔ نسل جوان از خط فینگلیش است. چالش بعدی، گسترش زبان انگلیسی و تلاش هایی است که صورت می گیرد تا انگلیسی زبان علمی و رسمی افغانستان شود. فارسی ستیزی که بخشی مهم از هویت پشتونیزم (پشتون های افراطی) است، دیگر چالش بزرگ ما است؛ به طوری که اگر ما در محفل های علمی از برخی واژه های فارسی (مانند «دانشگاه») استفاده کنیم، دچار ۹ ماه محرومیت خواهیم شد.
مرادیان گفت: یکی دیگر از این چالش های جدّی، انحصارطلبی تهران است؛ تهران، خواسته یا ناخواسته زبان فارسی را تبدیل کرده به زبان ملّی ایران که این، موجب شده زبان یک حوزهٔ تمدنی بزرگ، تبدیل شود به زبان ملّی قلمرو جغرافیایی جمهوری اسلامی ایران. در همین باره، نجیب باور، شاعر افغانستانی گفته است که «پارسی زبانان افغانستان از دو برادر خود رنج می برند؛ یکی پشتون ها، که فارسی ستیزی می کنند و دیگر، ایرانیان که زبان فارسی را تنها از آنِ خود می دانند».
وی گفت: چالش هفتم نیز این است که ما در افغانستان از دیگر فارسی زبانان بی خبر هستیم؛ چراکه فارسی زبانان تبدیل شده اند به جزیره هایی پراکنده و دور از هم. امروز در سمرقند، صحبت کردن به زبان فارسی جرم است و بسیاری در ایران شاید ندانند که در ازبکستان به فارسی زبانان چه می گذرد.
مرادیان افزود: باید در کنار یکدیگر، ما فارسی زبانان منشورهای اخلاقی – سیاسی تدوین کنیم که در آن، بر رابطهٔ بین ایرانیان، افغان ها و تاجیکان با یکدیگر تأکید شده باشد.
در این نشست، برخی صاحب نظران حوزهٔ زبان و ادبیات فارسی، همچون علی اشرف صادقی، ولادیمیر ایوانف، هژیر تهرانی و … حضور داشتند.
