من از زبان مبارک جناب حضرت صبغت الله مجددی شنیده بودم که اگر آقای کرزی قرار داد امنیتی را که بین امریکا و افغانستان است امضا نکند من هجرت نموده افغانستان را ترک میکنم چنین کرد فکر میکردم آنقدر با امضای قرار داد امنیتی جناب شان چنان دل بسته اند تا قرار داد امضا نشود جناب شان دوباره بر نمی گردد خوش بختانه پنجشنبه گذشته اول جوزا ۱۳۹۳ جناب حضرت صاحب را به چشم سر دیدم که از هجرت بدون اینکه قرار داد امنیتی امضا شود برگشت و مانند دور دوم انتخابات ریاست جمهوری که برای جناب کرزی استخاره کرده بود برای داکتر اشرف غنی احمدزی نیز چنین کرده است. با خود گفتم جناب حضرت صاحب شخصیت روحانی است بخاطر قرار داد امنیتی هجرت کرد حالا بخاطر انتخاب رئیس جمهور آینده برگشته است آدم کینه به دل نیست حرف گفت و باز دوباره لازم دید که برگردد. تا جایکه من میدانم در دین مقدس اسلام استخاره وجود دارد. اما استخاره در کجا در چی زمانی و چه مکانی باید از طریق علمای جهید کشور تفسیر شود در قدم اول:
مفهوم استخاره:
برای استخاره دو معناست. یکی معنای حقیقی استخاره است که در اخبار و روایات ما بیشتر از آن نام برده شده و به معنی طلب خیر نمودن از خداوند است. این نوع استخاره در واقع یکی از رشته ها و شاخه های دعاست و همان استخاره مطلق است که اختصاص به مورد شک و تردید ندارد. معنای دوم استخاره، طلب خیر نمودن از خدا، برای رفع تحیر و سرگردانی است که اختصاص به موارد شک و تردید دارد.اما دربارۀ جایگاه استخاره به معنای دوم در فرهنگ دینی ما باید گفت اساساً سه دیدگاه می تواند وجود داشته باشد:الف: دیدگاهی که بدون کوچک ترین تعقل و تفکر و بررسی یک مسئله، نتیجه کارها را فقط و فقط به استخاره واگذار می کند و به استخاره پناه می برد.ب: دیدگاه دوم، دیدگاه عقل گرا و منکر استخاره است.ج: اما دیدگاه سوم، با اعتراف به منزلت و جایگاه عقل و شناخت جایگاه مشورت، به گونه ای استخاره را تبیین می کند که با تعقل و تفکر منافاتی ندارد. طبق این دیدگاه، هیچ مانع و محذور دینی در استخاره نیست، چرا که استخاره کاری جز تعیین یکی از دو طرف تردید را انجام نمی دهد.نه جایگاه عقل و مشاوره را نفی می کند،نه جلو عمل به آیات قرآن را می گیرد، نه حلالی را حرام، نه غیر واجبی را واجب و نه حکمی از احکام خدا را تغییر می دهد.
جایگاه استخاره در اسلام
در قرآن کریم سفارش زیادی به خردورزی و بهره گیری از عقل شده است و از نظر قرآن، بدترین موجودات کسانی هستند که کارهایشان از روی تعقل نیست.همچنین در آموزه های دینی به عوامل دیگری که در تصمیم سازی خردمندانه دخیل اند تأکید فراوان شده است که مهم ترین آنها «مشورت» است. با مشورت، نقص عقل فردی تا حدود زیادی جبران می شود و مجموعه ای از اطلاعات و تجربیات گران بها که دیگران در طی سال های بسیار بدان ها دست یافته اند، به آسانی در دسترس قرار می گیرد.اما گاهی با مشورت کردن نیز تردید ها بر طرف نمی شود و نمی توان تصمیم گیری کرد در این مرحله است که روایات ما برای از بین بردن تردید، “استخاره”را پیشنهاد می کنند.
استخاره به معنای طلب خیر نمودن از خدا، برای رفع تحیر و سرگردانی، تنها بعد از داشتن شرایط زیر جایی برای بحث پیدا می کند:
۱- تعقل و تفکر کافی در اطراف و جوانب موضوع مورد نظر؛
۲- مشورت با افراد متخصص و صاحب نظر در یک مورد؛
۳- در خواست خیر از خدا با ذکر و نماز استخاره و سپس تصمیم گیری بر طبق تمایل فکری خود با در نظر گرفتن این مراحل دو نکته مشخص می شود اولا؛ بسیار نادر است در زندگی انسان برای کاری مراحل بالا انجام شود و باز تمایل انسان به هیچ طرف نباشد و شک کاملا ۵۰ در صد در مقابل ۵۰ در صد باشد پس در صورت رعایت شرایط شاید بسیاری از استخاره هایی که (بدون توجه به این شرایط انجام می شود) تقلیل خواهد یافت. ثانیا؛ این که اگر بعد از این مراحل باز شک و تردید باقی باشد (با توجه به این که بقاء در شک و تردید باعث رکود در کارها و زندگی می شود) می توان با استخاره خود را از حیرت و رکود آزار دهنده نجات داد.جنابحضرت صبغت الله «مجددی» در روز پایانی لویه جرگه ی «مشورتی» که تأیید «پیمان امنیتی» با امریکا را در دستور کار خود قرارداده بودند، به آقای کرزی گفت حالی که مردم تصمیم گرفتن، گپ زیاد نزن…کدام بهانه ی برت نمانده، پیمان را امضاء کنبعد، آقای کرزی جهت جبران سخنان حضرت، دو باره عقب میز خطابه رفت اینکه هر دو چه گفته اند و روی صحنه چه پیش آمد. (برای اثبات نکته ی مهم درتاریخ افغانستان، این فیلم را میتوان دوباره دید.)جناب حضرت مجددی، وقتی می خواهد رگ اصلی یک موضوع را بگیرد؛ دلایل نیز به منطق خود با آن علاوه میکند جناب مجددی صاحب طی سالیان عمر خویش هر چه که گفته تا کنون . هیچ نیرو و نخبه ی سیاسی جرئت ایستاده گی علیه فتوا و باور های او را یا لازم ندیده اند یا به خود حق ندادند که تبصره ای کند جناب حضرت همیشه با آهنگی سخن می گوید که گویا شیشه ی حساس مسئولیتی تاریخی و گزینه ی زعامت برای افغانستان را همچنان در بغل دارد. اگر او تصمیم نگیرد سرنوشت افغانستان به مخاطره خواهد رفت شما شنیدید که جناب حضرت اظهار داشت که روزها و شب‌ها به فکر بوده کهاز کی حمایت کند؟ به این نتیجه رسیده که از اشرف غنی حمایت‌کند، “بلکه به دست اینها خداوند خیر و سعادت افغانستان را فراهم کند.”آقای مجددی افزود که به دکترعبدالله درپیامی گفته است که“در این مرحله از تاریخ افغانستان او را برای پست ریاست جمهوری افغانستان مناسب نمیداند.”
من نه تنها از کاندیدان محترم شنیده ام بلکه از اکثریت مردم افغانستان که مسلمان و با دیانت اند بار بار شنیده ام که راه مردم برای انتخاب زعامت شان یک اصل است و صندوق های رای میتواند رئیس جمهور تعین کند. اما در این مرحله جناب حضرت مجددی صاحب داکتر عبدالله عبدالله را مناسب نمی داند در دور اول برای همین داکتر عبدالله نزدیک به سه ملیون مردم مسلمان افغانستان رای دادند اگر کسی را که جناب مجدد ی صاحب مناسب نمیداند که رئیس جمهور شود تقریباً این سه ملیون افغانهای مسلمان که با داکتر عبدالله عبدالله رای داده اند آیا گناه بزرگ را مرتکب شده اند؟ اگر سخنان و پیش بینی های جناب مجددی صاحب کار ساز است پس رفتن در پای صندوق های رای با همه تهدید ها خطر انفجار و انتحار و ملیون ها دالر مصارف از طرف کمیسون مستقل انتخابات حرف بی معنی و غیر منطقی است بهتر است جناب حضرت صاحب هرکس را که رئیس جمهور میکند بکند مردم افغانستان چه کاره اند که تصمیم بگیرند و انتخاب کنند. از سوی دیگر. معنای سخن حضرت. این انتباه را نیز می رسانند که گویا گروه های مجاهدین، برای پیشبرد مدیریت جدید سیاسی، هنوز هم ظرفیت وکارآزموده گی درخور را ندارند که می شود رهبران جهاد تبصره کنند نه من حقیر اما حالا که تنور ده ها مصلحت و احتیاط وآسیب پذیری، و ده ها «بکن» و «نکن»، وهزاران زخم بی اعتمادی وبهانه در درون ما تازه است و نمی شود از کنار این بحث به آسانی گذشت که جناب حضرت صاحب در این زد و بند ها چه جایگاه دارد. مبارزه اش برای رضای خداوند پاک است یا زیر کاسه نیم کاسه از سخنان جناب مجددی صاحب در خیمه لویه جرگه فهمیده میشد که حالا جناب شان بسیار آگاهانه، پیشاپیش درنقش یک مفتی اعظم وارد میدان شده و می گوید: “اگر اشرف غنی پیروز شود داکتر عبدالله به عنوان یک برادر از او پیروی کند و اگر عبدالله پیروز شد تیم ما از او پیروی خواهد کرد. در عمل باید همه متحد باشیم و افغانستان متحد باشد. گپ بسیار خوب و منطقی “اما با همان سخن قبلی به دکتر عبدالله که «درین مرحله از تاریخ افغانستان» برای احراز پست ریاست جمهوری مناسب نیست؛ حجت خود را جناب مجددی صاحب تکمیل کرده است. دکترعبدالله عبدالله هم سیاستمدار خام و بازاری نیست که به نرخ روز جامعه بدل کند بی گمان عمق فرمایشات حضرت صاحب را درک می کند.حالااینکه چگونه استخاره می تواند تعیین کند یک شخص لیاقت بیشتری نسبت به رقیبش برای اداره کشور دارد، سوالی است که کسی از جناب مجددی نپرسید و ایشان هم چیزی در این باره نگفت، اما به باور من لیاقت افراد را عملکرد گذشته و میزان علم و مدیریت و تخصص فرد مشخص می کند نه خواب و خیال دیگران.
گرچه این بار اول نیست در سال ۲۰۰۹ نیز جناب مجددی صاحب مدعی شده بود که استخاره کرده ام که از آقای حامد کرزی حمایت شود به گفته جناب حضرت صاحب زیرا حامد کرزی می تواند گره گشای مشکلات کشور باشد، که احتمالا این استخاره جناب حضرت نتوانست گره گشای مشکلات گردد بلکه در دوم ماموریت آقای کرزی فساد بی عدالتی و مشکلات کشور بیشتر شد نه کمتر من نمی گویم برای امضای قرار داد امنیتی استخاره شود اما برای رفع مشکلات مردم افغانستان امیدوارم که استخاره شود. نویسنده در طول عمر خود دو مرتبه از جناب حضرت صاحب استخاره شنیدم هر دو مرتبه در مورد انتخاب زعامت افغانستان بوده است آنچه که من میدانم مشکلات زیادی در جهان اسلام در افغانستان عزیز وجود دارد مردم از سرنوشت نا معلوم جنگ نهایت تشویش دارند فرار سر مایه بی اعتمادی و صد ها مشکل دیگر تقاضا دارم جناب حضرت روی موضوعات دیگر جهت آرامش مردم افغانستان نیز استخاره نماید. تا حداقل برای چند ساعت مردم احساس آرامش کنند.
