از طریق رسانه ها شنیدم که روز یک شنبه هفت سنبله ۱۳۸۹ هیت از ترکمنستان با کابل می آید تا قرار داد تمدید لوله گاز را که از مسیر افغانستان می گذرد با وزارت معدن امضا کند، نهایت مسرور گردیدم. مانند همیشه قلم گرفتم تا نامه را جهت تاکید و ضرورت های بیشتر خدمت آقای شهرانی بنویسم.
جناب وزیر معدن باور دارم که شما نیز می دانید اکمال کار روی پروژه انتقال نفت و گاز از ترکمنستان به کشورهای افغانستان، پاکستان، هند، چین، و سایر کشورهای دیگر در جنوب و جنوب شرق باعث ان می گردد تا از یکسو کشور ترکمنستان از رشد اقتصادی برخوردار گردد و از سوی دیگر به نفع کشور های استهلاک کننده ورشداقتصادی ان بیانجامد.
محترم شهرانی صاحب با احداث پروژه تمدید پایپ لاین از ترکمنستان که یکی از بزرگترین پروژه ها محسوب می گردد نه تنها اوضاع اقتصادی منطقه رادیگر گون می سازند ، بلکه بالای اوضاع سیاسی واجتماعی منطقه نیز تاثیر مثبت رامی گذارد در صورتیکه پروژه پایپ لاین ترکمنستان ، افغانستان پاکستان وهند تحقق یابند علاوه از منافع مشترک در عرصه اقتصادی باعث مشترکات متعدد تاریخی، کلتوری، مذهبی و سیاسی نیز خواهد گردید که تطبیق این روند تاثیرات مثبت بالای تامین صلح وثبات دایمی درمیان کشور های هند ، پاکستان ، افغانستان ، ایران وترکمنستان رونما خواهند کرد.
درست است که ایران درنظر دارد تا از راه افغانستان راه ترانزیتی را باکشور چین تمدید وبه نقش تجارتی خویش بیافزایند ، اما پروگرام هستوی ایران مانع عمده واساسی نیل به همچو اهداف گردیده است که روز بروز بوخامت اوضاع درمنطقه انجامیده وزیگنال های مخوف ناشی از حمله احتمالی ایالات متحده امریکا تاسیسات هستوی ایران محسوب می گردد ، که نباید تنش های مسلحانه بر دیپلوماسی سبقت جویند بلکه به دیپلو ماسی و حل مسالمت امیز قضایا حق مقدم داده شود ، زیرا با در گیری تصادمات مسلحانه میان ایران و ایالات متحده امریکا نا امنی ها در افغانستان و پاکستان پروسه بازسازی جمهوری اسلامی افغانستان را نیز شیدیدا” متضرر واسیب پذیر ساخته است که مسلما” جمهوری اسلامی افغانستان درزمینه موقف اصولی وپرمنفعت درجهت تامین منافع ملی دربرابر قضایائیکه در حال شکل گیریست اتخاذ نکرده است یا نتوانسته است درست است که افغانستان از موقعیت خاص ژیوپولتیک در منطقه وجهان برخورد دار بوده و است.
برای جهانیان نیز درخوراهمیت می باشد ، اگر درگذشته ها افغانستان به مثابه معبر استراتیژیک برای تجارت ابریشم قرار داشت ویا منحیث خط مایل میان امپراطوری های روسیه تزاری وبرتانیا ی کبیر نقش خویش را داشته ویاهم به نبرد گاه داغ دوران جنگ سرد میان ابرقدرت های بزرگ جهانی یعنی ایالات متحده واتحاد شوروی سابق مبدل گردیده بود ، ولی باگذشت زمان وفرازونیشیب های متعدد که با تحمیل خسارات سنگین جانی ومالی متقبل گردیده ، ولی اکنون افغانستان باردیگر حیثیت گذر گاهای رابخود گرفته وکشور های جهانی نیز بانقش مجدد افغانستان که درعرصه های مختلف خود را امتیاز خواهند ساخت مهر تائید وصحت می گذارند.
برخی از محققین وپژوهشگران امور اقتصادی افغانستان را به کانون و گذر گاه ثقیل بسوی نفت های عمیق درمنطقه وجهان می پندارند.
اقای شهرانی باوصف این همه دیدگاه ها اوضاع کنونی درکشور مستلزم انست تا روابط اقتصادی باتمام کشور های جهان وبخصوص باکشور های منطقه وکشور های همجوار بانظرداشت منافع ملی درنظر گرفته شود ، زیرا مشکل عمده واساسی که پیوسته ازاین ناحیه دامنگیر افغانستان گردیده اینست که درعرصه برقرار ی روابط ومناسبات اقتصادی توازن وبیلانس درنظر گرفته نشده و همواره بصورت یک جانبه بایک ویا چند کشور محدود معاملات صورت گرفته است که درواقعیت امر منافع ملی را متضرر واسیب پذیر ساخته است، طوریکه فوقا” نیز تذکر بعمل امد افغانستان کشور یست که تامین همکاری های اقتصادی باکشور های مختلف جهان راباید یک امر حتمی وضروری پنداشته ، زیرا موقعیت جغرافیای ان ایجاب می نماید تامنافع بسیار ی از کشور ها را با ان پیوند داده که این فکتور حساس ایجاب انرا می نماید تا درخصوص همچو قضایا را تعقل ودقت کامل باید کارگرفت وباتوجه به ان اهداف مطلوب راجستجو وردیابی باید نمود.
جمهوری اسلامی افغانستان با اتخاذ سیاست های فعال، معقول و سنجیده فضای اعتماد متقابل را با کشور های جهان رشد وگسترش داده تا انها به سرمایه گذاری واحداث پروژه ها جدید اقتصادی تشویق وترغیب گردد، اتکای یکسر ه سیاسی بایک یاچند کشور محدود وایجاد فضا ی تیره گی روابط باکشور های دیگر از یک سو سرمایه گذاری های خارجی راتقلیل بخشیده واز سوی دیگر دربرابر استقلال سیاسی و و حاکمیت ملی مشکلات وپرابلم ها را ایجاد می نماید.
آقای شهرانی درپایان تحلیل وبررسی موضوع مطلوب ومورنظر باید خاطر نشان ساخت که بدون تامین امنیت سراسری درکشور مفاهیم بازسازی ، اعمار مجدد ،سرمایه گذاری های کشور های خارجی بشمول خط لوله گاز وبصورت عموم رشد اقتصادی و ساختار نظام نوین که دربرگیرنده همه عرصه ها می باشد ، محض یک تیوری فاقد انتطباق عملی بوده ، بنا” نمی توان بدون تامین وتحکیم بیشتر امنیت سراسری با ارزو های معقول خویش نایل امد ، پس ایجاب می نماید تا درامر تامین امنیت سراسری همه امکانات وفرصت ها لازمه راباید بکار برد ، زیرا تامین امنیت در داخل کشور وبخصوص درمحلاتی که امکان احداث پروژه ها و سرمایه گذاری های جدید دران متصور باشد ، رکن عمده واساسی برای جلب وجذب سرمایه های خارجی پنداشته می شود وهمچنان ارائه تضمین دررابطه به تامین امنیت کارکنان و حفظ وسایل وافزار کار برای اتباع کشور های خارجی مساعدت کننده وهمچنان سیستم بانکداری فعال وبدون موانع اداری شروطیست که بدون ان جلب سرمایه کشور های خارجی امکان پذیرنیست ، برای تامین امنیت موثر وسراسری همانا ایجاد فضا اعتماد میان مردم ، جمع اوری اسلحه ، قطع مداخلات خارجی برخی از کشور ها ،از میان برداشتن گروپ های مسلح غیر مسول بطور کلی وقطعی از جمله مشکلات وپرابلم های اند ، که تا الحال دامنگیر رشد سریع اقتصادی بسوی ابادانی کشور جنگ زده مان گردیده است ، که مستلزم اتخاذ تدابیر عملی درجهت تحقق اهداف ستراتیژیک ونهای می باشد .
جناب وزیر پروژه تمدید پایپ لاین گازترکمنستان بنابر دلایلی از جمله عدم امنیت و ثبات سراسری ازسال ها بدینسو به تعویق افتیده بود واکنون زمان ان فرارسیده است که مشکلات عایده از سر راه ان برداشته وگام های عملی درجهت تطبیق وتحقق ان برداشته شود ، زیرا کشور شدیدا” نیازمند مساعدت های خارجی بوده وما باید اراده متین واستوار از همه مشکلات بسوی ساختمان افغانستان نوین عبور نموده وبازجدید حیات سیاسی و اقتصادی را با امید پیروزی ها باید آغاز کنیم . وکاری ولقمیه نانی برای مردمی افغانستان عزیز چاره سازی نمایم که متسفانه مسولین امور نقاط عمده شاهرگ های اقتصادی را تا کنون درست نمی دانند ونه چندان تلاش میکنند که نمونه انرا در همین شرایط خط لوله گاز ترکمنستان در گزشته دیده ایم
جناب وزیر درمورد عقد این قرارد اد که افغانستان از ان بهرمند می گردد ما ماه ها فرصت داریم تا تمامی قوت ونیرومندی دپیلوماسی سیاسی نظامی وتجارتی خویش را به کاربیندازیم تا این لوله گاز ازترکمنستان عملاً اغاز از خاک افغانستان بگذرد در غیر ان جفا ی بزرگ ایست که ملت افغانستان به ان روبرو میشود. امید ورام نامه ام در قبرستان چون نامه های دیگران به خاک سپرده نشود خواستم خویشرا اندکی بانوشتن این نامه تصلی کرده باشم وجدانم را منحیث یک افغان آرامش خاطر بدهم.
