تغییرات در ساختار دولت از مسایل مطرح و عام در تمام نظام ها است؛ در تمام کشورها به دلایل مختلف، چنین اتفاقی می افتد؛ افرادی از رده های قدرت کنار می روند و افرادی دیگر جایگزین آنان می شوند؛ ولی در عین حال، دولت ها برای چنین تغییراتی، دلایل خود را مطرح می کنند که قابل قبول برای شهروندان آنها است. هیچگاه دیده نشده در کشوری که خود را ملزم به اخلاق دموکراتیک می داند، فردی به این دلیل از وظیفه اش سبک دوش شود که برای کشورش فردی مثمر و قابل اطمینان ثابت شده باشد؛ چنین امری، اتفاقی نا معمول پنداشته می شود و بدون تردید واکنش همگانی را برمی انگیزد؛ ولی آیا کنار رفتن ها و جایگزینی ها در کشور ما هم از چنین مکانیزمی پیروی می کند و یا اینکه تنها بر اساس سلیقه ی فردی و منافع شخصی استوار است؟
تا آنجا که دیده شده، در هشت یا نه سال گذشته کرزی به عنوان حاکم مطلق العنان کشور همواره از الگوی مصلحت در کار نظام سازی استفاده کرده است؛ مصلحتی که در آن کمتر منافع ملی کشور در نظر گرفته شده، و بیشتر متکی به منافع شخصی و خانوادگی و قبیله ای بوده است. کرزی در طول این سال ها بنا بر مصلحت های خاصی که هرگز نخواست در مورد چند و چون آنها سخن بگوید، کشور را به بدترین وضع ممکن اداره کرد. اداره ی کرزی، اداره یی نا سالم و سست بنیاد بود؛ چرا که او به جای نظام سازی و قانونمند کردن کشور، به سیلقه های شخصی خود اهمیت داد و آنها را ملاک گزینش افراد ساخت. این نوع حکومتداری، حکومتداری ارباب منشانه می باشد؛ حکومتداریی که یک فرد را به تصمیم گیرنده ی تمام عیار تبدیل می کند و سلیقه ی او را سلیقه ی عمومی جا می زند.
اگر در طول سال های گذشته، به نوع برخورد کرزی برای ساختن دولت توجه شود، این برخورد ارباب منشانه در تمام سطوح کشورداری خود را نشان می دهد. کنار گذاشتن امرالله صالح از سمت ریاست عمومی امنیت ملی کشور هم در راستای همین برخورد سلیقه ای و توجه به منافع شخصی صورت گرفت. کرزی صالح را کنار زد، چون فکر می کرد که ممکن است در پروژه ی مصالحه با طالبان و پاکستان مانع ایجاد کند. برخی از افراد آگاه در درون ریاست امنیت ملی کشور که نمی خواهند هویت خود را افشا کنند، می گویند که کرزی در چند مورد، وقتی با مقام های پاکستانی و از جمله رییس «آی اس آی» دیدار داشته، از امرالله صالح خواسته است که مجلس را ترک کند.
این امر، نشان دهنده ی چه چیزی می تواند باشد؟ چرا رییس جمهور کشور از بودن رییس امنیت ملی خود در هنگام گفتگو با رییس «آی اس آی» هراس داشته است؟ این مسایل نشان می دهند که کرزی گفتگوهای خاصی با مقام های پاکستانی داشته، که نمی خواسته رییس امنیت ملی کشور در جریان آنها قرار بگیرد. شاید روزی آقای صالح، مهر سکوت را از لبان خود بردارد و آنچه را که در سینه به خاطر منافع ملی کشور نهان کرده، برزبان آورد؛ آن روز است که بسیاری از مسایل روشن می شود و بسیاری از حرکت ها معنا می یابند. ولی نکته ی دیگر اینکه آیا جنرال نبیل که در حال حاضر به جای آقای صالح برگزیده شده، از توانایی های لازم برای اداره ی امنیت کشور، برخوردار می باشد؟ معیار گزینش او از سوی رییس جمهور در سمت ریاست امنیت ملی کشور، چه بوده است؟ در این مورد، هنوز شک و گمان های زیادی وجود دارد. توانایی های جنرال نبیل در معرض تردید قرار دارد و بسیاری ها به این باور اند که او حتا نمی تواند آنچه را که آقای صالح در سیستم امنیت ملی کشور ایجاد کرده، حفظ کند. پس گزینه یی دیگر برای انتخاب او، می تواند توجه به خواست های پاکستان بوده باشد. مساله یی که همواره در مورد آقای صالح، مطرح بود. شاید آقای نبیل، شخص مورد اعتماد کرزی است و از سوی دیگر، کسی است که برای پاکستانی ها می تواند مورد قبول باشد، بدون اینکه خواسته باشیم وفاداری او را نسبت به منافع ملی کشور مورد سوال قرار دهیم.
کرزی شاید به این دلیل جنرال نبیل را به این سمت، انتخاب کرده که فردی کمتر شناخته شده، و مطرح، بوده است. ولی کرزی فراموش می کند که مدیریت نیرومند در اداره ی امنیت ملی، موضوع قابل اغماض نیست و می تواند مشکلات فراوانی را در راستای کاری این اداره به میان آورد. بحث دیگری که در این خصوص، قابل توجه می باشد، اظهارات تازه ی مشاور شورای امنیت ملی کشور در مورد پاکستان است؛ آیا به این شکل، کرزی می خواهد نشان دهد که با پاکستان، هیچ گونه زد و بند سیاسی را انجام نداده است. سخنان داکتر سپنتا، هرچند محتاطانه صورت گرفت؛ ولی نشانه های قوی حمله به پاکستان را در خود نهان داشت. بسیاری از کارشناسان باور دارند که کرزی در تلاش است که سپنتا را هم، قربانی مذاکرات با پاکستان کند؛ هرچند که در گذشته نیز کرزی از بردن او تا زیر تیغ گیوتین، ابا نورزیده است؛ ولی به باور آگاهان، این بار کرزی می خواهد کار را تمام کند و مهره هایی که حتا کمترین شبهه در مورد پاکستان ستیزی آنان وجود دارد را، از سر راه خود بردارد؛ مساله یی که به زودی صحت و سقم آن، ثابت خواهد شد.
برگرفته از روزنامه ی ماندگار
