حامد کرزی در پی بحران انتخابات و انتصاب جنجال بر انگیزایشان در مقام ریاست جمهوری افغانستان برای مشروعیت بخشیدن حکومت خویش وعده داد که کابینه می سازد که در آیینه آن همه مردم افغانستان خود را ببینند. و اینک آیینه را که آقای کرزی وعده داده بود پس از انتظار طولانی سر انجام نمایان شد. پرسش اساسی اینست که آیا واقعاً این کابینه آیینه همه مردم افغانستان است و می توان همه وزرای شایسته را در آن دید؟
نخست باید گقت کابینه کرزی از لحاظ ترکیب سیاسی، گرایشات حزبی، فکری، قومی و توانایی کاری نسبت به کابینه قبلی پیچیده تر است. برخی آگاهان سیاسی افغانستان کابینه جدید آقای کرزی را به شرکت سهامی تشبه می کنند که در نتیجه معامله و چانه زنی های برخی گروه های داخلی که در هنگام انتخابات در چهارچوب تعهداتی معینی در کنار کرزی قرار داشتند، شکل گرفته است. با آنکه بسیاری دلالان داخلی قدرت در انتخابات اخیر نتوانستند کرزی را نظر به تعهدی که نموده بودند به کرسی قدرت برسانند و کرزی مجبور شد دست به تقلبات گسترده بزند ولی حالا کرزی برخی وزارتخانه های درجه دوم و کم اهمیت را در اختیار برخی ازین گروه ها قرار داده است.
دوم باید گفت کابینه ” آیینه همه مردم افغانستان” را که کرزی آنرا در هنگام تحلیف خویش در حضور جامعه جهانی وعده داده بود اکثریت وزارت خانه های کلیدی آنرا در اختیار یک قوم خاص کماکان بویژه همان چهره های متعصب قرار دارد بی آنکه کمترین انصافی در کار باشد.
ترکیب کابینه کرزی نشان می دهد که هشت وزیر حکومت کرزی چهره های کمتر شناخته شده هستند و هنوز زود است که در مورد تواناییهای کاری آنها قضاوت نمود. اما در مورد اکثریت وزرای کرزی که متعلق به کابینه قبلی وی اند و همه به کارکرد های آنها آشنایی دارند می توان به آسانی قضاوت نمود. مارشال محمد قسیم فهیم معاون اول کرزی در هنگام معرفی کابینه کرزی دلیل ماندن عده از وزیران پیشین در مقامهای شانرا کار کردن آنها “با ابتکار و تخصص” نامید. پرسش اساسی اینست که اگر اکثریت اعضای کابیه سابق کرزی سالم هستند و نقشی در فساد و ناکامی امنیتی ندارند، پس فاسد کیست و مقصر کیست؟
نقش غرب در ساختن کابینه کرزی
واقعیت اینست که کابینه کرزی صرف با سازش با برخی گروه های داخلی شکل نگرفته است، بلکه محصول مستقیم تصامیم بیرونی بویژه غرب نیز است. کرزی قبل از همه مدیون غربی هاست تا گروه های داخلی و تاخیر در معرفی کابینه بیشتر در نتیجه فشار ها و تصامیم غرب صورت گرفته است. روی تصادفی نیست که هم سازمان ملل و هم برخی کشور های غربی از کابینه کرزی استقبال کردند و آنرا کابینه متشکل از افراد “کار فهم و حرفه ای” نامیدند. چنانچه سخنگوی یونیما خانم مبارز می گوید: “نماینده خاص سرمنشی ملل متحد همیشه تقاضا کرده که افرادی وارد کابینه شوند که بتوانند اصلاحات لازم را برای تامین صلح و توسعه در افغانستان بوجود بیاورند. کابینه جدید آنگونه که به نظر می رسد، تا حالا در سمت و جهت مناسب روان است.”
این در حالیست که بسیاری وزرای فعلی در پنج سال گذشته در حکومت کرزی بودند و بسیاری آنها عامل فاسد و ناکامی دولت کرزی به حساب می آیند. چگونه آنها حالا در یک شبه سالم ،” کارفهم و حرفه ای شده اند؟
به نظر می رسد که بازیگران خارجی چندان علاقه در حکومت شایسته و سالم در افغانستان ندارند، آنها منافع شانرا در وجود افرادی فاسد وابسته به خویش در کابینه کرزی می بینند و مبارزه با فساد را صرف بحیث ابزار بازی استفاده می کنند مثل که از حقوق بشر و دموکراسی به حیث شعار های سیاسی در هشت سال اخیر استفاده نمودند. بگونه مثل حمایت از وزیر دفاع توسط امریکاییها و حمایت از وزیر داخله توسط انگلستان با وجود نا کامی در مسئله امنیت کشور و دست داشتن آنها بویژه آقای اتمر در فساد در وزارت معارف و داشتن چندین انجوی شخصی و هم سند تحصیلی جعلی ادعاهای مبارزه با فساد توسط غرب را میان تهی و دروغ ثابت می سازد.
توقع حکومت سالم از شبکه مافیایی؟
واقعیت تلخ اینست تشکیلاتی را که بنام دولت کرزی می نامند کمترین اتریبوت و خاصیت دولت داری که مبتنی به قانون و اصل شایستگی باشد، دارا است. برخلاف این تشکیلات بیشتر مانند یک شبکه مافیایی ایست که حتا ممکنست شبکه مافیای ایتالیا در جزیره سیسلی ایتالیا سالم تر و با دسپلین تر باشد.
از آنجاییکه شبکه فاسد دولتی که در راس آن شخص کرزی ، خانواده و برخی وزرای کابینه و مشاوران او قرار دارند با برخی دلالان سیاسی، قومی و مذهبی از یک طرف و از طرف دیگر با همدستی با دلالان اقنصادی و سیاسی غرب و برخی همسایگان که در آب خت آلود افغانستان ماهی مراد خویش را جستجو می کنند ، به مشکل می توان از آن توقع کاری مثبتی برای افغانستان نمود.
طوریکه تجارب دولت داری کرزی در هشت سال گذشته نشان داد، ولو هر شخص سالمی هم وارد حکومت کرزی شود، نمی تواند آلوده و فاسد نشود. بگونه مثال داکتر سپنتا برجسته ترین نمونه آن است که با شعار های بسیار بلند پروازانه و روشنفکر مآبانه وارد شبکه قدرت کرزی شد، اما امروزنه در میان روشنفکران افغانستان جای دارد و نه در میان حکومت فاسد کرزی مکانی برای بقاء دارد. این همان چیزی بود که از مدت ها قبل پیش بینی میشد.
جالب اینست اکثریت وزرای فاسد و جعل اسناد مثل اتمر، فاروق وردک و احدی متعصب افغان ملت که نقش اساسی در انزوای حکومت کرزی و دست دراز در فساد اداری و اختلاص پول های جامعه جهانی دارند در نتیجه حمایت غرب و پاکستان در کابینه کرزی باقی می مانند ولی داکتر سپنتا متهم به دست داشتن به فساد می شود و نا مه خشم آلود سپنتا که حالا انتقاد از حکومت فاسد کرزی می کند، خیلی شگفت آور است.
باید گفت با توجه به شیوه مضحک به قدرت رسیدن کرزی در پی شکست انتخابات اخیر و شبکه مافیایی حکومت او تشکیل کابینه شایسته و خدمت گذار مردم یک توقع خام خواهد بود.
به نظر می رسد که عمر حکومت کرزی با تشکیل کابینه جدیدش بسیار کوتاه خواهد بود و این کابینه توانایی بیرون رفت افغانستان را از بحران کنونی نخواهد داشت. صرف نظر ازینکه غربی ها امروز از کابینه کرزی ستایش می کنند، دیری نخواهد گذشت که آنها حکومت دست پرورده خود شانرا محکوم خواهند کرد همان طوریکه در هشت سال گذشته کردند.
یک صفت برجسته کابینه کرزی
صرف نظر از همه معایب کابینه کرزی عادلانه نخواهد بود که یک صفت و برتری کابینه جدید را نادیده بگیریم. به نظرم صفت برجسته کابینه جدید اینست که آقای عبدالکریم خرم جای خود را به آقای سید مخدوم رهین بحیث وزیر اطلاعات و فرهنگ داده است. فکر میشود این کار در نتیجه تصمیم آقای کرزی صورت نگرفته، بلکه فشار افکار عامه و قبل از همه فشار جامعه جهانی صورت گرفته باشد.
واقعیت اینست که حذف آقای خرم بحیث وزیر اطلاعات و فرهنگ یک خبری خوشی برای فرهنگیان و روشنفکران و رسانه های ازاد و فرهنگ باستانی ما خواهد بود. متاسفانه آقای خرم از هیچ نقطه نظر شایستگی وزیر فرهنگ افغانستان را نداشت. ایشان از کوچه فرهنگ و حتا ادب نگذشته بودند. وی در طول ماموریت خویش نه تنها به فرهنگ کشور ما خدمت نکرد، بلکه دشمنی آشکار بر علیه زبان فارسی بحیث یکی از عناصر هویت ملی کشور ما در پیش گرفت و حتا کاربرد واژه دانشگاه را غیر اسلامی و غیر ملی می شمرد. افزون بر آن دستور به آب انداختن برخی کتب فارسی را در دریای هیرمند او صادر نموده بود. او حتا مخالف جشن جهانی سالگره مولانا جلال الدین بلخی رومی در زادگاهش در بلخ بود. اگر تلاشها والی فرهنگ دوست بلخ استاد عطا محمد نور نمی بود، شاید جشنواره بین المللی مولانا در سر زمین اجدیدی مولانا برگزار نمی شد. همچنان به تقصیر و کارشکنی کریم خرم شبکه تلویزیونی فارسی زبانها میان افغانستان، ایران و تاجکستان نا کام شد.
آقای خرم دشمن آزادی بیان و آزادی قلم بود و آزادی بیان را “قصه مفت ” می خواند. امید است که کاندید وزارت اطلاعات وفرهنگ آقای رهین که سابقه کاری خوبی درین وزارت دارد بعد از کسپ رای اعتماد از شورای نمایندگان افغانستان بتوانند خدمت به فرهنگ افغانستان نمایند.
