نهاد های اساسی و اثر گذار دولت همیشه کارکردهای مهم و نقش سازنده را در خود دارند و از سازه های مهم اندام‌وار یک دولت به شمار می روند؛ اما این سازه ها در کشورما به گونه ی صورتی وجود دارد و ارزش سیاسی خود را تا هنوز کسب نکرده اند. از حمله دیده می شود که ما به گونه‌ی درست و راستین آن مجلس نمایندگان نداریم. در هفت سال دولت داری، مردم افغانستان شاهد هستند که نهاد های توانا و تصمیم گیرنده نداشته ایم و اصل تفکیک قوا را به وجود نیاورده ایم. البته ما می توانستیم به این امر برسیم اینکه نتوانسته ایم نهاد های کارا و جدی سه گانه را داشته باشیم دلایل مهم دارد و پرسش اساسی بر می گردد به مسوولیت پذیران سیاسی جامعه‌ی ما که در رأس قدرت سیاسی قرار دارند. به هرصورت افغانستان چهارسال پیش با برگزاری انتخابات دیکته پذیر و ظاهراً دموکراتیک، ارگان قانون گذار و ناظر برعملکرد های دولت را زیر عنوان مجلس نمایندگان ایجاد کرد و شمار آنانی که با رأی، نماینده های مردم شدند، درین مجلس تا هنوز دهل مردمی بودن را می کوبند و تاهنوز هیچ گوشی صدای آن را نشنیده است.
و اما برعکس کسانی هم بودند که از رأی مردم به وکالت رسیدند؛ اما در مقابل خواسته های آنان قرار گرفته تن به هر خواریی که خواسته اند داده اند تا بر طبل معامله ها بکوبند و خودشان را بیشتر دستگاه قدرت نزدیک کنند. در گیرو دار این جریان‌های پارلمانی افغانستان، مدیریت توانای آقای رییس مجلس نیز گاه دچار چالش شده است و جناب ایشان با قرار گرفتن زیر بار عاطفه و دلسوزی نتوانسته است که در موارد حساس پله‌ی منافع مردم را سنگین سازد.
و اکنون که کابینه به مجلس معرفی شده است دیده می شود خواسته یا نخواسته که بازدارندگی هایی از طرف رییس مجلس بر اعضا اعمال می شود که می تواند در این مرحله خطرناک باشد که باید آقای قانونی برآن واقف گردد. اگرچه آقای قانونی در چهار سال گذشته مدیریت خوبی در مجلس داشته و توانایی لازمه را در این خصوص از خود نشان داده است؛ اما در برخی از مواقع از توانایی ها و تاثیر گزاری های خویش استفاده نمی کند.
اقدامات خویشتن دارانه‌ی آقای قانونی در چند روز اخیر سبب شده است تا گمانه هایی مطرح شود که گویا آقای قانونی دارد فضای مجلس را بیشتر به نفع حکومت مساعد کند . به هر رو اکنون که نمایندگان مردم بار دیگر در فرصت تعیین سرنوشت مردم قرار گرفته اند آقای قانونی باید منحیث رییس این مجلس که مسوولیت بیشتری در قبال مردم و خدا دارد، سیاست مجلس را برای خدمت به مردم مساعد کند؛ زیرا این تازه ترین زمینه برای اصلاح امور و نظام است که نصیب مجلس در آخرین فرصت ها شده است . آقای قانونی باید بداند که محرومیت تاریخی، ناکارگی‌ها و واگرایی هایی را که ما در هفت سال دیدیم نمی شود با آن به بی توجهی برخورد کرد.
جناب قانونی صاحب نباید سازش ها را تن داد و پرسش ها را گلوگیرکرد. تاریخ در پشت هر عملکرد ما قرار دارد و در باره‌ی ما داوری خواهد کرد. من امیدوارم که چشم تاریخ عملکرد من و شمارا به ارزش های متعالی خود پذیرا شود. سپیده دم های آینده در گرو اندیشه و کنش هایی است که قرار است انجام بدهیم. من به دید یک شهروند شاید دقیق نباشد مدیریت شما را در جریان پرسش های نمایندگان به دیده‌ی معنا تماشا می کردم که روح محافظه کارانه درآن جاری است. امید دارم کشوری که به فریاد پرسش، انتقاد سازنده، دوراندیشی، عقلانیت، تدبیر و تعهد ملی را نیاز دارد نماینده‌ی آن فرصت چند لازم بیان و تصمیم را داشته باشد. این جدا از آن است که برخی ها بخواهند در مجلس شما را یا مدیریت شما را از هم بپاشند.
شما میدانید که نمایندگان ما در مجلس نمی دانند که تصمیم گیرنده خودشان نیستند و مجلسی که آن‌ها در آنجا اکثرا چشم بر راه معاش هستند، ماهیت صورتی دارد و اربابان قدرت و استیلاگر و آنانی که آب و نان آن‌ها را آماده کرده اند، همه کاره هستند و آن‌ها هستند که به جای شان فکر می کنند و برنامه ریزی می کنند. اگر بدبینانه خوانده نشود مجلس نمایندگان ما در چهار سال نشان داده که چه گلی را به آب داده است. درین خاکدان، درین جغرافیای مرگ، سرزمین خاک و خون خاکستر همانگونه ای که رییس جمهور آن را باد های غربی می آورد و دموکراسی را اعدام می کند، نمایندگان آن نیز در برابر ارزش‌های ملی و بزرگ کشور ابزاری بیش نیستند و هیچ اعتنایی به ارزش‌های بزرگ ندارند. نماینده های مردم نشان دادند که چه نقش را در سمت و سو دادن قانون گرایی دارند. زمانی که قانون را تصویب می کنند و نظام دیکتاتور آن‌را عملی نمی کند، معلوم می شود که نمایندگان در نزد ارباب انحصار طلب چه ارزش دارند؟ آنانی که در مجلس نمایندگان هستند با آنانی که در چوک کوته سنگی زیر بار فقر شانه های شان کوژ شده است درد مشترک و سرنوشت مشترک دارند؛ زیرا نظام و حامیان این دولت به آن ها و همچنان به نماینده ها مردم با چشم کور و نابینا نگاه می کند.
این مرد درد نان دارد و آن نماینده‌ی مردم در مجلس، درد بی اختیاری، کارایی و نقش ملی را که نماینده های مردم بازی کردند. دیدیم که چه فاجعه‌های بزرگی را درین خاکدان جاری ساخت. کار نماینده های مردم گرسنه‌ی افغانستان بزرگ تر از عمل هایی بود که تا هنوز انجام یافته است. ارزش های ملی، حاکمیت ملی، دفاع از قربانیان بی گناه، ازدیاد نیروهای بیگانه، فساد بزرگ در اداره های دولت، پذیرش کودتا و نادیده گرفتن رأی مردم و زیر پا شدن انتخابات دموکراتیک، عدم تطبیق قانون های تصویب شده، از موارد عمده‌ی است که تاهنوز چشم نماینده های ما آن‌را ندیده است و یا خود را به کوچه‌ی حسن چپ می زنند یا شجاعت و تصمیم گیری سیاسی در میان شان دیده نمی شود. البته همه افرادی که در مجلس هستند در شمار ناکارا ها نمی روند؛ اما تجربه نشان داد که تعداد زیاد آن‌ها نقش عمده و ملی خود را بازی نکرده اند.
در میان نماینده های مردم، دیده شده که برخی ها تعهد و باور ملی دارند و قاطع موضع داشته اند.اما با تاسف اکثر آن‌ها عملکرد سکوت باورانه، واقعیت گریزانه را اختیار کرده اند .دیده شد که تنها برای معاش و روامداری ها می اندیشند. حتا همین افراد در برابر نزده مورد نقض قانون اساسی توسط آقای کرزی مهر سکوت برلب زدند و دربرابر آن هایی که درین زمینه واکنش دادند، خود را طرف عنوان کردند.
صداقت مجلس و کارایی مجلس را ما دیدیم که چقدر راه های توسعه و قانون پذیری را سهل ساخته است. به هر حال یک بار دیگر مجلس نمایندگان در آزمون ملی و بزرگ قرار دارد و می خواهیم که این نماینده ها، آزموده ها و افرادی را که سرچشمه ناکارگی هستند دوباره به سرنوشت مردم تحمیل نکنند. سلیقه ها و عدم آگهی ها را کنار زده به آنانی رأی اعتماد بدهند که تعهد و تجربه‌ی کارکردن را دارند و به افغانستان واحد باور دارند. کاستی های تخصصی کابینه‌ی آقای کرزی از همین اکنون پیداست که چگونه است.
نمی دانم درین خاکدان چرا به آینده های روشن کسی صادقانه فکر نمی کند. افغانستان سی میلیون انسان دارد و درمیان آن ها انسان‌های دانشمند و متخصص به گونه‌ی قطعی وجود دارد. درین سرزمین ما به نبود ظرفیت ها روبرو نیستیم که یک بار یک فرد در رأس وزارت انکشاف و دهات قرار می گیرد باز همین فرد وزیر معارف می شود و دوباره همین فرد در مقام وزارت داخله قرار می گیرد. یا کسی که دانشکده ی دارو سازی خوانده قرار است در رأس معارف کشور باشد، کسی که دارای تخصص در بخش تجارت است به وزارت معادن پیشنهاد شده، کسی که هیچ درباره برق و انرژی نمی داند به وزارت انرژی پیشنهاد شده به همین قیاس دیگران. ما می دانیم که اگر مجلس نمایندگان اتاق بررسی کارکرد های دولت را درست می داشت امروز با استناد از کار های افراد کابینه‌ی گذشته پرسش هایی را عنوان می کردند که امید وار کننده می بود.
هنگامی که نامزد مقام وزارت با طرح شفاهی و شعاری با نماینده ها برخورد می کرد، من می دیدم که کی ها هنوز در سکوت زمستانی خود فرو رفته بودند و گویا آب از آب تکان نباید بخورد و مردم را باید درد استخوان سوز فرا بگیرد. نماینده های مردم در مجلس باید بدانند این پرسش ها و حرف ها روزمره را رسانه های افغانستان و مردم افغانستان هر روز فریاد می کنند و بجای نمی رسد.
مجلس باید برنامه مدون و عملی شونده و تعهدی مقام پیشنهادی نامزد را دیده از او پرسش کند. زیرا کار کردن در یک وزارت آنهم برای پنج سال امر ساده نیست عقل برنامه ریز ، مدیر، تدبیرکاری، راهکارهای تخصصی، معلومات دقیق، راهبرد کوتاه مدت و دراز مدت و ملی اندیشی را می خواهد نه چند حرف عاطفی و پا درهوای که عنوان می شود و با گلوی چاق فریاد می شود. برای مجلس نمایندگان بهتر این بود که با بررسی و پژوهش دقیق روی برنامه های مدون و گرفتن تضمین از فرد نامزد در باره‌ی کابینه تصمیم می گرفتند نه به گونه‌ی آزمایشی و فرمایشی. به ویژه در مجلس که بیشتر آن ها نمی دانند که کارکرد و برنامه ی یک وزارت چه باید باشد.
حتا کسی عنوان نمی کند چرا همه ی سرمایه های بزرگ جامعه ی جهانی هدر رفته و کار مهم صورت نگرفته است. برای من جای شگفتی است هنگامی‌که نماینده‌ی از مقام نامزد در وزارت در باره ی فساد اداری پرسان می کند آقای نامزد می گوید که من مسوولیت خود را دارم نه دیگران را. این امر می رساند درآینده جناب پیشنهاد شده در باره‌ی فساد جدی نخواهد بود و راهی را خواهد رفت که دیگران رفته اند آقای قانونی شما با رهنمایی درست تان ثبت تاریخ نشوید نگذارید مدیران بیکاره و بی اراده بر مردم تحمیل شوند روا ندارید که صدای رسای و برنامه های عزیز نمایندگانی که برای رسالت شان یا رسالت تان کار می کنند، عقیم شود.
