واژه ديكتاتوري از ريشه dictare لاتين آمده اســت و از نگاه حكومت داري يك نظام اســت كه يك شخص صلاحيت ديكته يعني املا را دارد و ديگران مجبور هستند رعايت كنند. اين شخص بدون قيد و شرط حكم مي كند و نتيجه آن استثمار مردم اســت چنانچه طالبان هيئت الله را دارد .
از نگاه جامعه شناسي دو نوع ديكتاتوري وجود دارد يكي ديكتاتوري ظالمانه مانند آلمان هيتلري، در ايتاليا موسوليني ، استالين در روسيه شوروي ، در كورياي شمالي كيم جانگ اون كه از رهبري او در يازدهم اپريل دواره سال مي شود و در خاور ميانه هم اشخاص ديكتاتور بودند مانند صدام حسين، و غيره . مشكل ديكتاتوري ظالمانه نه تنها استثمار مردم از نگاه فكري اســت شخصيت پرستي را شديد پرورش ميدهد و مردم در قدرت نيستند و صدا ندارند و اين باعث مي شود تا خلاقيت مردمي كشته شود و مردم شديد عقب مانده مي شوند .
در كشور هاي عقب مانده مانند افغانستان ديكتاتوري ظالمانه بسيار خطرناك اســت خواه اسلامي به نام يك حزب باشد و خواه بدون حزب باشد زيرا انسان از ديد قرآن يك موجود آزاد خلق شده است . در عين زمان دموكراسي سبك غربي بي بند و باري را به بار مي آورد كه اشخاص زر و ثروت استفاده اعظمي را مي كنند و مردم به فقير باقي مي مانند و افغانستان در دو دهه دموكراسي غربي بهترين مثال آن است .
نوع دوم ديكتاتوري كه براي يك كشور عقب مانده بسيار مناسب است ديكتاتوري عادلانه است يعني just dictatorship.
اين نظام سياسي مؤقتي مي باشد تا مردم را براي يك مدت محدود رهنمايي كند تا خود شان به پاي خود ايستاده شوند و بعد نظام تغيير ميخورد . در ديكتاتوري عادلانه حكومت به اساس مشوره با اهل خبره براي رفاه مردم دستور ميدهد نه رفاه يك شخص كه در راس نظام سياسي اســت و نه يك حزب سر اقتدار. مثال هاي از ديكتاتوري عادل را خدمت شما پيشكش مي كنيم.
يك كشور كه بيسواد داشته باشد توليد درست نمي داشته باشد و مردم توسط قدرتمندان استثمار مي شود و حقوق شان پايمال مي شود و چون سواد ندارند از خود دفاع كرده نمي تولنند . ديكتاتوري عادل حكم مي كند كه جامعه در ظرف پنج سال تا سن هفتاد بايد با سواد شود و هر كسي كه در كورس هاي مبارزه با بيسوادي شركت نكند براي يكسال حبس مي شود .
مثال دوم همه شركت ها مكلف هستند وقتي عايد شان ، طور مثال ساليانه يك مليون دالر اســت بايد اقلا ده خانواده را از نگاه اقتصادي اعاشه كند تا خانواده به پاي خود ايستاده شود . اين در كنار ماليه و زكات اســت كه ميدهند . طور مثال در فرهنگ اسلام آزادي بيان و قلم آزاد اســت . اما بد اخلاقي و تخريب و دروغ و نفاق افگني نيست . پس كسي كه يا رسانه هاي كه باعث نفاق مي شوند دو سال زنداني مي شود و دست شان از كار گرفنه مي شود . در اسلام هيچ قوم در اكثريت نيست و همه مردم از ديد تقوي و علم و همكاري شناخته مي شوند پس آنانبكه مرتكب قوم گرايي و قوم پرستي و تفوق طلبي مي شوند جزاي سنگين خواهد داشت . در ديكتاتوري عادلانه حكومت همه برنامه ها را به نفع مردم تدوين مي كند تا جامعه به پاي خود ايستاده شود و مردم بياموزند كه بدون تعصب ، با همكاري و با صداقت و حرمت در كنار هم بدون اينكه حقوق همديگر را پايمال كنند زندگي كنند . و مردم يك مشت واحد شود براي آباداني كشور و سعادت خانواده هاي شان . در خانواده چون قرآن مي گويد كه خانه را براي آسايش شما فراهم آورده ايم پس هر مرد كه مرتكب زدن همسرش مي شود يكسال حبس خواهد داشت و يا نكاح صغير كه اگر پدري دخترش را قبل از سن هژده ( معيار بين المللي ) و بدون اجازه دخترش به شوهر ميدهد دو سال حبس و جريمه نقدي دارد . اين نوع نظام براي اين اســت تا جامعه خود اكتفا شود ، مدني و اخلاقي شود و مردم خود يك قانونمند باشند .در دموكراسي هاي بزرگ مانند ايالات متحده امريكا يك درجه ديكتاتوري عادلانه وجود دارد . طور مثال اگر طفل به مكتب نمي رود والدين جريمه مي شوند و يا اگر كسي در روي شاهراه كثافت كاري مي كند هزار دالر جريمه دارد. كشور هاي عقب مانده كه هرگز پيشرفته نمي شود براي اين اســت كه تقليد شرق و يا غرب را مي كنند و يا يك حزب ديكتاتور ظالمانه به قدرت مي رسد و براي منافع يك گروپ خاص و يا يك خانواده و شخص مي باشد نه منافع مردم . و اين اســت كه هرگز شما تغييري و تحولي نمي بينيد.
دكتر فريد يونس
استاد بازنشسته ي بشر شناسي فرهنگي خاور ميانه ، مطالعات و فلسفه اسلامي
كلیفورنیا
