در متون دینی ما مسلمانان ماه مبارک رمضان جایگاه ویژه ای دارد. ماه رمضان به نص صریح قرآن ماه قبول عبادات به درگاه رب العزت است. رمضان ماهی ای است که قرآن کتاب وحیانی مسلمانان به پیامبر گرامیش نازل شده است. ماهیست سراسر معنویت، قبول عبادت و تزکیه نفس و سیر سلوک آدم خاکی بر افلاک لاهوت. ماهیست که دروازه های رحمت الهی به روی مسلمانان باز میشود. رمضان از هرحیث ماهیست که ویژه گی ها خود را دارد.
گاهی برای انسان این پرسش پیش می آید که چرا خداوند در این ماه بندگان خود را از خورد و نوش منع فرموده و یک ماه عبادات ویژه را امر فرموده است؟ خداوند چه نیازی به روزه و نماز ما دارد؟
وقتی به این پرسش ها مواجه میشویم پاسخی که میتواند درخور هضم هاضمه بشری و اقناع عقل انسان باشد این است که خداوند به عبادات ما نیازی ندارد این ما هستیم که نیاز داریم . خداوند پاک و بی نیاز است. بهترین پاسخی که میتوان برای این پرسش ارایه نمود این است که ماه رمضان ماه تربیه اخلاقی انسان است. ماهیست برای تمرین اخلاقی زیستن و اخلاقی عمل کردن دین داران . پیامبر گرامی اسلام در حدیثی فرموده اند که: « من آمده ام تا اخلاق را تکمیل نمایم».
خداوند از فرشته ها فرشته خویی، از حیوانات حیوانیت و از انسان انسانیت خواسته است. و انسانیت انسان درگروی اخلاقی زیستن آن است. کمترین کار و یا عملی که انسان در ماه مبارک رمضان انجام میدهد همان عدم خورد و نوش است و بالا ترین کاری که باید انجام دهد همان اخلاقی زیستن است. از این بیش نمی توان از عبادات توقعی داشت.
محوری ترین پیام دین عدم خدایی کردن انسان است(ارزش اخلاقی درون دینی). یعنی دین است که برای انسان می آموزد که تو موجود با عقل و اراده «انسان » استی نه خدا و خدای تو را نمی زیبد. زیبنده تو هما ن افتیدن به خاک و سرتسلیم به درگاه موجودی است که فارغ از چونی ها و تعیّن هاست.
اما در کشور ما ماه رمضان ما نیایش نه بلکه ماه «بزنس» است. ماهسیت که بجای تربیه اخلاقی انسان، قارون صفتی تعلیم داده میشود. در این ما همه بجای افتیدن بخاک و عبادت خدای واقعی بت نفس را سجده میکنند و در صدد زراندوزی وبزنس اند . و به قول پاره ای از آنها بهترین ماه زراندوزی ماه رمضان است. در تمام کشورهای اسلامی به جز افغانستان ماه رمضان ماه عبادت و بندگی انسان است. درحالیکه در اینجا ماهیست برای جمع آوری پول وافزایش مواد خوراکی، بد اخلاقی ، شکل گرایی در عبادات و توجهی گری بدون هیچ عامل بیرونی و درونی.
وقتی به گوشه و کنار کشور به ویژه پایتخت نظر می اندازی، احساس میکنی که رمضان یعنی فقط عدم خورد و نوش است و بس، دیگر هیچ اثری از بندگی ، اخلاقی زیستن و معنویت در ظاهر و باطن مردم دیده نمی شود(به استثنای شماربسیار اندک)
در این ماه باید بی محابا نرخ مواد ارتزاقی را بلند برد تا مفاد بیشتری بدست آورد. چنین می ماند که ماه رمضان یعنی ماه افزایش مواد ارتزاقی و سایر کالاها. در دیگر کشور های مسلمان ماه رمضان ماه پرواز معنوی ، و صیقل دل است. اما در افغانستان ماه پرواز نرخ ها به ملکوت اعلی و نزول اخلاق و کردار انسانی.
چیزی که در اولین روزهای رمضان دیده میشود افزایش قیمت هاست و چیزی که اصلا به چشم نمی خود بندگی خدا و اخلاقی زیستن است.
در این ماه مساجد مملو از نماز گذاران است مگر بدون اندک ترین تربیه اخلاقی. دین داری معشیت اندیش عامیانه که بر محور آداب ، مناسک ، تقلید اسطوره استوار است دین داری اکثریت مردم را تشکیل میدهد.
در این نوع دینداری کسی متدین است که زیاد نماز بخواند،سی روز رمضان فقط خورد نوش نداشته باشد، حج برود، تسبیح اندازد. و هرکه اعمال ظاهری اش پرحجم تر باشد به همان اندازه دین دار تر و مسلمان تر است.
در این نوع دینداری که محورت بر آداب و مناسک و تقلید ودر کلمه« فقه» است، عنصری که در این نوع دینداری کاملا غایب است « اخلاق» است.
زیان عمده دینداری مناسک و آداب محور ریاکاری است که سخت جامعه ما را تهدید میکند.
وقتی پای ریاکاری به میدان کشیده شد از تزکیه نفس ،تصفیه باطن و نیل به محبوب رخت بر میبندد و عبادت مبدل به کالای میشود برای فروختن و کسب منافع.
دومین زیان فقه محوری «شکل گرایی» است که دینداران به صورت ها میچسپند و از معنی و محتوای درونی غافل میمانند. وقتی پوسته بدون هسته باشد به کاهی نمی ارزد و رنج های انسان هیچ گنجی را درقبال نخواهد داشت.
سومین زیان که خیلی خطرناک نیز میباشد تبدیل عبادت به عادت است. وقتی عبادت لطف و حلاوت درونی خودرا از دست داد مبدل به آداب و مناسک تکراری و ملال آور میشود که میتوان به ظاهر گرایی و باطن زدایی از آن نامبرد.
همانگونه که میدانیم تمدن اسلامی یک تمدن فقهی است که تکیه اساسی برآداب مناسک ظاهری دین داران دارد. و تورم قفه بیشتر از سایرجریان ها مانند کلام، فلسفه و عرفان بوده است از همین جاست که نتیجه گرفته میشود که اخلاقی زیستن و اخلاقی عمل کردن جایگاه و منزلت بلندی در فقه که بیشتر دین ورزی آدابی و مناسکی است ندارد.
روزه گرفتن اصلا سیر و سلوک اخلاقی انسان است. نه سیر و سلوک زراندوزی و گران فروشی و دها عمل ضد اخلاقی دیگر. می بینیم که هزاران انسان این کشور برای بدست آوردن لقمه نانی سرگران اند. سالها جنگ و بی امنی سایه گستر اخلاق جنگی یا بهتربگویم بی اخلاقی بوده است. حالا که دین منبعی برای توجهی گری جنایتکاران و وحشی صفتان برای انتحار و کشتار مردم شده است بد ترین و پست ترین چهره ایست که از دین و قرآن به نمایش گذاشته اند . برای اینکه توانسته باشیم این فضا را یک فضای معنوی و اخلاقی ساخته باشیم باید گام نخست را از این ماه شروع کنیم. اما و هزار اما که ماه رمضان را بهترین فرصت برای پرکردن جیب های خود وصد ها عمل غیر انسانی و غیر اخلاقی قرار میدهیم صدها قسم و سخن دروغ را به زبان می آوریم تا بلند بودن قیمت ها را توجیه کنیم تا سودی بدست آوریم. اخلاق را در پای سود قربانی میکنم و شب در بیست رکعت نماز تراویح سود بدست آمده را حساب میکنم و برای فردا برنامه آماده میسازیم و با الله اکبر گفتن قاری بدون هیچ توجهی به خدا، نماز و تراویح به رکوع و سجده (خم راست ) میشویم. در حقیقت رو به محراب دل به بازار ایم.
مسلمانی کنون اسمیست بر عُرفی و عاداتی دریغا کو مسلمانی دریغا کو مسلمانی
به تحقیق که خداوند به این نوع عبادت که سراپا عادت است تکرار است و تقلید است وزراندوزی، ارزشی نخواهد داد.
صفحه برکف، توبه برلب دل پر از شوق گناه معصیت را خنده می آید زه استغفار ما
