برگه هاي از تاريخ افغانستان
قسمت صد و بيستم
فوزيه جان احسان كارمند راديو/تلويزيون صداي امريكا از واشنگتن دي سي با من به تماس شد و در مورد موقف روسيه كه طالبان را از فهرست سياه و يا دهشت افگن خارج مي سازد ، نظر خواهي كرد .
درين مورد ، من به علم تاريخ و درين بخش تاريخ افغانستان رجوع مي كنم و پاسخ مي گويم .
افغانستان از قرن نزدهم به اينسو توسط روسيه تزاري و هند برتانوي موقف منطقه حايل را گرفت و عجبا كه تا امروز دوام دارد و به همان منوال با اينكه قدرت ها تغيير كردند و اما روش مشهور بازي بزرگ در مرحله سوم قرار گرفته و دوام دارد .
روسيه با ضديت ايالات متحده امريكا كه امروز به جاي هند برتانوي در قسمت راست منطقه حايل قرار دارد ، براي منافع راه بردي و اقتصادي خود نقش بازي مي كند. دوم مسله دهشت افگني در داخل روسيه اســت كه ميخواهد با اين اقدام يك از طرف گروه هاي دهشت افگن يك تضمين داشته باشد. وقتي منافع اقتصادي قدرت هاي بزرگ در دو جناح افغانستان مطرح باشد مسله حقوق زن و حقوق بشر و اين مسايل زير تاثير آرزو هاي راه بردي و اقتصادي در منطقه حايل مي شود . با اينكه ايالات متحده در مورد اقدام روسيه واكنش نشان داد و اما ايالات متحده به خاطر نقض حقوق حقه مردم فلسطين و حمايه و پشتيباني اسرائيل و قضيه اوكراين دهن ندارد كه باز كند و قدرت جناح چپ منطقه حايل را ملامت كند. تفاوت بين قرن نزدهم و قرن بيست و يكم در بازي بزرك يا
The Great Game
اين اســت كه در آن زمان تنها دو قدرت با هم به رسيدن به آب هاي گرم و يا ممانعت به رسيدن به آن با هم مانند قوچ كله مي زدند و اما امروز قدرت هاي نيابتي در كنار قدرت هاي بزرگ مانند ايران و پاكستان و از نگاه فكري و تمويل پولي عربستان سعودي هم در كنار شان قرار دارد كه باعث مرحله دوم جنگ سرد يا
Cold War
شده اســت و اين از هر نگاه براي افغانستان يك چالش بررگ اســت . در صورتيكه روسيه زير فشار قرار گيرد امكان به رسميت شناختن طالبان از امكان به دور نيست. جنگ ، جنگ ايديولوژيك نيست بلكه منافع اقتصادي اســت عيننا مانند قرن نزدهم مخصوصا كه حالا ثابت شده اســت كه معادن افغانستان بزرگترين سرمايه دنيا مي تواند باشد .
روش سياسي طالبان چون به حمايه پاكستان و معامله ايالات متحده امريكا به قدرت رسيده اند روش جديد بازي بزرگ را تقويه كرده اســت كه به سود افغانستان نيست .
براي مطالعات مزيد در زمينه بازي بزرگ دو كتاب را توصيه مي كنم :
The Great Game
The Struggle for Empire in Central Asia
By
Peter Hopkirk(1994)
و
The New Great Game
Blood and Oil in Central Asia
By
Lutz Kleveman(2003)
فريد يونس
٣٠ مي ٢٠٢٤
