در هفته كه گذشت از گروپ انگليسي زبان ( من يك گروپ دارم كه اكثرا جوانان هستند و در غرب بزرگ شده اند و دوست دارند به انگليسي مطالب براي شان نوشته شود) ، سوال كرده بودند كه چرا بانوان مانند مردان متكفل عقد نكاح شده نمي توانند . وقتي به اين سوال جواب داده شد يكي از دوستان خواهش كرد كه همين موضوع به زبان فارسي هم نگاشته شود .
در دين اسلام ، مرد و زن از نگاه حقوق مدني با هم مساوي هستند و هيچ مردي بر زني و هيچ زني بر مردي از نگاه حقوق مدني كمتر از همديگر نيستند .
مسايل اسلامي با قرآن مجيد ، ارشادات رسول اكرم ( ص) و تاريخ اسلام و نقش كه صحابه كرام و خلفاي راشدين ( رض) و علماي كرام داشتند ، بررسي و ارزيابي مي شود .
در قرآن مجيد به بانوان حق داده شده أست كه در مسايل قضائي شاهد شوند . اين بدين معني أست كه نه تنها بانوان در قضا سهم دارند در اجتماع در كنار مردان نقش اجتماعي و قضائي خود را ايفا مي كنند .
حضرت بي بي عايشه ( رض) محبوب ترين همسر پيشواي اسلام چون يك بانوي دانشمند بود بعد از رحلت رسول اكرم در بين هفت فقهي در مدينه يكي آن بي بي عايشه بود . مردم از او سوال ميكردند و جواب خود را مي گرفتند. پس بانوان نظر به اين روايت تاريخي مي توانند در قضا سهم داشته باشند . در مذهب امام ابو حنيفه عليه الرحمه كه امام در كتاب تذكره الاوليا اثر نفيس شيخ فريد الدين عطار نيشاپوري ملقب به امام جهان أست و در بين امامان جهان زياد ترين پيرو را دارد ، بانوان مي توانند كه قاضي و قاضي القضات شوند و هيچكونه ممانعت شرعي وجود ندارد.
متكفل عقد نكاح هم يك وظيفه قضائي و شرعي أست و هيچكونه ممانعت شرعي وجود ندارد كه يك بانوي مسلمان نكاح را عقد كند . در شمال كليفورنيا ، ايالات متحده امريكا ، ما الحمدالله يك بانوي مسلمان كه از كشور ايران أست داريم كه نكاح عزيزان را عقد مي كند .
نقش سياسي ، قضائي و اجتماعي بي بي عايشه در تاريخ اسلام بي نظير أست زيرا او اولين شخصيت بود كه منحيث يك بانوي فقهي ، و سياسي عرض اندام كرد. او طرفدران و مخالفين خود را داشت و اين يك امر طبيعي أست كه چه مرد باشد چه زن باشد وقتي در عرصه دين و سياست داخل شود طرفدار و مخالف ميداشته باشد. بي بي عايشه استثنا نبود . اينكه در مسايل سياسي و جنگ جمل در مقابل حضرت علي ( رض) حق به جانب بود و يا نبود ، اينهم از نگاه علوم سياسي يك مسله نسبي أست زيرا علوم سياسي ، خود ، از علوم لبيرال و نسبي أست و هر كس مي تواند ديد و بينش خود را داشته باشد. مهم تر اينكه مردان و زنان صدر اسلام مهره هاي تاريخ اسلام بودند . نقش خود را قسميكه خود مي دانستند بازي كردند ؛ خواه خوب و خواه خراب . اينها نه خدا بودند ، نه پيامبر و نه فرشته . منحيث يك انسان قوت و ضعف خود را در امور داشتند و هيچكدام شان به شمول حضرت علي خالي از اشتباه نبود زيرا انسان بودند . نظر به صوابديد زمان خود عمل كردند . حضرت علي رض در بين شان دانشمند ترين بود و اما اين بدين معني نيست كه او خالي از سهو و اشتباه بوده باشد. به هر حال نقش بي بي عايشه را در تاريخ هيچ كس انكار كرده نه مي تواند و حضور و موجوديت او يك زنگ خطر بود براي قوم گرايان عرب زيرا مي ديدند كه زنان در كنار مردان عين موقف را دارند و اين براي مردم قومي و قبائلي عرب خوشايند و قابل قبول نبود و همان بود كه بعد از فوت بي بي عايشه ( رض) ترازوي عدالت بين مرد و زن مطلق به هم خورد و براي اينكه زنان را از صحنه خارج كنند احاديث جعلي بر ضد زن ساخته شد و پخش گرديد . حتي چنانكه شاهد هستيد زنان را از مسجد هم بيرون كردند و يا براي شان اتاق هاي متعفن و بويناك جداگانه ساختند. بعد از شهادت امام حسين رض شيعه و سني ساخته شد . نه محمد ص ، نه خلفاي راشدين به شمول حضرت علي رض نه صحابه كرام ، هيچكدام نه سني بودند و نه شيعه. بعد از شهادت بزرگترين بدعت در اسلام شكل گرفت و به جاي اينكه شهادت مردم را بر عليه ظلم و استبداد و قيام عليه زمامدار فاسد و جاهل متحد سازد ، مردم مسلمان را به تفرقه و نفاق انداخت . نتيجه اينكه قشر سني با روحيه قومي و قبائلي كه داشت و هنوز هم دارد نقش عايشه را ناديده گرفت و قشر شيعه هم ، با روحيه قومي و قبائلي جمع خصومت شخصي با عايشه زيرا عايشه با علي جنگ كرده بود ، عايشه را حتي به حيث همسر پيامبر هم نمي شناسند . فقه و فقه بازي كه ساخته و بافته انسانهاست همسران پيامبر را اهل و بيت نه مي شمارند. در حاليكه عايشه محبوب ترين همسر پيامبر بود و پيامبر در خانه عايشه سر زانوي عايشه جان به جانان سپرد . به اندازه اي عايشه نزد پيامبر محبوب بود كه براي همسرش لقب حميرا را داده بود . چون عايشه سرخ موي بود و همين مو را داشت ، حضرت رسول كريم ص به ناز او را حميرا ميگفت يعني موي سرخ .
ناديده گرفتن عايشه توسط سني و شيعه باعث شد تا زن در اسلام كه همه مزايا و امتيازات را به زن داده بود در حاشيه رانده شود و انواع مظالم را به مخالفت زن زير عنوان دين و سنت كه خود شان ساخته بودند روا داشتند.
اين مطالب واضح و روشن كساني مي توانند بنويسند كه در مذهب سني و شيعه مانند اين محقق نباشند. امروز در افغانستان زن مقام ندارد براي اين أست كه دين محمد ص در آن كشور تطبيق نه مي شود . امروز در جهان اسلام زياد ترين بيسواد در طبقه نسوان أست و اين بدبختي أست كه اكثريت سني مذهبان به بار آوردند. امروز در ايران بانوان قاضي يا قاضي القضات نمي شود و يا در مجلس خبرگان حضور ندارند براي اين أست كه شيعه عقل زن را كمتر از مرد مي داند و زن را به دلايل غير شرعي و غير انساني سزاوار همان مقام نه مي داند . در حاليكه عقل زن و مرد يكي أست . عاطفه زن و مرد يكي أست زيرا هر دو از نفس واحد خلق شده أست.
دكتر فريد يونس
استاد بازنشسته ي بشر شناسي فرهنگي خاور ميانه و فلسفه اسلامي
پنجشنه ١٨ ماه مي ٢٠٢٣
