از نگاه جامعه شناسي دين اسلام آمد تا اول انسان متمدن شود. دوم با اخلاق زندگي كند و سوم به عدالت رويه كند. و در شروع نماز را بنياد اساسي و محور يا ستون دين اسلام قرار داد، چنانچه پيامبر ( ص) فرموده است كه نماز ستون دين است. خداوند به نماز ما نيازمند نيست و ما نماز را براي خود ميخوانيم. در مورد نماز زياد نوشته شده است و اما مطلب را كه درين كوتاه نويس ميخوانيد اين است كه در نماز دو اداي انسان ساز است كه تبارز يك واقعيت زندگي انساني است و آن دو عبارت اند از ركوع و سجده است. مردم جهان به وجه هاي گوناگون عبادت ميكنند و اما عبادت ما با ركوع و سجده است .
ركوع كه تعظيم به ذات پروردگار است به انسان آزادي ميبخشد. يعني به هيچ موجود ديگر شما سر تسليم خم نكنيد مگر الله سبحان و تعالي. ركوع كه شكل سمبوليك دارد شما را از هرگونه بندگي انساني به شمول متكي بودن به ايديولوژي هاي خود ساخته انساني آزاد ميكند. ركوع شما را از هرگونه بند ها مانند مادي پرستي ، شخصيت پرستي قوم پرستي و هر گونه انديشه خود ساخته آزاد ميكند. و درين ادا است كه دين يعني آزادي. آزادي را تمثيل مي كند. دين يعني متكي به آن ذات كه ما را خلق كرد و نيازمندي هاي ما را ميداند. از قلب هاي ما آگاه است. رزق و روزي ما به دست اوست. از پيش او آمده ايم و دوباره به او بر ميگرديم. كسي كه ركوع نه مي كند هنوز معني آزادي واقعي را ندانسته است و متكي به ديگران است. سر به ديگران خم ميكند. تصور ميكند كه كار و روزي و همه زندگي اش در دست يك آمر و يا ريس و يا پادشاه و يا هر صاحب قدرت ديگر است. خالق را فراموش ميكند و خودش را أسير مي سازد در حاليكه خدا او را آزاد آفريده است. دو تا از حضرات بزرگوار اسلام حضرت عمر ( رض) و حضرت علي ( رض) هر دو گفته اند كه خداوند شما را آزاد آفريده است چرا ميخواهيد برده باقي بمانيد. بلي امروز ما برده سرمايه دار شده ايم . ما برده سود بانكي شده ايم . ما برده نفس هاي كه اصلا بايد آزاد باشد ، شده ايم . ما برده ماشين شده ايم و ما برده مادي پرستي شده ايم و مهمتر از همه برده غرب زدگي شده ايم كه اين نه تنها خود مارا از نگاه فرهنگي اسير كرده است كشور هاي ما اسير شده است و اما از اسارت خود بيخبر و غافل هستيم. حتي آنانيكه نماز خوان هستند چون معني واقعي ركوع را ندانسته اند اسير و برده شده اند. يعني چنين تصور نشود كه آنهاي كه نماز خوان هستند حتما اسير نيستند زيرا اينها معني ركوع را ندانسته اند. آنکه ركوع براستي ميكند آزاد واقعي است. متكي به هيچ شخص و سرمايه و نظام خود ساخته نيست مگر ذات اقدس الهي.
وقتي سر به سجده مي نهيم اينجاست كه نه تنها پرستش آن ذات اقدس الهي را مي كنيم اعتراف مي كنيم كه ما جز همين طبيعت هستيم و از خاك آمده ايم و دوباره خاك مي شويم . سجده هم ، ما را به يك واقعيت بس حياتي مي رساند و آن آزادي طبيعي است زيرا سجده است كه مي گويد كه ما تنها از پيش او آمده ايم و دوباره نزد او بر ميگرديم انا لله و انا اليه راجعون. متكي بودن به ذات سبحان يعني آزادي. آزادي در اسلام در قبال مسوليت و در مقابل ذات اقدس الهي است و اين مسوليت مدني ، اخلاقي وعدلي است . وقتي ما تقليد كنيم ديگر آزاد نيستيم . وقتي ديگران براي ما و كشور ما تصميم گيرند ديگر آزاد نيستيم . سجده يعني تو يك موجود طبيعي هستي و خالق طبيعت و خالق تو هر دو يكي است . سجده يعني قانون خدا و قانون طبيعت هر دو يكي است و هرگاهي كه اين قانون خلقت را ناديده گرفتي خودت را اسير مي سازي و آزادي تو به نام سرمايه داري ، دموكراسي بي بند وبار ، ايديولوژي ، قوم پرستي ، شخصيت پرستي و مادي پرستي مصالحه ميشود حتي كه فكر كني كه مسلمان هستي و نماز خوان هستي . ركوع و سجده. دو اداي آزادي است و اما ننگين اين است كه أكثريت بدون اينكه مفهوم واقعي آزادي را دانسته باشند داد از آزادي مي زنند.
yaawe-goye ra bas na maayed jenab mulla haj farid yonus : in che mana darad ke naweshte yeed : ” maa sojde mi konim ke az khak amade yeem wa be khak ber mi gerdim.” ? shama der danesh-gah ders wa tehsil kerde yeed. kami sherm ne maayed , haman gap haa-ye mulla haa-ye bi-sawad ra ne goyed.mulla haa-ye ba-sewad and ne mi goyand maa az khak amade yeem. khaast shama az naweshtan chanin jafang haa che mi baashad ? ager shama be aughon haa-ye ke der amrika wa Europa zand-gi mi konanad mi nawisid , andishe wa khater shama aram baashad ke in aughon haa naweshte haa-ye shama ra ne mi khanand wa ferzand haa-ye 95% shan be sabk keshwer haa-ye ke zand-gi mi konand , mi zayand wa ne be andishe mihan and wa ne ham be mihan ager rozi aram shawad khahand raft. merdom deron kershwer ham shama wa hame kas haa-ye ke der amrika islam islam mi goyand moselman ne mi shanasand. shama be kar haa-ye be perdazid ke reshte-ye shama ast