افغانستان کشوری است که 50 در صد نفوس آن را زنان تشکیل میدهد و در رهبری کانون های خانواده سهم مهم اقتصادی را ایفا میکنند, نقش زنان افغان به صورت مرئی و نامرئی در توسعه اقتصاد کشور خیلی با اهمیت بوده که در این نوشته از ابعاد مختلف آن را مورد بررسی قرار میدهیم.
اگر به تاریخ کشور نظر انداخته شود معلوم میگردد که زنان نقش مهم در رشد اقتصاد خانواده و جامعه داشته اند؛ ولی این فعالیتها به شکل سنتی انجام میشده است. این قشر در زمان های گذشته و حتی در حال حاضر در کار های شاقه همچون درو کردن گندم, جواری, جو, بار کشی و غیره دست و پنجه نرم کرده است. برعکس یک تعداد زنان دیگر از ابعاد مختلف رشد کرده اند و دوشا دوش مردان در توسعه اقتصادی فعالیت می کنند.
بر بنیاد گزارشهای وزارت تجارت و صنایع افغانستان نزدیک به 1700 تن از زنان جواز فعالیت از این وزارت اخذ کرده اند. همچنین بر اساس سخنان وفی الله افتخاری رئیس آیسا در 19 حوت 1391؛ زنان در 1100 شرکت به شکل سهام و معاون کار می کنند و همین قسم 800 زن در ریاست شرکت ها قرار دارند. زنان در سکتور صنایع دستی از جمله قالین بافی جایگاه خاص دارد و گفته میشود که نزدیک به 80% اقتصاد توسط زنان اداره میشوند.
برای ارتقای بیشتر و بهتر زنان افغانستان ایالات متحده آمریکا برنامه موسوم به “ارتقا” به هزینه 200 میلیون دالر را در سال 1392 اعلان نمود و همین طور بریتانیا, آسترلیا و اتحادیه اروپاتاکید بر ازدیاد آن به 416 میلیون دالر کرده اند. بنا بر گفته های راجیو شاه مسئول اداره توسعه بین المللی آمریکا (USAID)برنامه مذکور طی پنج سال آینده تطبیق خواهد شد. هدف این برنامه حمایت از حقوق زنان میباشد تا در رهبری و اداره کشور سهم قابل ملاحظه داشته باشند.
افزون بر آنها گشایش نخستین “مرکز جهانی توسعه اقتصادی زنان افغان” در کابل به تاریخ شنبه 4 جوزای سال 1392 با هزینه 5 میلیون دالر؛ گامی دیگری برای برجسته ساختن نقش قشر زن در توسعه اقتصادی و خود کفایی شان بر داشته شده است. مرکز مذبور بخش از پوهنتون آمریکایی در افغانستان میباشد. این نهاد زمینه رشد خانم ها را در ابعاد مختلف میسر میسازد تا این نیم نفوس جامعه خود کفا شوند.
در کنار کارهای فوق در طول دوازده سال گذشته؛ زنان همچنان با مشکلات زیادی مقابل هستند که بزرگترین علل بی رنگی این قشر؛ بی امنیتی در کشور خوانده میشود. در همایشی که توسط اتاق تجارت و صنایع افغانستان به تاریخ سه شنبه 14 عقرب سال 1392 با حضور 350 تن از زنان برگزار شده بود؛ چالشهای چون عدم موجودیت صندوق وجهی یا (women bank) نبود پالیسی و بازارهای دائمی برای محصولات زنان, عدم معافیت مالیات و … را قلمداد کردند و از حکومت خواستند تا به پیشنهادات و خواستهای زنان متشبث توجه نمایند.
