قبائل پشتون آنسوى دیورند بعد از ١۵٠ سال با بدویت وداع گفته، به مدنیت رو آوردند.
پارلمان پاکستان امروز طرح ادغام قبائل آزاد را به ایالت خیبر پشتونخوا تصویب نمود. این اقدام مقدمه قانونمند کردن و زیر سیطره ى دولت مرکزى درآوردن قبائلى است که تا اکنون در حال قانون گریزى و زنده گى بدوى بسر مى بردند.
چنین تحولى الزاماً امتیازات و محدودیت هایى را بمردمان آنجا در قبال خواهد داشت. امتیازاتش شامل اشتراک در انتخابات، اصلاحات اجتماعى، انکشافات عمرانى و توسعه ى زنده گى مدنى خواهد بود. اما محدودیت هاى مشخصى را که قانون تعین نموده نیز بر آنها تحمیل خواهد نمود.
بزرگترین دستآورد این اقدام در آینده ى نه چندان دور، مهار تروریزم، افراطیت و مواد مخدر است که دولت مرکزى پاکستان را امکان مى بخشد تا بر این سه پدیده ى چالش زا فایق آید و ثبات را در آنسوى دیورند تقویت نماید.
وزارت اقوام و قبائل افغانستان این اقدام پاکستان را مغایر توافقنامه ى راولپندى منعقده میان بریتانیا و افغانستان دانسته که بر اساس آن هر گونه تغیرى در وضعیت آنسوى دیورند باید در مشوره با جانب افغانستان صورت گیرد.
در حقیقت دولت پاکستان با ادغام قبائل آزاد به ایالت خیبر پشتونخوا عملاً الحاق کلیت پشتونستان را بخاک پاکستان رسمیت بخشیده است. و از چندى بدینسو، مصروف استحکامات و ایجاد مانع با سیم خاردار در نوار مرز طولانى افغانستان با پاکستان است. که اقدام اخیر پارلمان آن کشور این روند را نه تنها رسمیت بخشیده بلکه تسریع نیز خواهد نمود.
این تحولات در حالى در کشور همسایه ما صورت مى گیرد که تئوریسن هاى قبیله گرا در کشور ما مصروف بازى هاى بچه گانه در مقیاس داخلى اند و در یک عقبگرد بدوى و ارتجاعى، طرح خود مختارى و آزاد سازى مناطق را از حیطه حاکمیت دولتى و سپردن آن به دسته هاى تروریست را روى دست دارند.
در حالیکه سایر کشور ها بسمت و سوى همگرایى و ایجاد حاکمیت هاى قدرتمند مرکزى حرکت مى نمایند، کشور ما در یک حرکت معکوس و عقبگرایانه در جهت واگرایى و تضعیف حاکمیت ملى سیر مى کند.
