اشرف غنى در سفرش به هند و با اشاره به دهليز هوايى ميان دهلى و كابل، با كنايه ى سياسى به پاكستان گفت كه ما دست دوستى بسوى پاكستان دراز نموديم اما آنها دست رد به سينه ى ما زدند. اما آنچه را از زمين اش نتوانستيم حاصل كنيم، امروز از فضايش بدست مى آوريم.
آيا افغانستان قادر خواهد شد به كمك هند و ايران، همسايه حريص و مداخله گرش پاكستان را دور بزند و از آن بى نياز شود؟
كشور پاكستان از بدو پيدايش در صحنه سياسى منطقه و جهان، بعنوان وارث منازعه ديورند، پيوسته روابط پر نشيب و فرازى را با افغانستان تجربه نموده است. چنانچه در مقاطعى از تاريخ دو كشور مسلمان و همسايه حتى تا مرز تقابل نظامى نيز پيش رفته اند. در مقابل هند بمثابه ى دوست تاريخى و عنعنوى، در روابطش با دولتهاى متفاوت افغانستان، ثبات پايدارى را دارا بوده است. رقابت و تخاصم اين دو كشور در صحنه افغانستان، همواره يكى از پيچيده گى هاى سياست خارجى افغانستان بوده و است.
پاكستان مدام از نفوذ رقيبش هندوستان در افغانستان نگران بوده و اين نگرانى را دليل موجه ى براى دخالتش در امور افغانستان عنوان نموده است. سياستگزاران پاكستانى همواره تلاش نموده اند تا نه تنها از افغانستان بحيث عمق استراتيژيك در برابر رقيب شان استفاده نمايند، بلكه كشور ما را بحيث معبرى براى ورود به آسياى ميانه نيز در نظر دارند. و در اين راستا پيوسته در جهت ايجاد حكومت تحت الحمايه در كابل كوشيده اند. در مقابل هند با پراگماتيزم سياسى و واقع نگرى بر روابط شان با افغانستان در جهت تطبيق دكترين نظامى فشار دو جانبه بر اسلام آباد، سرمايه گذارى نموده اند.
حضور جامعه جهانى در افغانستان كه باعث آرايش جديد سياسى در منطقه گرديد، رقابت اين دو كشور را در صحنه نا پايدار افغانستان متحول نموده، تشديد بخشيد. در گذشته همسويى روسيه با هند و همآهنگى چين با پاكستان، بر پيچيده گى آن افزوده بود كه بعد ها حمايت ضمنى انگليس از ديدكاه ها و منافع پاكستان و منافع استراتيژيك امريكا در نزديكى با هند، مانع از گرهگشايى افغانستان از اين معضل سياسى شده است. حالا كه ائتلاف روسيه، چين، پاكستان و ايران در برابر محور امريكا، هند و افغانستان قد راست نموده . گره ى ديگرى بر كور گره معضل افغانستان افزوده است. و ما را در برابر اين سئوال قرار داده است كه :
چه بايد كرد؟
عده ى از صاحبنظران، حفظ سياست كثير المحور خارجى را براى حال و آينده افغانستان معقول و مناسب ميدانند. برخى ديگر از تحليلكران ، راه بيرون رفت از اين بن بست را در انتخاب افغانستان ميان دشمن نزديك و دوست دور ميدانند. و اما دولت ضعيف و نيازمند افغانستان در طول اين ١٦ سال اخير ناتوانى اش را در حفظ تعادل ميان ايندو رقيب تاريخى به اثبات رسانده است.
در حاليكه ما مديون كمكهاى سخاوتمندانه ى هندوستان در باز سازى كشور خويش هستيم و اين دوستى را غنيمتى بزرگ از يك دوست ديرينه و منطقوى خويش ميدانيم. از سويى ديگر نه تنها نياز ما به بندر كراچى بعنوان شاهرگ حيات اقتصادى ما در اختيار پاكستان قرار دارد بلكه كليد صلح و جنگ، كه التيام بخش زخم هاى خونين چندين ساله ى ماست، نيز بدست اين كشور مزور، حريص و مداخله گريست كه از آن بحيث ناخن افگار عليه ما استفاده ميكند.
با در نظر داشت پيشينه ى تاريخى و پيش زمينه ى تحولات كنونى، آيا باز شدن دهليز هوايى ميان دهلى و كابل و يا انتخاب گزينه ى بندر چابهار بجاى بندر كراچى براى طولانى مدت به نفع افغانستان خواهد بود يا خير ؟ آيا اين گزينه ما را از چاله به چاه نخواهد انداخت؟ و از نيازمندى امروز كه به پاكستان داريم، به وابستگى جدى به دو كشور ايران و هند سوق نخواهد داد؟ آيا مسير طولانى چابهار، بديل خوب و بصرفه ى براى اقتصاد ناتوان ما خواهد بود؟ آيا با فراغت از پاكستان، در آينده با شرط و شروط هند و ايران مواجه نخواهيم بود؟
از همه ى اينها كه بگذريم، بايد محاسبه نمائيم كه آیا منافع و سودی که افغانستان از دوستی با هند به دست آورده و می آورد، بیشتر از زیان و خساراتی است که از سوی پاکستان دیده و می بیند؟ آيا افغانستان از دوستی با هند در جهت منافع ملی خود بیشتر استفاده کرده یا پاکستان از این دوستی در بی ثبات سازی و دوام خصومت با افغانستان در اقناع افكار عمومى ملت شان و در جذب همدردى و همنوايى كشور هاى اسلامى بهره جسته است؟ اگر مشكل هند و پاكستان به نحوى حل شود و يا فروكش نمايد. در آنصورت گزينه ى معقول فرآروى افغانستان چه خواهد بود؟
اينها سئوالاتى است كه خوشبينى هاى ايجاد شده از نزديكى با هند را در هاله ى ابهام و در چنبره ى پرسش قرار مى دهد.
