در سال‌های پسین در ادبیات علمی و آموزشی مفهوم جیو پولیتیک به‌طور گسترده کاربرد دارد. مفهوم”جیوپولیتیک” را سیاستمداران و اشخاص معمولی نیزپیوسته بکار می برند و این اصطلاح در میان مردم نیز اهمیت ویژه پیدا کرده است.
مفهوم یادشده کار مارا آسان و تراز تفسیر آن را کم نمی‌کند و ما را نیازمندمی‌سازد تا دراین زمینه درک ژرف داشته باشیم ومفهوم علمی آن را بیابیم؛ چون در همه جا ازمفهوم”جیوپولیتیک” در جای خود یا در معنای اصلی‌اش بهره گیری میشود. در فهم معاصر، جیوپولیتیک بیشترساحه معمولی تدقیقات علوم سیاسی سیاست خارجی دانسته میشود.
یعنی در مرکز تحقیقات و تحلیل های جیوپولیتیکی، مسائل معاصر جامعه جهانی به بررسی گرفته میشود. جیوپولیتیک به آموزش مسایل جدید، اشکال وروش‌های تدقیقی آن ها نیز توجه مبذول داشته است. جیوپولیتیک نه تنها ویژگی های جغرافیایی یافضای حدودی را در سیاست تجسم می‌کند، بل که برای تأمین ویژه گی های عمومی قاره یی آن، قاعده‌های رفتار عمومی سیاست بین المللی دولت‌های مستقل،اتحادیه‌هارا در عرصه عمومی جهانی به بحث و کنکاش میگیرد.
در جیوپولیتیک سخن از جنبه های جغرافیایی یک سیاست است. باور دانشمنداناین‌است که میان مراکزقدرت بین المللی و مناطق جغرافیایی، روابط و مناسبات بر قرا میشود که هدف آن، تعریف نقش عوامل جغرافیایی در سیاست کشورها می‌باشد. وقایع سیاسی در یک محیط جغرافیایی انجام میشود وعوامل جغرافیایی، رویپدیده‌های سیاسی تاثیرگذارمی‌باشد. بدون توجه به همه‌ای عوامل زیست محیطی،شناخت محیط سیاسی بین المللی کمی دشوار به نظرمی‌رسد.
در عرصه روابط بین المللی، کسانی‌که از آزادی کامل بر خوردار نیستند، بازیگرانسیاسی یی هستند که ازعوامل جغرافیایی متأثر می‌شوند و به همین‌سببدرتصمیم‌گیری‌های شان با محدودیت‌ها روبرو می‌شوند. ژان گاتمن در این زمینه میگوید: “اگر زمین مانند یک توپ بیلیارد، صاف و صیقلی بود، دلیلی بر مطالعات جیو پلیتک نبود و کارایی هم نداشت، اما تنوع درچهره ظاهری زمین است که روابط متنوعانسانی راموجب گشته است.” اعمال قدرت در ساختار جغرافیای منطقه ای از دیدگاهنظریه سیاسی متصور است واهمیت ویژه دارد. آگاهان در راستای بیان این موضوع از بازی شطرنج بهره گیری‌کرده اند که در آن برای هر‌بازیگر، رقیبی نیز نقش دارد کهتوانایی برقراری وبرهم‌زدن بازی را داشته باشد.
بر‌همین پایه می‌توان اذعان‌کرد که نقش ساختارجغرافیایی را نمی‌توان نادیده‌گرفت. جیوپولیتیک، جریانها و اصول انکشاف دولت‌ها و مناطق را به بررسی میگیرد. همین‌گونه، جیوپولیتیک فضایی اشکال گوناگون نظارت را دارد مانند: نظامی، سیاسی،دموگرافی، اقتصادی، دینی و اجتماعی. اکنون اشکال اطلاعاتی، ایدیولوژیکی، فناوریکیو تمدن معاصر در چارچوب جیو‌پو لیتبک اهمیت پیدا می‌کند. جیوپولیتیک نشان می دهد که به جهان از نگاه واقعی آن باید ارزش قائل شد .
جهان همچون میدانی است که اتحاد و مبارزه پیوسته قدرت های گوناگون جهان،ویژگی های اساسی شان رانشان می‌دهد. یعنی در این میدان، توازن و رویارویی قوا امرحتمی و معمولی است. این نوع جیوپولیتیک درمعنی اصلی‌اش مبانی، امکانات، طرز وشکل دیدگاههای فضایی را از دانشکده‌های سیایسی، پیش از همه دولت و اتفاقدولت‌ها را می‌فهمانند. جیوپولیتیک دروقت و فضا حادثه جدید نیست. هنوز هم ازدوره‌های گذشته اهداف روشن جیوپولیتیکی معلوم هستند و آنهاسیاست خارجیکشورها، به ویژه کشورهای قدرتمند رابازتاب می‌دهند.
ادامه دارد …
