نکته‌ی مهم که باید درباره آخرین سپهسالار سپهر تاریخ بلند و درخشان خراسان، احمدشاه مسعود بدانیم:
1. شهید راه هویت تمدنی
2. پاسدار فرهنگ
3. حافظ سرزمین
4. عاشق مکتب فقهی معتدل حنفی و مکتب کلامی ماتریدی سمرقندی.
5. دارای تجارب عملی و مطالعه نظری در عرفان خراسانی/ اسلامی.
6. مدافع دموکراسی و انتخابات آزاد.
7. خواستار اجرای عدالت، نظم و قانون.
8. مدافع نظام اداری غیر متمرکز و نظام سیاسی ترجیحاً صدارتی.
9. مسعود در حوزهٔ خصوصی یک شریعتمدار، مومن، متعهد، ملتزم به شریعت، التزام عملی به عبادات و مناسک در تمام سطوح بود.
10. مسعود درحوزهٔ سیاسی و اجتماعی یک مسلمان متسامح و متواضع بود که من این روش او را نوعی مشی سکولار برآمده از فرهنگ فاخر و سپهر درخشان ایرانشهر تمدنی تعریف می‌کنم.
به عبارت دیگر او به جدایی نهادحوزهٔ خصوصی و فردی با نهاد اجتماعی و سیاسی متعهد بود و شخصاً به‌آن عمل می‌نمود.
11. مسعود حافظ استقلال و تمامیت ارضی سرزمین افغانستان بود.
12. مسعود فراتر از جریان‌های اسلام سیاسی بود و نام او را هرگز نمی توان در ذیل فصول تاریخ جریان اخوان نوشت.
مکتب و اندیشه‌ی مسعود برآمده از خرد و عقل خراسانی و ایرانشهری بود و لهذا او متعلق به مکتب مدارا و خرد خراسان بزرگ بود.
