نویسنده: غزنوی
در جامعه ما به باور اغلب مادیات و معنویات در تقابل با یکدیگر قرار میگیرند و ضد یکدیگر تلقی میشوند, در حالیکه در حقیقت مادیات و معنویات نه تنها که ضد یکدیگر نیستند بلکه لازم و ملزوم و مکمل همدیگر هم استند. مادیات یعنی چیزهائی که نیازهای مادی انسان یا جامعه را برآورده میسازد از قبیل پول, ثروت, خوراک , پوشاک,خانه, موتر, جاه و جلال و غیره امکانات و تسهیلات مادی. و معنویات یعنی چیزهائی که نیازهای معنوی انسان یا جامعه را برآورده میکند مانند علم و دانش, شعر و ادبیات, هنر و فرهنگ. این طرز تلقی سبب میشود تا یک عده مردم یکسره دنبال مادیات سرگردان باشند و به معنویات توجه نداشته و به آن اهمیت ندهند وعده دیگر به معنویات پرداخته و به مادیات ارزش قائل نباشند و حتی آنرا حقیر بشمارند و در نتیجه رابطه بین مادیات و معنویات نادیده گرفته شود.
مادیات و معنویات را میتوان به دو قدم یا گام چپ و راست تشبیه کرد. همانگونه که ما نمی توانیم تنها با استفاده از یک قدم راه برویم و مجبور استیم از هر دو قدم خود بگونه هماهنگ استفاده کنیم, یک جامعه هم نمی تواند تنها با یکی از مادیات یا معنویات پیشرفت داشته باشد. ما میتوانیم یکی از گام های خود را فقط تا یک اندازه معین پیش بکشیم و نمی توانیم آنرا بیشتر بکشیم مگر اینکه قدم دومی را نیز پیش بکشیم. و اگر نتوانیم قدم دومی را پیش بکشیم مجبور میشویم قدم اولی را دوباره پس بکشیم. به همین ترتیب در یک جامعه هم یکی از مادیات یا معنویات نمیتواند پیشرفت دوامدار داشته باشد مگر اینکه دیگری هم پیشرفت داشته باشد. پس پیشرفت واقعی و پایدار زمانی صورت می پذیرد که مادیات و معنویات بگونه همگام با یکدیگر پیشرفت کنند.
رابطه مثبت بین مادیات و معنویات را میتوان در جوامع پیشرفته غربی مشاهده کرد, هرچند ما این جوامع را به چشم مردمان پول پرست و چسبیده به مادیات نگاه می کنیم . نه تنها بزرگترین سرمایه داران و ثروتمندان جهان از این کشور ها استند بلکه بزرگترین دانشمندان و نویسنده گان و هنرمندان هم از همین کشورها استند. برخی از نویسنده گان و هنرمندان در این کشورها از مدرک فروش کتاب ها و آثار خود شان پول های هنگفت بدست می آورند که این پول ها به نوبه خود برای آنها زمینه و امکانات فراهم آوری آثار بهتر و بیشتر را مهیا میسازد. بسیاری از ثروتمندان و بازرگانان نیز در این کشورها تحصیلات عالی دارند و مقاله و کتاب می نویسند..
از رابطه بین علم (سائینس) و تکنولوژی هم میتوان به عنوان یک رابطه مثبت بین معنویات و مادیت یاد کرد. پیشرفت در علم سبب میشود تا تکنولوژی پیشرفت کند و در نتیجه اسباب, لوازم و سامان آلات جدید تولید گردد و این سامان آلات جدید به نوبه خود به دانشمندان در پیشرفت بیشتر علم کمک کند.
در تاریخ فرهنگ و ادبیات فارسی و اسلامی ما هم اکثر آثار ارزشمند معنوی محصول دوره هایی است که پیشرفت و رفاه مادی هم در اوج خود بوده است. در دوران خلافت عباسیان که از آن به عنوان عصر طلائی اسلامی یاد میشود نه تنها دانش و حکمت, شعر و ادبیات و نجوم و ریاضیات در اوج شگوفائی قرار داشت بلکه تجارت و صنعت و کشاورزی هم پیشرفت های چشمگیری داشتند و بغداد پایتخت عباسیان پیشرفته ترین و متمول ترین شهر دنیا به شمار می آمد. عصر غزنویان دوران ظهور بزرگترین قصیده سرایان و سرایش بهترین قصاید زبان فارسی بود. التقات سلاطین غزنوی, به ویژه عطایا و بخشش های مادی آنها, نقش عمده در ظهور این شاعران و آفرینش این آثار گرانبها داشت.
توجه و تاکید یکجانبه روی یکی از مادیات یا معنویات نمیتواند متضمن پیشرفت در دراز مدت باشد. آنچه که مهم است ایجاد تعادل , البته یک تعادل پویا یا “تعادل پیشگرا”, بین مادیات و معنویات است, طوری که هر کدام آنها به نوبه خود به پیشرفت دیگری کمک کند. برای وضاحت بیشتر, رابطه بین مادیات و معنویات را میتوان بشکل یک دیاگرام یا نمودار طور ذیل نمایش داد:
