هشت ثور، فرا رسيده است؛ مهم ترين رويداد سي سال اخير كشور؛ روزی كه سرانجام، جهاد مقدس مردم مسلمان افغانستان به پيروزي رسيد و برای نخستين مرتبه دولت مجاهدين در کابل درفش سربلندي و آزادگي را برافراشت. هشت ثور تنها يک روز و يک حادثه نيست. بلكه تاريخی است كه در يک روز متجلي مي شود. هشت ثور، روز پيروزي خون بر شمشير است. روزي كه حق بر باطل چيره مي شود. شايد سخنان امروز، پس از اين همه سال، مقداري شعاري و دور از عرف نوشته هاي معمول بنمايد. ولي انكار نمي توان كرد كه تاريخ امروز كشور از هر سو كه به آن پرداخته شود، با اين روز آغاز مي شود و به اين روز پايان مي يابد. جهاد گران افغان در هشتم ثور پس از آن همه جان نثاري و فداكاري در راه خدا، به هدف عالی خود رسیدند و افتخار پيروزي را به نام خود، سكه زدند. امروز وقتي به اين رويداد نگاه مي كنيم، بسیاری از مسايل روشن مي شود.
نخست اينكه مردم افغانستان در جهادشان ثابت کردند كه اهل معامله و كوتاه آمدن در برابر ارزش هاي هويتي و ديني خود نيستند. بارها نظام هاي برسرقدرت، تلاش كردند كه اراده مردم را سست کرده و آنان را به پاي ميز مذاكره ي ننگین بنشانند. ولي مجاهدین غیور كشور تنها يک سخن داشتند: «پيروزی و اعتلای كلمه الله».
دوم اينكه برخلاف عقيده ي برخي كه تلاش مي كنند با مغلطه ی زباني و سياسي، نقش رهبران و فرماندهان جهادي را كم جلوه دهند؛ بدون ترديد در اين ميان نقش رهبران جهادي بسيار تعيين كننده و اساسي بوده است. اگر چه افتخار اصلي جهاد و مقاومت به مردم آزاده ي كشور برمي گردد؛ ولي مردم بدون داشتن رهنما و مربی، نمي توانستند رسالتي به اين عظمت را تا پاي پيروزي ادامه دهند. رهبران در اين ميان به عنوان چراغ هدايت و قطب نماي رسالت عمل كردند و بدون موجوديت آنان هرگز جهاد به اهدافي كه داشت به شكل منظم و برنامه ريزي شده نمي رسيد. امروز برخي از منتقدان با بهانه های بنی اسراييلی، سعي در كم رنگ جلوه دادن نقش رهبري كننده ي فرماندهان و رهبران جهادي دارند، آن هم زير اين عنوان كه جهاد به تمام مردم افغانستان تعلق داشته و اين افراد از نام جهاد بهره برداري كرده اند. تاريخ جهاد كشور، بطلان اين عقيده را نشان مي دهد؛ زماني كه جهاد افغانستان آغاز شد، مردم به دستور و هدایت رهبران جهادي خود به سمت جبهات نبرد با اشغال گران شتافتند، وگرنه حركت خود جوش مردم در عدم رهبري درست، ممكن بود با آفت هاي بي شماري از مسير درست خود منحرف شود.
سوم اينكه جهاد افغانستان درس هاي مشخصي را به مردم جهان و منطقه ارايه كرد. در نتيجه ی جهاد مردم افغانستان جنگ سرد، فرو كش كرد و در مناسبات بين المللي، گفتمان تازه یي آغاز شد؛ به اين نكته عمداً كمتر اشاره مي شود تا بعد اندیشه و تفکر جهاد مردم افغانستان در سايه بماند. جهاد در افغانستان با يک انديشه آغاز شد و اين انديشه امروز به شكل هاي متفاوتي در جهان مطرح مي شود. مبارزه با تماميت خواهي و توتالیتريزم كه امروز گفتمان اصلي جوامع پيشرفته به شمار مي رود؛ از تزهاي اصلي جهاد مردم افغانستان بود. در آن زمان، رهبران جهادي كشور به اين نكته واقف بودند كه بنا به گفته ي «هارنت» بزرگ ترين انديشه گر سياسي قرن بيستم، حاكميت نوع استاليني، شكل جديدي از استبداد و خود كامگي را ترويج مي كند كه هدف اصلي آن تهي كردن انسان ها از هويت انساني و فردي شان است. رژيم هاي توتاليتر قرن بيست، تنها نظام هاي استبدادي محض نبودند؛ بلكه اين نظام ها در كنار خشونت ورزي به تخليه ی فكری و انديشه یی انسان ها نيز متوسل مي شدند. ويژگي تفكر توتالیتريستي در اين مسأله خلاصه مي شود كه انسان هاي شبيه هم بسازد و فرديت هاي آنان را زايل كند.
جهاد افغانستان از آنجايي كه از آموزه هاي قرآن نشأت مي گرفت، با اين نوع تفكر به مبارزه برخاست و به انسان معاصر هشدار داد كه اين رژيم ها نوع مدرن استبداد را اعمال مي كنند كه در نتيجه ي آن انسان ها ارزش انساني خود را به دست فراموشي مي سپارند. جهاد افغانستان ابعاد فراوان دارد كه بايد به درستي به آنها پرداخته شود، هر چند كه از برخي مشكلات و اشتباهات نيز نبايد چشم پوشيد، ولي در كدام حركت و قيام است كه اشتباه و خطايي نرفته باشد؛ آنجا كه پاي انسان ها در ميان است بدون ترديد خطا و اشتباه هم ممكن است بروز كند، ولي اين به هيچ وجه به معناي فراموشي و انتقاد ويرانگر از دستاوردهاي جهاد و مقاومت، نبايد تلقي شود. ولي افسوس كه برخي جريان ها و افراد، سعي دارند كه جهاد مردم افغانستان را به دلايل سياسي كمرنگ نشان دهند تا روزي اين افتخار جاودانه ي مردم افغانستان به وادی خاموشي سپرده شود. دولت نیز، تنها با حركت هاي نمايشي و شعاري، از اين روز با عظمت یاد کرده؛ اما متأسفانه تا هنوز در راه نهادينه كردن تفكر و اندیشه های والای جهاد و همچنین آرمان ها و اهداف مقدس شهیدان، حركتي صورت نگرفته است.
