در احوالیکه افغانستان آماج ذهنیت تکفیرى است و تیکه داران دین از نام خدا و دین ، حقوق و ازادى خلق خدا را سلب مینمایند ، آشنایى نسل جوان و آینده ساز به تاریخ روشنگرى اروپا و معرفى اندیشه و مبارزه روشنگران بزرگ تاریخ مبرمیت کسب مینماید .
در همین ارتباط امروز از بزرگترین روشنگر تاریخ ولتر یاد مینمایم و اندیشه این شاعر ، نویسنده سترگ ، فیلسوف ومبارز نستوه راه ازادى و عدالت را بمناسبت ( ٢٢۴ ) مین سالروز وفات شان ، گرامى میداریم .
فرانسوا ماری اروئه (۲۱نوامبر ۱۶۹۶ م – ۳۰ مى ۱۷۷۹ م ) که با نام مستعار و لقب خود ولتر شهرت جهانى دارد نویسنده و فیلسوف خدا باور و بدون اعتقاد به دین فرانسوی است که تمام زندگى خود را در جدل با دگماتیسم حاکم بر کلیسای مسیحی و نهادهای سیاسى حاکم ، در دفاع از ازادى مذهب ، ازادى بیان و عقیده ، جدایى دین از سیاست و دفاع از عدالت وقف گردید و بخاطر هدف زندگى خود بار ها متحمل زندان و تبعید گردید .
در احوالیکه کلیسا و پاپ مقدرات مردم را تعین مینمود ، ولتر جسورانه تعصب مذهبى و عدم مدارا نقد میکرد . زمانیکه کشیش با ننگین خواندن هنر و تحقیر هنر پیشه ، مانع دفن هنرمند معروف تیاتر گردید و به سوختاندن جسد او حکم نمود . ولتر وخشورانه فریاد سرداد که :
چقدر انسان باید با چنین دین بجنگد و چقدر تلفات بدهد تا از چنین افکار عقب مانده نجات پیدا نماید .
ولتر در آخرین لحظات زندگى در برابر سوال کشیش که :
به خداى مسیح باور دارید ؟
پاسخ داد :
بگذارید راحت بمیرم
کلیسا بخاطر عقاید ضد تیکه داران دین از دفن جسد این منادى تساهل و تسامح جلوگیرى نمودند و به همین ترس مخفیانه در یک کلیسا محلى مراسم انجام یآفت و بعد از انقلاب کبیر فرانسه جسد این رهبر بزرگ فکرى انقلاب را به پاریس انتقال دادند .
میراث معنوى این فیلسوف ، شاعر ، نویسنده و نقاد بزرگ بیشتر از بیست هزار نامه و زیادتر از یکهزار مقاله و کتاب است که رمان فلسفى کاندید و واژه نامه هاى شهرت جهانى دارند و به فارسى – درى نیز برگردان شده اند .
حسن ختام این نوشته را با ذکر از سخنان ماندگار ولتر به پایان میبریم :
– من مخالف عقیده تو هستم و اما بخاطر ازادى ابراز عقیده ات خود را قربان مینمایم .
– کتاب بر دنیایى تمدن فرمانروایى میکند .
– برگ هاى کتاب به منزله بإلهاى اند که روح ما را به جهان روشنایى پرواز میدهند .
– زمانى یک جامعه دارایى فضیلت اخلاقى است که قانون بر تمام افراد جامعه یکسان تطبیق گردد .
– عملى اگر کاشتید ، عادت درو خواهید کرد .
عادتى اگر کاشتید ، اخلاقى درو خواهید کرد .
اخلاقى اگر کاشتید ، سرنوشت را درو خواهید کرد .
– ما باید در زندگى دارایى هدف عالى باشیم و افق بالاتر را بنگریم و زندگى بدون هدف ثمره جز خستگى ندارد .
– کسیکه میگوید با من هم عقیده شو و رنه خدا ترا لعن میکند ، به کسى میماند که میگوید : با من هم عقیده شو ورنه ترا مى کشم .
با حرمت
