درین اواخرحمدالله محب مشاور پیشین شورای امنیت ملی طی مصاحبه ی با صدای امریکا اعترافاتی را در زمینه ی فروپاشی جمهوری اسلامی افغانستان به زبان آورد که موجبات ناراحتی تعداد کثیری از قلم به دستان،فرهنگیان،روشنفکران،نخبه گان،تحلیل گران وکار بران گرامی را فراهم ساخت. به باورم دلیل این همه کاسه وکوز ودیگ و کف گیر به هم زدن واتهام دروغ بستن به آقای محب جایز نیست. او درین مصاحبه دقیقا راست می گوید که فرو پاشی نظام جمهوری در دقیقه ی نود یعنی پانزده ی آگست۲۰۲۱ کلید نخورد ولی دروغ این جناب در آن است که فروپاشی نظام رابه مذاکرات صلح امریکا وتالبان در سه سال قبل گره میزند ،در حالی که از دید دقیق وواقعی این فروپاشی مدت ها پیش ازین میتواند ریشه یابی شود.
نفس هردم زقصر عمر خشتی میکند بیدل
پی تعمیر این ویرانه معماری چنین باید
به گمانم ازهمان آغاز اعمار قصر کج و معوج صلح بن اول بازیگر پوشالی تراز یک آقای کرزی با ارزیابی اوضاع سیاسی اجتماعی ونظامی میهن به طور من در آوردی ودر چارچوب تمایل عمیق تبار گرایانه باهمکاری سایر شرکا اشرف غنی وخلیلزاد در تخریب وبرداشت خشت های خام این صلح لرزان تمرکز نمودند. شکایت از نیرو های شمال به وزیر دفاع امریکا وخطرناک پنداری آنها به مقایسه ی تالبان گام های نخستین تخریب پروسه ی صلح وتوجه به تالبان میتواند افاده شود. انتخابات اول ریاست جمهوری با تمام تقلب آشکار وپنهان به شمول همکاری وسیع امنیتی کشور همسایه ی پاکستان،کرزی وشرکای تباری را متقاعد ساخت که هژمونی قومی سنتی در چارچوب موازین دموکراتیک وانتخابات قابل اجرا نیست.کرزی با تکیه به قدرت ظاهرا انتخابی در نخستین اقدام امن را بر هراتیان به ویژه اسمعیل خان با تحریک زیر کوهی ها وسایر اقوام ولایه های اجتماعی به جهنم مبدل ساخت.
سرهم بندی شورای عالی مصالحه،تعویض نام تالبان از تروریست به شورشی اقدام دیگری است درجهت احیای برادران کرزی. در نهاد شورای مصالحه با توظیف افراد کلیدی خودی در امور اجرایی حتی داده های امنیتی نشان میدهد که انسجام وهم آهنگی هایی بین دولت وشورشیان تالب ازکانال های متنوع صورت گرفته است. ایجاد دفتر سیاسی تالبان در قطر وجنگ زرگری کوتاه مدت کرزی،وسکوت بعدی تقلای دیگر حکومت تبار محور است که در ادامه تنش های گسترده در قبال داشت.قابل یاد آوری است که درسال ۲۰۱۲ سفرای مقیم افغانستان در اروپای شرقی وشمالی دربرلین نشستی را تدویر وپیرامون انکشافات صلح باتالبان بحث وتبادل نظر صورت گرفت.در روز پایانی نشست مشمولین باوزیر امورخارجه ی وقت دوکتور رنگین اسپنتا وشهرانی وزیر معادن در ضیافتی اشتراک کردیم که از طرف شتاین مایر نماینده خاص آلمان در امور افغانستان که در حال حاضر ریس جمهور آن کشور است ترتیب شده بود.موضع گیری جناب موصوف درحمایت وجانب داری از شورشیان طالب چنان صریح روشن وفاقد تعارف بود که بنده به محض مواصلت به صوفیه محل ماموریت گزارش مفصل ترتیب واز خطر احیای تالبان ودرد سر های احتمالی بعدی با قوت هوشدار دادم.
انتخابات های ریاست جمهوری در سالیان۲۰۱۴ و۲۰۱۹ وتقلب بس گسترده ی غنی وشرکا که خر‌وجی خیلی شرم آور ومفتضح آن ها حکومت وحدت ملی وسپس حکومت مشارکتی بود باز هم تبار گرایان را از هژمونی تسلط قومی سنتی نگران ساخت.ایالت متحده امریکا که جنگ طولانی بیشتر از یکنیم دهه را با خسته گی از حکومت مافیایی وفساد می خواست پایان بخشد سه سال قبل ابتکار مذاکرات دوحه با تالبان را درغیابت دولت غنی به دست ومیخ دیگری بر تابوت جمهوریت کوبید.چارماه آخر قبل از سقوط جمهوری غنی در حالی که تمام قدمه های زیر مجموعه ی امنیت ملی ووزارت دفاع ملی توسط شورای امنیت و صحه ی ریس جمهور تجدید شده بود باتوظیف وزیر دفاع و ریس امنیت تاجیک تبار اشرف غنی وشرکا عامدانه خواستند در سقوط جمهوری به تالبان پای تقصیر تاجیکان را داخل سازند به باورم صلح دوحه طبق برنامه وبا مشارکت فعال اشرف غنی کرزی خلیل زاد وسایر شرکا تا اندکی قبل از پرده ی آخر خوب پیش رفت ولی در آخرین لحظات پرده ی آخر سبوتاژ آن توسط غنی وشرکا در عدم همسویی با امریکا به دلیلی صورت گرفت که غنی تمام امید رادر حکومت ایتلافی با تالبان از دست داد ومزیدا نخواست شاهد حکومت ایتلافی تالبان بارقبای قدیم باشد.همچنان غنی با فرار به زعم خود خواست افتخار انتقال قدرت را بطور انحصاری به هم تباران با خود داشته باشد.نقش منفی باج گیران سایر اقوام در لاغر سازی جمهوری غنی وتبانی با تالبان در نشستها ومذاکرات دوحه را نباید از نظر انداخت.
