خبر و دیدگاه

آیا سیاست پاکستان در برابر افغانستان تغییر خواهد کرد؟

 

پاکستان از اوائل تأسیس تا کنون؛ با فرهنگ هندو، با سیاست انگلیس و به نام اسلامی بوده است!

شمشاد عزیز کاظمی 

    از دوره های جنگ سرد، تا وقوع حادثه تروریستی ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱م، پاکستان بارها و بارها برای آمریکایی ها و جامعه جهانی در ارتباط به مبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر دروغ گفته اند. از سال ۲۰۱۴م، این دروغ ها و نیرنگ بازی ها برملا شد، امروزه تمام جامعه جهانی و افکار عمومی جهان به این حقیقت پی بردند که حکومت نظامی پاکستان، بخصوص سازمان استخبارات نظامی پاکستان، عامل تمام بی ثباتی در منطقه، تقویت تروریسم رادیکالی و فکر بنیادگرایی اسلامی؛ اسلام آباد و آی.اس.آی بوده است. پاکستان در گذشته ها سیاستهای را در قبال افغانستان دنبال کرد که امروز همه شاهد بدبختی شان هستیم. سیاستمداران، رهبران، نظامیان و احزاب سیاسی و در نهایت افکار عمومی افغانستان بدانند که نقش اسلام آباد در افغانستان هیگاهی به خیر و مصلحت افغانستان نبوده است و نخواهد بود. 

سیاسیون و رهبران پاکستان چنان وانمود می کنند که گویا اسلام آباد دیگر سیاست ها و استراتژی های نظامیان را دنبال نمی کنند؛ دروغ محض است، هدف همان است که، جنرال ضیاالحق رئیس جمهوری نظامی پاکستان، و جنرال اختر عبدالرحمن رئیس آی.اس.آی پاکستان از خود میراث گذاشتن و این هدف عبارت از دنباله روی “عمق استراتژیک” اش در افغانستان می باشد. در ارتباط به منشأ تاریخی ایده عمق استراتژیک، نظریه ها و فرضیه های مختلف و متضادی وجود دارد، یک تعداد آنرا بازمانده فکر انگلیسها می دانند و تعداد دیگری آن را سلطه گرایی و هژمونی بر منطقه می دانند و تعدادی هم آن را جلوگیری از نفوذ هند در افغانستان می دانند، همه این نظریه ها و فرضیات بجاست، زیرا با سیاست های شرورانه اسلام آباد همخوانی نزدیکی دارد. 

اما این عمق استراتژیک چیست؟

    پاکستان چرا دنبال عمق استراتژیک خود در افغانستان است؟ ایده “عمق استراتژیک” در پاکستان ابتدا در زمان ریاست جمهوری جنرال ضیاءالحق در سال های ۱۹۷۷و ۱۹۸۸م، شکل گرفت. عمق استراتژیک یعنی “چشم انداز استراتژیک” و یا دورنمای استراتژیک و هسته استراتژیک یک دولت. بعضی از پاکستان شناسان به این باور هستند که جستجوی عمق استراتژیک، میراث استعمار امپراطوری بریتانیا بود، که منجر به ایجاد دولت پاکستان شد، که خود دست نشانده بریتانیا بود، می باشد. و به عبارت بهتر؛ خیلی ها پاکستان را ادامه دهنده سیاست ها و راه های بریتانیا می دانند! این عمق استراتژیک یا چشم انداز استراتژیک پاکستان در افغانستان، در دو مفهوم، سیاسی و نظامی-امنیتی معنا پیدا کرده و تعریف می شود.

 نخست در مفهوم سیاسی

 دراین مفهوم، دولت پاکستان در دوره حکومت جنرال ضیاءالحق، در زمانی که مجاهدین را  دولت پاکستان حمایت و کمک های همه جانبه می نمود، اسلام آباد فکر می کرد که حق ایجاد یک حکومت دست نشانده برایش در کابل مدنظر گرفته شده است. و خواهان دولتی در افغانستان است که حداقل سیاست خارجی اش به دست اسلام آباد خواهد بود. البته گذینه دیگری هم در فکر داشت، آن هم اینکه در صورت بروز جنگ پاکستان با هند، افغانستان باید از پاکستان حمایت کند. 

دوم در مفهوم نظامی-امنیتی

 عمق استراتژیک در مفهوم نظامی و امنیتی، یعنی اینکه، در صورت جنگ نظامی پاکستان با هند، پاکستان حق ایجاد “منطقه امن نظامی-استراتژیکی” برای خود در افغانستان را داشته باشد، تا در صورت شکست و یا عقب نشینی، پاکستان بتواند مهمات نظامی و لوجیستیکی خود را به افغانستان انتقال دهد و برای جنرال های نظامی و استخباراتی خود امتیاز از سوی افغانستان داشته باشد. 

     پاکستان به این باور است که نفوذ و تحت کنترول گرفتن منطقه، آن هم تنها توسط افغانستان چنین چیزی امکان پذیر است، اما مشروط به اینکه یک گروه بنیادگرایی اسلامی در افغانستان حاکم شود. پاکستان برای این دنبال عمق استراتژیک خود در افغانستان است که، از یک سو تلاش دارد که بقای دولت خود را حفظ کند و از فروپاشی نجات یابد، از سوی دیگر، تلاش دارد که توازن قدرت خود را در جنوب آسیا با هند تعریف و معنا دهد. و یا می توان گفت که عمق استراتژیک برای جلوگیری و مهار ائتلاف های هند، ایران، روسیه، آمریکا و چین برای مبارزه با تروریسم و مواد مخدر می باشد.

پاکستان چه نقشی در آینده افغانستان خواهد داشت؟

قبل از شروع گفتگو های صلح، افغانستان شاهد بدترین اوضاع بی ثباتی و ناامنی بود، حداقل در یک ماه، یک یا دو حمله انتحاری صورت می گرفت. کسی دریغ نمی تواند که، منشأ تمام بی ثباتی ها در پاکستان بوده است. پاکستان در تمام مجالس بین المللی ابراز داشته است که بهترین دوست و همسایه افغانستان بوده است، دولت پاکستان باید پاسخ بدهند که، اگر شما واقعاً دوست خوب و همسایه خوب برای افغانستان بودید، پس چرا مخالفین که سالهاست خون مردم را میریزند، در خاک خود جای دادید؟ چرا استخبارات نظامی شما (I.S.I) در سیاست خارجی افغانستان مداخله می کند؟ چرا نظامیان مرزی پاکستان خاک افغانستان را بمبارد می کند و حاکمیت و استقلال افغانستان را احترام نمی کنند؟ اگر پاکستان دنبال عمق استراتژیک خود در افغانستان نیست، پس دلیل حمایتش از ۳۲ گروه تروریستی چیست؟ 

اگر در آینده طالبان قدرت سیاسی را در کابل به دست بگیرد، موضع گیری و سیاست پاکستان چه خواهد بود؟ طبعاً پاکستان تلاش می کند که سیاست خارجی افغانستان را در دست بگیرد، و یا از طالبان می خواهند که برای اسلام آباد امتیاز های در سطح منطقه ای و بین المللی قائل شود. دقیقاً کاری که ایران با عراق انجام داد، ایران در زمان صدام حسین، با عراق سالها جنگید و بعد از سرنگونگی صدام توسط آمریکا، و به قدرت رسیدن گروه های طرفدار ایران در عراق، بغداد بیشترین امتیاز ها را در سطح منطقه ای به تهران در نظر گرفت. حالا اگر طالبان قدرت را در دست بگیرند و نظام سیاسی شان را ایجاد کنند، طبعاً برای اسلام آباد امتیاز های در دست خواهد گرفت که طرف مقابل (هند) را آزرده خواهد کرد. 

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا