شبکه انترنیتی فیس بوک که در سال ۲۰۰۴ راه اندازی شد، به زودی پیروان زیادی پیدا کرد که در حال حاضر پس از هفت سال در حدود بالای یک میلیارد عضو داشته و به عنوان شبکه پیشتاز در ارتباطات اجتماعی- سیاسی و تفریحی مطرح شده است. در اوائل این شبکه فقط برای دانشجویان دانشگاه هاروارد تهیه شده بود که هضویت آن نیز برای این قشر مختص شده بود. مارک زوکر برک همراه با سه تن از دوستان او که همگی دانشجوی هاروارد بودند دست به ایجاد این تارگاه زدند که پس از به شهرت رسیدن تارگاه، مارک نیز چهره جهانی شد و سینمای هالیوود فیلمی در باره زندگی و تهیه کرد.
فیس بوک که امروز زنجیره از آدم ها را بر اساس خویشاوندی، دوستی، شغل، اندیشه، سلیقه، ائدولوژی، مسلک و تفریح با هم بافته است نیز فضای بسیار کارآمد در سازماندهی و تبلیغات گروه های مختلف است. مزایای این تارگاه انترنیتی زیاد است که در یک جامعه باور مند به اندیشه های پلورالیستی و دموکراتیک، می تواند موج این حرکت را تقویت کرده و بسا از مشکلات را حل بکند. خوب از مزایای آن زیاد صحبت نخواهیم کرد چون به حد کافی آنهایی که از آن استفاده های مفید کرده اند، بلد هستند اما هستند کسانی که به شدت آن را نقد کرده و مخالف آن می باشند. به طور کلی کسانی که فیس بوک را رد می کنند چنین استدلال می کنند:
الف) فیس بوک دریچه برای اسلام ستیزی است؛
ب) فیس بوک دریچه برای نشر توطئه سیاسی است؛
ج) فیس بوک دریچه برای نشر فساد غیر اخلاقی است؛
د) فیس بوک دریچه است که کارمندان را بیکار می کند؛
س) فیس بوک دریچه است که اکثر وقت جونان را ضایع می کند؛
ط) فیس بوک دریچه است که ابروی فردی آدم ها را نا امن کرده است.
و دها اعتراض دیگری نسبت به این شبکه شده است که در بعضی از کشور ها تا به حد فلتر کردن آن پیش رفته و در ایران و پاکستان، چین، سوریه، سعودی و چند تا کشور دیگر کاملا ممنوع اعلان شده و کسی نمی تواند از آن استفاده بکند. در افغانستان نیز استاد برهان الدین ربانی پس از اعتراضات گسترده امت فیس بوک از روند مذاکره با طالبان، آنان را محکوم کرده و اعلان کرد که این گروه فیس بوکی ها نباید بر فرایند مذاکره و صلح تاثر بگذارند.
خوب منظور از این چند سطر نوشته در اینجا این است که چون میدانیم فیس بوک یکی از منابع موثر برای بوجود آوردن برنامه های خوب و بد است و این فرصت را ایجاد کرده است که هرکسی بتواند از آن بهره ببرد، یک مسئله حیاتی مطرح می شود و آن رسالت امت فیس بوک است. حس مسئولیت پذیری و درک شرائط نا مناسب در افغانستان باید همه ما را به این مسئولیت رسانیده باشد که فرهنگ کار برد با برنامه و هدفمندی را در شبکه های انترنیتی و به ویژه در فیس بوک پیش بگیریم.
اگر مصری ها و سائر اعراب از این دریچه می توانند برای سرنگونی رژیم های خود کامه خود استفاده بکنند، اگر هندی ها می توانند از آن برای نابودی فساد مردم را به دنبال ” انا هزاره ” می کشانند و اگر در بسیاری از کشور های دیگر فیس بوک پایگاه رد و بدل اندیشه ها و گفتمان ها شده است، ما جوانان افغانستان نیز باید به دنبال یک وسیله مفید و موثر برای برقراری ارتباطات هدفمند باشیم و از آن به نفع روند ملی و همبستگی استفاده کنیم.
فرهنگ فیس بوک که شاید در مرز فراتر آن را فرهنگ انترنت به کار برد متاسفانه در میان جوانان ما خیلی ضعیف به چشم می خورد و همانطور که تارگاه های معروف اجتماعی چون ” یوتوب ” و سائر دیگر سایت های ” گپ ” به دریچه های مهملات نویسی و مهلات گویی تبدیل شده است، به همینطور فیس بوک نیز میدان فحش و توهین شده و بر اقوام و شخصیت های ملی میهنی و اعتقادات یکدیگر تعرض نموده و در فرایند ملت سازی بطحی چالش دیگری می شوند.
تنها اگر با کمی درک و آگاهی و تکیه بر دیواره خرد و متانت به این دنیای مجازی وارد شوئیم و گفتمان هدفمندی را ایجاد کنیم، که هرکسی حق دارد و می تواند هر مسئله هدفمند را مورد بحث قرار بدهد، در حقیقت راه های درستی را پیدا کرده و چالش های مهم را در کشور می توانیم حل بکنیم. بطور نمونه همین صفحه ” مبارزه با تفکر طالبانی ” که هزاران عضو دارد و صرف نظر از خدافه ورزی ها، گفتمان بسیار درستی را براه انداخته که در حقیقت منبر تمام آنکسانی است که با یک تحول بزرگی تاریخی در تظاد عقیدتی هستند و نمی خواهند طالبان در نظام آینده کشور شان شرکت کنند.
من خودم نیز صحفه را در اعتراض به پخش برنامه ها و تصاویری انتحاری طالبان توسط رسانه های خصوصی باز کردم که به این وسیله از نشر اخبار تبلیغاتی مخالفان دولت جلوگیری صورت بگیرد تا دیگر نتوانند در دل مردم ایجاد وحشت کنند. و به همیطور صفحه های بسیار خوب و مفید فرهنگی، سیاسی، تاریخی و اجتماعی بوجود آمده اند. اما در کنار آن صفحه های شرم آور هم ساخته شده است که جز نشر بی فرهنگی و بی خردی چیزی به ارمغان نمی آورد.
از جوانان در هر گوشه دنیا خواهش می کنیم تا در این راستا قدم برداشته و برای ایجاد یک فضای سالم در فیس بوک قدم بردارند واز باز کردن صفحات بیهوده دست یکشند و نه وقت خود شان را ضایع کنند و نه دیگران را تشویق به آن کنند.
