در احواليكه افغانستان آماج ذهنيت تكفيرى است و تيكه داران دين از نام خدا و دين ، حقوق و ازادى خلق خدا را سلب مينمايند ، آشنايى نسل جوان و آينده ساز به تاريخ روشنگرى اروپا و معرفى انديشه و مبارزه روشنگران بزرگ تاريخ مبرميت كسب مينمايد .
در همين ارتباط امروز از بزرگترين روشنگر تاريخ ولتر ياد مينمايم و انديشه اين شاعر ، نويسنده سترگ ، فيلسوف ومبارز نستوه راه ازادى و عدالت را بمناسبت ( ٢٢٤ ) مين سالروز وفات شان ، گرامى ميداريم .
فرانسوا ماری اروئه (21نوامبر 1696 م – 30 مى 1779 م ) كه با نام مستعار و لقب خود ولتر شهرت جهانى دارد نویسنده و فیلسوف خدا باور و بدون اعتقاد به دين فرانسوی است كه تمام زندگى خود را در جدل با دگماتیسم حاکم بر کلیسای مسیحی و نهادهای سياسى حاكم ، در دفاع از ازادى مذهب ، ازادى بيان و عقيده ، جدايى دين از سياست و دفاع از عدالت وقف گرديد و بخاطر هدف زندگى خود بار ها متحمل زندان و تبعيد گرديد .
در احواليكه كليسا و پاپ مقدرات مردم را تعين مينمود ، ولتر جسورانه تعصب مذهبى و عدم مدارا نقد ميكرد . زمانيكه كشيش با ننگين خواندن هنر و تحقير هنر پيشه ، مانع دفن هنرمند معروف تياتر گرديد و به سوختاندن جسد او حكم نمود . ولتر وخشورانه فرياد سرداد كه :
چقدر انسان بايد با چنين دين بجنگد و چقدر تلفات بدهد تا از چنين افكار عقب مانده نجات پيدا نمايد .
ولتر در آخرين لحظات زندگى در برابر سوال كشيش كه :
به خداى مسيح باور داريد ؟
پاسخ داد :
بگذاريد راحت بميرم
كليسا بخاطر عقايد ضد تيكه داران دين از دفن جسد اين منادى تساهل و تسامح جلوگيرى نمودند و به همين ترس مخفيانه در يك كليسا محلى مراسم انجام يآفت و بعد از انقلاب كبير فرانسه جسد اين رهبر بزرگ فكرى انقلاب را به پاريس انتقال دادند .
ميراث معنوى اين فيلسوف ، شاعر ، نويسنده و نقاد بزرگ بيشتر از بيست هزار نامه و زيادتر از يكهزار مقاله و كتاب است كه رمان فلسفى كانديد و واژه نامه هاى شهرت جهانى دارند و به فارسى – درى نيز برگردان شده اند .
حسن ختام اين نوشته را با ذكر از سخنان ماندگار ولتر به پايان ميبريم :
– من مخالف عقيده تو هستم و اما بخاطر ازادى ابراز عقيده ات خود را قربان مينمايم .
– كتاب بر دنيايى تمدن فرمانروايى ميكند .
– برگ هاى كتاب به منزله بإلهاى اند كه روح ما را به جهان روشنايى پرواز ميدهند .
– زمانى يك جامعه دارايى فضيلت اخلاقى است كه قانون بر تمام افراد جامعه يكسان تطبيق گردد .
– عملى اگر كاشتيد ، عادت درو خواهيد كرد .
عادتى اگر كاشتيد ، اخلاقى درو خواهيد كرد .
اخلاقى اگر كاشتيد ، سرنوشت را درو خواهيد كرد .
– ما بايد در زندگى دارايى هدف عالى باشيم و افق بالاتر را بنگريم و زندگى بدون هدف ثمره جز خستگى ندارد .
– كسيكه ميگويد با من هم عقيده شو و رنه خدا ترا لعن ميكند ، به كسى ميماند كه ميگويد : با من هم عقيده شو ورنه ترا مى كشم .
با حرمت
