يكي از اساسات يك زندگي مدني وحدت ملي يك كشور است .
افغانها هميشه از وحدت ملي صحبت مي كنند بدون اينكه روي ساخت و بافت وحدت كار كنند. مي گويند بايد اتحاد كنيم و اما نه مي گويند كه اتحاد چگونه به وجود مي آيد ؟
اول بسم الله ، در افغانستان كدام انگاشت به نام ملي وجود ندارد كه ما روي آن وحدت كنيم . پس چه بايد كرد ؟
وحدت وقتي به وجود مي آيد كه افراد جامعه ، همديگر را با همه تفاوت هاي كه دارند به يك نظر بنگرند و قبول كنند . متاسفانه ابن ديد و بينش در افغانستان وجود ندارد . اقوام با هم برابر نيستند . وقتي يك قوم خود را در اقليت بيبيند او چطور مي تواند وحدت كند ؟. مذاهب در كشور به يك ديده نگريسته نه مي شوند . وقتي يك مذهب خود را قشر دوم جامعه بيند چطور مي تواند به فكر وحدت شود ؟ زنان كشور با مردان از حقوق مساوي مدني برخوردار نيستند و زنان به نام دين و سنت و مذهب مطلق بايد پيروي از مردان كنند كه اين يك جنايت بشري است . وقتي يك خواهر مسلمان خود را از برادر مسلمانش كمتر بيبيند چطور وحدت به وجود مي آيد . در فرهنگ ما واسطه و وسيله و روي داري و خويشخوري در اوج آن است و وقتي كه يك جوان كشور وسيله و واسطه و ارتباطات لازم را نداشته باشد در حاليكه همه لياقت و اهليت و كفايت را دارد و اما كار را به كسي ميدهند كه او وسيله و واسطه دارد ؛ درين حالت چگونه وحدت به وجود مي آيد به جزء از عقده و كينه ؟
وقتي فقير پايمال شود و حتي نان خوردن را نداشته باشد و ثروتمند در فكر فقير و بي بضاعت نباشد چطور مي توان وحدت به وجود آورد ؟.
ما در كنار اين مسايل با تعصب خمير شده ايم و اما در روي خود نه مي آوريم . وقتي دختر ما حق انتخاب شوهرش را كه اسلام به او اين حق را داده است ، نداشته باشد او چطور مي تواند به نظام سياسي و حتي خانواده اش اعتماد كند.
مردم افغانستان براي اينكه وحدت را بياورند و يك ملت واحد شوند بايد همديگر را نه تنها كه بپذيرند بلكه به ديده اي قدر بنگرند . كرامت انسان متمدن و مدني در اخلاق مدني اوست كه كمبودي آن در افغانستان شديد ديده مي شود . درين راستا بايد همه اي ما دسته جمعي كار كنيم تا بتوانيم به يك عدالت اجتماعي واقعي نايل شويم.
٤ دسامبر ٢٠٢١
