خبر و دیدگاه
فدرالیسم به زبان ساده
فدریشن، یونیتار (متمرکز) و کانفدریشن به زبان ساده(Unitary state, federation, confederation)
دولت- عبارت از عالی ترین شکل سازمان سیاسی هست؛
دولت- از 3 عنصر بوجود میآید:
1~ قلمرو
2~ نفوس
3~ اقتدار سیاسی
دولت- به 3 بخش تقسیم میشود:
1~ قوه مقننه (پارلمان)
2~ قوه اجرائیه (حکومت)
3~ قوه قضائیه (قضآ)
دولت- از نظر نظام سیاسی:
1~ شاهی
2~ جمهوری
3~ امپراتوری
4~ امارت
5~ خلافت
نظام شاهی:
1~ شاهی مطلقه
2~ شاهی مشروطه
نظام جمهوری:
1~ جمهوری پریزدنشل
2~ جمهوری پارلمانی
3~ امپراتوری، امارت و خلافت همچنان در 2 اصل شاهی و جمهوری استوار میباشد.
قابل توجه: شاهی مشروطه و جمهوری پارلمانی، نظام های غیرمتمرکز گفته نمیشود.
دولت- از لحاظ نظام اقتصادی:
1~ سرمایه داری
2~ سوسیالستی
3~ مختلط
دولت- از لحاظ ماهیت:
1~ دموکراسی
2~ دیکتاتوری
3~ ارتجاعی
4~ ناسیونالستی
5~ فاشیستی
6~ نژادپرستانه
7~ وغیره تمایلات
دولت- از لحاظ نظام اداره قلمرو (اداری- ارضی):
1~ نظام یونیتار (سنترال سیستم یا متمرکز)
2~ نظام فدریش (فدرالی)
3~ نظام کانفدریشن (کانفدرالی)
نظام یونیتار:
1~ یونیتار مطلق (افغانستان یونیتار مطلق است )
2~ یونیتار نسبی (مختلط)
نظام فدرالی:
1~ تقسیمات ایالتی بر اساس قوم، زبان، دین و مذهب
2~ تقسیمات ایالتی براساس موقعیت جغرافیائی و اقلیم
3~ تقسیمات ایالتی مختلط
نظام کانفدریشن:
1~ کانفدریشن کلاسیک (وجود ندارد)
2~ کانفدریش مدرن (شبه کانفدریشن وجود دارد.
حالا برای درک واقعی انستیتوت نظام اداری- ارضی یک دولت مثال ساده ذیل را پیشکش میکنم:
یک دولت “حقوق بنیاد” مشروعیت خود را از مردم میگیرد که این مشروعیت “اقتدار مشروع” را برای دولت می بخشد.
دولت باییست این اقتدار را بخاطر مردم به مصرف برساند.
1~ اگر تمام اقتدار توسط مرکز به مصرف برسد، آنرا (نظام متمرکز) میگوئیم؛
2~ اگر بخشی از “اقتدار” در اختیار مناطق قرار داده شود تا مناطق هم در مصرف اقتدار شریک شوند، آنرا نظام فدرالی میگوئیم؛
3~ اگر دولت با یک یا چند دولت دیگر در امورات دفاعی، خارجه یا اقتصادی شریک شود، نظام (کانفدریش) بوجود میآید.
با احترام
داکتر همت فاریابی