خبر و دیدگاه

آغاز یک بازی بزرگ دیگر

نزدیک به دو هفته قبل جنایت هولناک در ساحه دیپلومات نشین افغانستان یعنی منطقه وزیر اکبر خان صورت گرفت تعدادی زیادی از هموطنان ما شهید و تعداد دیگری زخمی شدند خسارات مالی و جانی این حادثه هرگز قابل جبران نیست، در نخستین ساعات بعد از این حادثه دولت افغانستان اداره استخبارات پاکستان و گروه حقانی را عامل این جنایت نا بخشودنی خواند با گذشت دو روز از آن حادثه بخاطر تقبیح و عدالت خواهی تعدادی از شهروندان کابل در محل حادثه یعنی چهاراهی زنبق دست به تظاهرات زدند متاسفانه با دخالت پولیس و گارنیزیون کابل تظاهرات به خشونت کشیده شد در رویداد تظاهرات  ۶ تن از باشنده گان شهید و اضافه تر از ۱۷ تن دیگر زخم برداشتند. به گفته مسئولین امنیتی  این تظاهرات پس از آن به خشونت کشیده شد که معترضان قصد داشتند به ارگ ریاست جمهوری و قصر سپیدار نزدیک شوند. اما معترضان و شاهدان عینی این ادعای مسئولین امنیتی را دروغ محض میدانند همزمان بعد از چاشت همان روز معترضان، با برپایی خیمه  ها دست به تحصن زدند نه تنها حضور خیمه های تحصن بلکه بندش بعضی از نقاط شهر  توسط حکومت برای عبور و مرور مردم مسدود گردیده مشکلاتی را به بار آورده که امیدواریم راه حلی پیدا شود.

بعد از سپری شدن ۱۲ روز از آن حادثه چهارشنبه خونین  حالا  به اساس گزارش صدای امریکا، سراج‌الدین حقانی، رهبر شبکۀ حقانی روز یک شنبه ۲۱ جوزا ۱۳۹۶ با فرستادن نوار صوتی ادعا کرده‌است که اعضای این گروه در حملات اخیر کابل دخیل نبوده‌اند.

رهبر شبکۀ حقانی در این نوار صوتی دربارۀ حملات روز چهارشنبه خونین، حمله بر مراسم خاک‌سپاری سالم ایزدیار و وقوع حملۀ انتحاری در هرات صحبت کرده و گفته است، انجام این حمله‌ها، کاری این شبکه نبوده‌است.

وی باوجود آن‌که می‌گوید که حمله‌های اخیر از سوی شبکۀ حقانی صورت نگرفته هم‌چنان افزوده‌است که یقینا این کار از سوی طالبان نیز صورت نگرفته‌اند.

گفتنی‌ست که سراج الدین حقانی، رهبر شبکۀ حقانی معاون اول هبت‌الله اخندزاده، رهبر گروۀ طالبان نیز می‌باشد.

وی در عین حال خاطر نشان ساخته‌است که شبکۀ حقانی در حمله‌های که به غیرنظامیان آسیب برسانند، اشتراک نخواهد کرد.

رد انجام حمله‌های خونین از سوی شبکۀ حقانی در حالی صورت می‌گیرد که ریاست عمومی امنیت ملی پس از وقوع حملات اخیر در کابل گفته بود که حملۀ انتحاری موتر بمب که در نزدیک چهارراهی زنبق صورت گرفته‌است، کار شبکۀ حقانی بوده‌است.

ریاست عمومی امنیت ملی تاکید کرده‌بود که این کار شبکه حقانی است که به کمک مستقیم سازمان استخبارات پاکستان صورت گرفته‌است. متاسفانه

در حمله اخیر روز چهار شنبه در شهر کابل دست کم ۱۵۰ کشته وبیش از ۵۰۰ تن دیگر زخمی گریدند.

تا هنوز هیچ گروۀ بشمول گروۀ داعش، مسؤولیت حمله‌های خونین درکابل را به عهده نگرفته‌است. اما از سوی دیگر مردم افغانستان شاهد اند که  منطقه حساس دیپلماتیک کابل ساعت ٨:٣٠ صبح روز چهارشنبه با انفجار یک تانکر آب در عملیاتی انتحاری به لرزه درآمد. انفجار در مقابل سفارت آلمان و در نزدیکی ادارات مختلف امنیتی و اقتصادی افغانستان صورت گرفت و شدت آن به حدی بود که در دور ترین نقطه شهر کابل صدای آن شنیده شد. جدا از اینکه چه گروهی مسئول آن است، حرف دیگریست اما به عقیده من واقعیت‌های نگران‌کننده‌تری هم وجود دارند که باید در مورد آن دقت شود. منطقه وزیر اکبرخان که کاخ ریاست‌جمهوری و سفارتخانه‌های خارجی در آن قرار دارند، به لحاظ امنیتی از حساس‌ترین مناطق پایتخت افغانستان به شمار می‌رود که محافظت از آنها با دقت و تأمل بیشتری صورت می‌گیرد. اکنون پرسش اصلی این است که چگونه مخالفان می‌توانند با این همه مواد منفجره وارد آن ساحه شوند و فاجعه به بار آورند؟

 

واقعیت آن است که پاسخ روشنی تا هنوز وجود ندارد. با این حال مخالفان مسلح حکومت وحدت ملی افغانستان به دلایل متفاوتی از این امکان برخوردار شده‌اند که وارد منطقه دیپلماتیک کابل شوند و از همه موانع امنیتی عبور کنند. عملیاتی در این سطح نمی‌تواند از عهده گروه‌های کوچک و بدون پشتوانه خارجی برآید. جنگ در افغانستان در واقع یک جنگ استخباراتی و نیابتی است و عناصر و عوامل داخلی در حد یک ابزار استراتژیک در خدمت گرفته می‌شوند. شک نباید داشت که بدون حفره‌های امنیتی و نوعی همکاری نیروهایی از داخل، انجام این‌گونه عملیات در امنیتی‌ترین منطقه شهر کابل امکان‌پذیر نیست. از این رو باید به اهداف پشت پرده قدرت‌های رقیب در افغانستان توجه کرد تا دلایل واقعی عملیات انتحاری در کابل را به درستی درک کرد. هدف تا حدی روشن است؛ دولت وحدت ملی در ضعیف‌ترین موقعیت خود قرار گرفته، اختلاف‌نظرها بین رئیس‌جمهوری و رئیس اجرائی بر سر اجرائی‌کردن توافق و تقسیم قدرت در هفته‌های اخیر بشمول بعضی از اعضای کابینه و پارلمان به نحو محسوسی تشدید شده است؛ بازگشت آقای گلبدین حکمتیار رهبر حزب اسلامی افغانستان و استقبالی که دولت آقای «اشرف غنی» از او به عمل آورد؛ خروج جنرال عبدالرشید دوستم معاون اول رئیس‌جمهور از کابل و رفتن به ترکیه به بهانه مداوا و صحبت‌هایی که این سفر بدون بازگشت خواهد بود؛ کنارگذاشتن «عبدالله عبدالله» از جمع رهبری حزب جمعیت اسلامی و در نهایت وجود بن‌بست در اصلاح قانون اساسی و تغییر ساختار متمرکز قدرت به نظامی پارلمانی را هرگاه در کنار قدرت‌طلبی بیشتر طالبان و گروه‌های مسلح دیگر نظیر داعش و شبکه حقانی قرار دهیم که تعداد آنها اضافه تر از   ٢٠ گروه مسلح می‌ شوند، آن‌گاه روشن‌تر خواهد شد که افغانستان چطور قربانی رقابت‌‌های قدرت‌های بین‌المللی از یک طرف و رقابت‌های سیاسی قومی داخلی‌، از طرف دیگر شده است.

 

در همین حال باید دو موضوع مهم و مرتبط با همدیگر را در نظر گرفت؛ پروژه داعش در خاورمیانه در حال شکست قطعی است و پروژه خراسانی داعش در افغانستان در حال کلیدخوردن است. اما منابع جهانی قدرت که در افغانستان دارند وارد بازی بزرگ جدیدی می‌شوند، بی‌کار نیستند و دست روی دست نگذاشته‌اند.
روسیه در حال نزدیک‌شدن به طالبان است و بر این باور است که آمریکا و غرب و ارتجاع خاورمیانه در آینده افغانستان را به سکوی پرش داعش به آسیای مرکزی حوزه قفقاز و ایالت سین‌کیانگ چین تبدیل خواهند کرد. داعش از این ظرفیت برخوردار است که چنین پروژه‌ای را عملیاتی کند. کشورهای رقیب منطقه نیز اما بخشی از این پروژه را در راستای منافع راهبردی خود احساس می‌کنند و تا آنجا که ممکن باشد وارد بازی بزرگ منابع جهانی قدرت خواهند شد. در چنین فضای واقعی تفاوتی نمی‌کند که عملیات انتحاری را چه گروهی انجام دهد. داعش باشد یا طالبان، شبکه حقانی باشد یا هر گروه دیگری، افغانستان ضعیف درگیر مشکلات داخلی همواره مستعد جذب گروه‌های رادیکالی خواهد بودکه در نگاهی آخرالزمانی واقعا باور دارند که خراسان بزرگ درست همان مکانی است که لشکر اسلام با پرچم‌های سیاه برخواهد خاست و زمان آن نزدیک است. این نبرد اکنون با بهره‌گیری از مدرن‌ترین ابزار ارتباطی در حال یارگیری است؛ اینکه تفکر جهادی در نگاه خود آنها در عمل به سود کدام رقیب بازی بزرگ جدید در افغانستان باشد، برای آنها موضوعیت ندارد و مسئله آنها نیست. این تفکر و نیروهای وفادار به آن در پشت پرده‌ از حمایت‌های مالی و منابع قدرت جهانی و منطقه‌ای برخوردارند. بازی بزرگ جدید تازه در حال آغازشدن است و اگر برای افغانستان راه‌حلی سیاسی یافت نشود، باید در انتظار انفجارهای شدیدتری بود.

احمد سعیدی

احمد سعیدی نویسنده و تحلیلگر امور سیاسی افغانستان می باشد.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

همچنین ببینید
بستن
دکمه بازگشت به بالا