در هفته که گذشت از گروپ انگلیسی زبان ( من یک گروپ دارم که اکثرا جوانان هستند و در غرب بزرگ شده اند و دوست دارند به انگلیسی مطالب برای شان نوشته شود) ، سوال کرده بودند که چرا بانوان مانند مردان متکفل عقد نکاح شده نمی توانند . وقتی به این سوال جواب داده شد یکی از دوستان خواهش کرد که همین موضوع به زبان فارسی هم نگاشته شود .
در دین اسلام ، مرد و زن از نگاه حقوق مدنی با هم مساوی هستند و هیچ مردی بر زنی و هیچ زنی بر مردی از نگاه حقوق مدنی کمتر از همدیگر نیستند .
مسایل اسلامی با قرآن مجید ، ارشادات رسول اکرم ( ص) و تاریخ اسلام و نقش که صحابه کرام و خلفای راشدین ( رض) و علمای کرام داشتند ، بررسی و ارزیابی می شود .
در قرآن مجید به بانوان حق داده شده أست که در مسایل قضائی شاهد شوند . این بدین معنی أست که نه تنها بانوان در قضا سهم دارند در اجتماع در کنار مردان نقش اجتماعی و قضائی خود را ایفا می کنند .
حضرت بی بی عایشه ( رض) محبوب ترین همسر پیشوای اسلام چون یک بانوی دانشمند بود بعد از رحلت رسول اکرم در بین هفت فقهی در مدینه یکی آن بی بی عایشه بود . مردم از او سوال میکردند و جواب خود را می گرفتند. پس بانوان نظر به این روایت تاریخی می توانند در قضا سهم داشته باشند . در مذهب امام ابو حنیفه علیه الرحمه که امام در کتاب تذکره الاولیا اثر نفیس شیخ فرید الدین عطار نیشاپوری ملقب به امام جهان أست و در بین امامان جهان زیاد ترین پیرو را دارد ، بانوان می توانند که قاضی و قاضی القضات شوند و هیچکونه ممانعت شرعی وجود ندارد.
متکفل عقد نکاح هم یک وظیفه قضائی و شرعی أست و هیچکونه ممانعت شرعی وجود ندارد که یک بانوی مسلمان نکاح را عقد کند . در شمال کلیفورنیا ، ایالات متحده امریکا ، ما الحمدالله یک بانوی مسلمان که از کشور ایران أست داریم که نکاح عزیزان را عقد می کند .
نقش سیاسی ، قضائی و اجتماعی بی بی عایشه در تاریخ اسلام بی نظیر أست زیرا او اولین شخصیت بود که منحیث یک بانوی فقهی ، و سیاسی عرض اندام کرد. او طرفدران و مخالفین خود را داشت و این یک امر طبیعی أست که چه مرد باشد چه زن باشد وقتی در عرصه دین و سیاست داخل شود طرفدار و مخالف میداشته باشد. بی بی عایشه استثنا نبود . اینکه در مسایل سیاسی و جنگ جمل در مقابل حضرت علی ( رض) حق به جانب بود و یا نبود ، اینهم از نگاه علوم سیاسی یک مسله نسبی أست زیرا علوم سیاسی ، خود ، از علوم لبیرال و نسبی أست و هر کس می تواند دید و بینش خود را داشته باشد. مهم تر اینکه مردان و زنان صدر اسلام مهره های تاریخ اسلام بودند . نقش خود را قسمیکه خود می دانستند بازی کردند ؛ خواه خوب و خواه خراب . اینها نه خدا بودند ، نه پیامبر و نه فرشته . منحیث یک انسان قوت و ضعف خود را در امور داشتند و هیچکدام شان به شمول حضرت علی خالی از اشتباه نبود زیرا انسان بودند . نظر به صوابدید زمان خود عمل کردند . حضرت علی رض در بین شان دانشمند ترین بود و اما این بدین معنی نیست که او خالی از سهو و اشتباه بوده باشد. به هر حال نقش بی بی عایشه را در تاریخ هیچ کس انکار کرده نه می تواند و حضور و موجودیت او یک زنگ خطر بود برای قوم گرایان عرب زیرا می دیدند که زنان در کنار مردان عین موقف را دارند و این برای مردم قومی و قبائلی عرب خوشایند و قابل قبول نبود و همان بود که بعد از فوت بی بی عایشه ( رض) ترازوی عدالت بین مرد و زن مطلق به هم خورد و برای اینکه زنان را از صحنه خارج کنند احادیث جعلی بر ضد زن ساخته شد و پخش گردید . حتی چنانکه شاهد هستید زنان را از مسجد هم بیرون کردند و یا برای شان اتاق های متعفن و بویناک جداگانه ساختند. بعد از شهادت امام حسین رض شیعه و سنی ساخته شد . نه محمد ص ، نه خلفای راشدین به شمول حضرت علی رض نه صحابه کرام ، هیچکدام نه سنی بودند و نه شیعه. بعد از شهادت بزرگترین بدعت در اسلام شکل گرفت و به جای اینکه شهادت مردم را بر علیه ظلم و استبداد و قیام علیه زمامدار فاسد و جاهل متحد سازد ، مردم مسلمان را به تفرقه و نفاق انداخت . نتیجه اینکه قشر سنی با روحیه قومی و قبائلی که داشت و هنوز هم دارد نقش عایشه را نادیده گرفت و قشر شیعه هم ، با روحیه قومی و قبائلی جمع خصومت شخصی با عایشه زیرا عایشه با علی جنگ کرده بود ، عایشه را حتی به حیث همسر پیامبر هم نمی شناسند . فقه و فقه بازی که ساخته و بافته انسانهاست همسران پیامبر را اهل و بیت نه می شمارند. در حالیکه عایشه محبوب ترین همسر پیامبر بود و پیامبر در خانه عایشه سر زانوی عایشه جان به جانان سپرد . به اندازه ای عایشه نزد پیامبر محبوب بود که برای همسرش لقب حمیرا را داده بود . چون عایشه سرخ موی بود و همین مو را داشت ، حضرت رسول کریم ص به ناز او را حمیرا میگفت یعنی موی سرخ .
نادیده گرفتن عایشه توسط سنی و شیعه باعث شد تا زن در اسلام که همه مزایا و امتیازات را به زن داده بود در حاشیه رانده شود و انواع مظالم را به مخالفت زن زیر عنوان دین و سنت که خود شان ساخته بودند روا داشتند.
این مطالب واضح و روشن کسانی می توانند بنویسند که در مذهب سنی و شیعه مانند این محقق نباشند. امروز در افغانستان زن مقام ندارد برای این أست که دین محمد ص در آن کشور تطبیق نه می شود . امروز در جهان اسلام زیاد ترین بیسواد در طبقه نسوان أست و این بدبختی أست که اکثریت سنی مذهبان به بار آوردند. امروز در ایران بانوان قاضی یا قاضی القضات نمی شود و یا در مجلس خبرگان حضور ندارند برای این أست که شیعه عقل زن را کمتر از مرد می داند و زن را به دلایل غیر شرعی و غیر انسانی سزاوار همان مقام نه می داند . در حالیکه عقل زن و مرد یکی أست . عاطفه زن و مرد یکی أست زیرا هر دو از نفس واحد خلق شده أست.
دکتر فرید یونس
استاد بازنشسته ی بشر شناسی فرهنگی خاور میانه و فلسفه اسلامی
پنجشنه ١٨ ماه می ٢٠٢٣
