در چهره سید قاسم آقا، معلم عنابه، رنج و درماندگی یک ملت تصویر شده است. معلمی که قلم‌ش هنوز سر جیبش است و تمام وجودش داد می‌زند که نظامی نیست، در میان تمسخر و قهقه یک مشت موجود وحشی حیرت‌زده است. تلاش می‌کند بی‌تفاوت و آرام باشد. ترس در چهره‌اش دیده نمی‌شود، اما یأس و نومیدی و درماندگی را می‌توان در نگاه‌های خسته‌اش دید. در فکرفرورفته‌گی یک معلم در برابر این همه توحش را می‌توان در چهره‌اش حس کرد.
معلم عنابه همان قدر که نماد درماندگی و یأس و نومیدی یک جامعه است، نشان حقانیت مقاومت یک مردم برای عزت و حق و حیثیت‌شان نیز است. وضعیت او همه را به نبرد برای آزادی فرامی‌خواند. حقانیت صدای تفنگ مقاومت‌گر در کوه‌های پنجشیر را گواهی می‌دهد.
جعفر عطایی
