در جریان همین هفته در اکثر دانشگاه ها و نهاد های علمی از روز محصل تجلیل بعمل آم، دانشجو و دانشگاه چیستند و چه جایگاهی دارند دانشجو و دانشگاه، نماد فکر، خرد، فرهنگ غنی و سمبل پیشرفت علمی یک کشور می‌باشد.
محصل و محصلین باید به چه کسی تبدیل شود؟
وقتی محصل بزرگترین دانشگاه افغانستان یعنی کابل بدنبال خریدن پروژه صنفی و منوگراف تحصیلی نشرات به نشرات مطبعه به مطبعه بگردد از دیگران چه گله ای !
وقتی محصل عزیز، با وجود کتابخانه های مجهز در دانشگاه ها و دسترسی به کتب و مقالات الکترونیکی، تمام مطالعه آن بر چند سلاید و چپتر درسی خلاصه شود از آن باید چه توقع داشت؟!
وقتی محصل عزیز، در طول دوره تحصیل یکبار صدا بلند نکند، نظر ندهد، به درس ها سهم نگیرد، از آن باید چه توقع داشت؟!
دانشجو باید در دوران تحصیل و بعد از آن دارای چنین اوصافی باشد در غیر آن به تحصیل خود شک کرده دانشگاه را از سر شروع کند و همچنان استادانش را تبدیل کند:
– دانشجو باید بتواند سوال کند، فکر کند، آزادانه بنویسد، نقد و انتقاد کند، نظر بدهد؛
– دانشجو باید متفاوت باشد، متفاوت از عوام…؛
– دانشجو باید پیش از شروع هرکاری کمی فکر و تعقل نماید؛
– دانشجو باید کنجکاو، زیرک، جاسوس و شکاک باشد؛
– دانشجو باید فیلسوف باشد؛
– دانشجو باید تابو شکن باشد؛
– دانشجو باید عامل اصلاح و تغیر جامعه باشد؛
– دانشجو باید جذب کننده عوام باشد نه اینکه خود جذب خرافات و جهل جامعه شود؛
– دانشجو برای هرکاری باید به دنبال علت و معلول باشد؛
– دانشجو نباید همرنگ جماعت باشد، جماعتی غیرمطلوب؛
– دانشجو نباید بدون مطالعه و تفکر دنباله روی کند؛
– دانشجو نباید تنها به شنیدن اکتفا کند؛
– دانشجو نباید مورد سوء استفاده قرار گیرد؛
– دانشجو نباید به هر سازی برقصد؛
– دانشجو نباید فکر بسته ی داشته باشد؛
– دانشجو نباید تمام عمرش را در تعریف و توصیف انسانهای همنوع خودش بگذراند؛
– دانشجو نباید برده باشد، نه برده ی ذهن خود و نه هم برده ی افکار دیگران؛
– دانشجو نباید تحت تاثیر عقاید و افکار افراطیون و افراد بی سواد قرار گیرد؛
– دانشجو نباید، قومی، سمتی، زبانی و مذهبی بیندیشد و رفتار کند، باید عامگرا و انسانی قدم بردارد.
نگاه دانشگاه های دولتی و خصوصی به محصل!
از آنجای که محصل دولتی نسبتآ رایگان تحصیل میکند، این رایگان بودن سلاحیست که علیه آن همیشه استفاده شده و متاسفانه حق انتقاد و اعتراض را از او گرفته است.
از آنجای که دانشگاه های خصوصی دانشجو را از پول آن میشناسند و اگر پولی نداشت، هویت دانشجو ارزش و اعتباری ندارد.
دولت، محصل و جامعه
عدم تلاش دانشجو در دوران تحصیل، ضعف نهادهای تحصیلی، ورود بیش از حد محصل بی سواد به جامعه باعث شده است تا جامعه و نهادها بالای محصلین بی باور باشند. در دوران تحصیل برای دانشجویان دوره های کارآموزی فراهم نمیشود، … این عوامل دست به دست هم میدهند تا محصلین بعد از فراغت سرنوشت پیش از فراغت را داشته باشند.
چند مشکل در راستای جذب و مقرری تازه فارغان در نهادهای دولتی و غیر دولتی وجود دارد:
۱- ضعف تحصیلی دانشجو، طوریکه لیاقت سند دست داشته خود را ندارد.
۲- فرهنگ واسطه بازی،
۳- نداشتن تجربه کاری
۴- نبود شغل
۵- میراثی بودن بعضی پُست ها
