قبل از ظهر روز دوشنبه مورخ ۱۳ حوت ۱۳۹۷ کمیشنران جدید کمیسیون های انتخاباتی مانند کمیشنران قبلی در ارگ ریاست جمهور با همان قرآن پاک که کمیشنران قبلی سوگند وفاداری و صداقت در کار یاد کرده بودند اینها نیز با حضور داشت رهبران حکومت وحدت ملی دست روی همان قرآن پاک گذاشته سوگند وفاداری یاد کردند. اینکه کمیشنران قبلی چه کردند و چه نکردند امیدواریم بعد از بررسی نهاد های عدلی و قضایی حقایق را با مردم شریک سازند.
به انتخاب کمیشنران قبلی که حالا سبکدوش، ممنوع الخروج و زیر تحقیق و بررسی قرار دارند در روز های نخست کاری شان علیه آنها آنقدر بگو مگوی های که اینها موفق نیستند، کاری را انجام داده نمیتوانند، تجربه مدیریتی ندارند، وجود نداشت اما متاسفانه به دنبال مشخص شدن انتخاب کمیشنران جدید کمیسیون‌های انتخاباتی، که تا هنوز به کار نیز آغاز نکرده اند و تنها قسم سوگند یاد کردند و بس، نهادهای ناظر بر انتخابات صدا بلند نموده می گویند که این افراد نه تجربه کاری دارند و نه دانش لازم برای رهبری و مدیریت انتخابات، از سوی دیگر رهبری حکومت و نهاد های انتخاباتی وعده سپرده اند که انتخابات ریاست جمهوری به سیستم بایمیتریک صورت میگیرد و انتخابات آینده بطور شفاف برگزار خواهد شد.
از سوی دیگر ظاهراً انتخاب کمیشنران جدید شفاف و دمکراتیک بنظر می رسید انتخاب آنها طوری ترتیب و تدوین گردیده بود که هر نامزد به مدت سه دقیقه برنامه‌های کاری خویش را یکجا با خلص سوانح اش تشریح میکرد. بعد از ختم بیانات کاندیدا ۱۷ نفر از کاندیدان ریاست جمهوری بشمول آقای اشرف غنی رئیس جمهور و داکتر عبدالله عبدالله رئیس اجرائیه برای آنها رای دادند اینکه کدام کاندید به کی رای داد و کی نداد کدام کاندید از جمله اقربا و دوستان کیست و کدام نیست همه میدانند.
من شیوه رای دهی برای کمیشنران جدید را بطور زنده که توسط شماری از تلویزیون‌ها نشر می‌شد دیدم و شنیدم طور شاید و باید دمکراتیک بنظر می رسید با در نظرداشت این اصل
حکومت ادعا دارد که شیوه انتخاب کمیشنران جدید خیلی شفاف بوده و هیچ نوع تخلف در میان نبوده ولی نهادهای ناظر به این باور اند که لیاقت و اهلیت برای انتخاب کمیشنران جدید بشمول درجه تحصیل مطرح نبوده بیشتر آنها در نتیجه زد و بندهای سیاسی توانسته‌اند به این پست‌ها راه یابند.
بعضی ها به این باور اند که انتخاب کمیشنران جدید زیادتر با در نظرداشت ترکیب قومی جنسیتی و مذهبی صورت گرفته نه چیز دیگری، حالا اشخاص ذیل هر یک سید عصمت‌الله مل، مولانا محمد عبدالله، محمدقاسم الیاسی، اورنگ زیب، مسافر قوقندی، خانم حوا علم نورستانی، حبیب‌الرحمان ننگ، محمدیونس طغرا، چمن‌شاه اعتمادی، محمدذاکر ذکی، محمدحنیف دانشیار، خانم گیتی، خانم زهره بیان شینواری و سید قطب‌الدین بیدار به مقام های کمیسیون مستقل انتخابات و کمیسیون شکایات انتخاباتی رسیده اند و به تازه گی سوگند وفاداری نیز یاد کرده اند از جمله این چهارده نفر هفت نفر به عنوان کمیشنر در کمیسیون مستقل انتخابات، پنج نفر دیگر به عنوان کمیشنر در کمیسیون شکایات انتخاباتی و هم‌چنین دو تن دیگر به حیث رؤسای دارالانشای این دو کمیسیون تعیین و توظیف گردیده اند و بعد از ظهر روز دوشنبه همین هفته به کار خود آغاز نموده اند.
گرچه در انتخاب کمیشنران جدید بر علاوه ۱۷ نفر کاندیدان ریاست جمهوری احزاب سیاسی نیز نقش بازی کردند با آن هم بعضی از احزاب سیاسی راضی بنظر نمی رسند به گفته
فضل غنی حقمل عضو حزب اسلامی، کمیسیون باید بی‌طرف باشد و استقلالیتش را حفظ کند. توافق همه احزاب در گزینش کمیشنران باید مشروط می‌بود؛ اما متاسفانه کسانی که انتخاب شده اند همه احزاب با انتخاب آنها توافق ندارند.
از سوی دیگر عده ای از حقوق دانان به این باور اند که رییس جمهور اشرف غنی در توشیح فرمان تقنینی و گزینش کمیشنران جدید زیاد عجله کرده است با در نظرداشت قوانین موجود مشکل حقوقی وجود دارد کاندید براساس قانون تعریف دارد و کاندیدان ریاست جمهوری که به کمیشنران جدید رای دادند، اینها از نظر قانون تا کنون کاندیدان ریاست جمهوری نیستند.
زمانی اینها کاندید گفته میشوند که کمیسیون انتخابات بعد از بررسی همه جانبه ای اوراق و اسناد که برای یک کاندیدا ضرورت است آنها را شامل لست مستحقین کاندیدا شدن و نام شانرا از طریق اطلاعات جمعی رسماً اعلان نمایند که تا کنون این کار نشده و این ۱۷ نفر کاندیدان ریاست جمهوری تا کنون کاندیدا نیستند شاید بعضی از اینها با در نظرداشت قوانین درخواست کاندیدی شان مسترد شود .
از طرف دیگر قرار است در اخیر ماه سرطان سال آینده انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای ولایتی در افغانستان برگزار شود. متاسفانه در گذشته ما هرگز انتخابات شفاف را تجربه نکرده ایم در حالیکه انتخابات ریاست جمهور اگر برگزار شود و طور شاید و باید شفاف نباشد میتواند چالش دیگری باشد بخاطر ایجاد بحران های دیگر، جنجال‌های انتخابات پارلمانی که بتاریخ ۲۸ میزان سال جاری برگزار شد هنوز در پرده ای از ابهام است از سوی دیگر مردم ما از انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۴ که توسط جان کری وزیر خارجه وقت امریکا و سازمان ملل متحد حل شد. تا هنوز از نتایج آن مردم ما رنج میبرند آن انتخابات جفای اول نبود و جفای آخر هم نخواهد بود.
حالا در مورد انتخاب کمیشنران جدید دو نظر وجود دارد حکومت افغانستان به این باور است که با گزینش کمیشنران جدید، افغانستان در سال آینده انتخابات شفاف خواهد داشت. اما به باور من برگزاری انتخابات شفاف به اراده جدی نیاز دارد که متاسفانه که این اراده تا هنوز بطور شاید و باید بنظر نمی رسد.
به عقیده من با همه نا امیدی ها آنگونه که مردم فکر می‌کنند، اداره و مدیریت کمیسیون‌های انتخابات کار مشکل نیست. اگر تصمیم قاطع و توانایی مدیریتی در رهبری با در نظرداشت منافع ملی هردو کمیسیون وجود داشته باشد انتخابات نتیجه مطلوب خواهد داشت با در نظرداشت تجارب گذشته و تجارب که از انتخابات پارلمانی که در ۲۸ میزان سال جاری بدست آمده تا زمانی که سیستم رای دهی الکترونیک نشود، تغییر و تبدیل کمیشنران به نام اصلاحات هیچ تاثیر مثبت بر این روند نخواهد داشت و زمینه برای تقلب و تخلفات انتخاباتی همچنان پابرجا خواهد بود.
مشکل دیگری که کمیشنران جدید با آن مواجه اند اعلام نتایج نهایی انتخابات پارلمانی ۲۸ میزان امسال است که خیلی آلوده با فساد و مغرضانه برگزار شد که با گذشت اضافه تر از چهار ماه از برگزاری آن تا کنون نتیجه نهایی آن معلوم نیست چنانچه به دنبال تقلب گسترده در انتخابات پارلمانی ۲۸ میزان ۱۳۹۷، کمیشنران قبلی به اتهام خیانت و ضعف مدیریت، فساد و سوء استفاده از صلاحیت، از وظایف شان برکنار و برای تحقیقات بیشتر به لوی سارنوالی معرفی و ممنوع الخروج نیز گردیده اند اینکه بجزای اعمال خود می رسند یا نمی رسند هنوز معلوم نیست، امیدواریم کمیشنران جدید از گذشته ها آموخته باشند.
هرکه ناموخت از گذشت روزگار
نیز ناموزد زهیچ آموزگار
