* تعدادی از سیاسیون و حاکمان کشور که در صدد «افغان سازی اقوام» کشور و «پشتون سازی پشتو-زبانان» کشور اند، بدون در نظر داشت صد ها اثر و سند تاریخی (در مورد معادل بودن افغان و پشتون و افغانی و پشتو) ادعا دارند که «افغان» یک واژه ای دارای سابقه طولانی است؛ لذا معادل «پشتون» نبوده و شامل سایر اقوام (؟!) و حتی فرا قومی می باشد…
* این ادعا تا اندازه ای قابل تامل است: زیرا به اساس تمام منابع تاریخی، واژه افغان از حدود ۱۰۰۰سال پیش به افراد، طوایف، قبایل و اقوامی اطلاق شده که ۱. در دامنه های «کوههای سلیمان» زندگی می کردند و ۲. به «زبان افغانی» صحبت می کردند (و از حدود ۵۰۰ سال بدینسو به نام افغان های غلجی، ابدالی، مهمند، یوسف زی، دلزاک، شنواری و… شناخته می شوند). تعداد زیادی از این قبایل و اقوام در اصل – تاجیک ها، ترک ها و سایر اقوامی بوده اند که پس از تصرف سرزمین های ایشان توسط افغان های اصیل، برای زنده ماندن، مجبور شده اند که یک نام «قبیلوی-افغانی» بالای خود بگذارند و «زبان افغانی» را فرا گیرند (جنبش های جدید تاجیک های پاکستان نمونه یکی از آنهاست)…
* قرار معلوم واژه های «پشتون» و «پشتو» در هیچ سند و اثری پیش از خوشحال خان ختک وجود ندارد… امیرعبدالرحمن در کتاب خاطرات خود (پند نامه دین و دنیا)، اقوام افغانستان را شامل «درانی، غلجایی، فارسی بان، هزاره و ترک» می گوید؛ امیر امان الله نام «قوم» خود را در تذکره خودش «محمد زایی» می نویسد؛ در ستون «قوم» منار علم و جهل دهمزنگ در دوره امان الله «تاجیک، هزاره، محمد زایی، طوطاخیل و…» نوشته شده است، نه پشتون و یا افغان!
* لذ اگر برای یک لحظه بپذیریم که واژه پشتون معادل افغان و واژه پشتو معادل افغانی نیست؛ در این صورت،
۱. سابقه تاریخی «قوم پشتون» و «زبان پشتو» پیش از امان الله و به ویژه پیش از خوشحال خان ختک چه بوده و به کجا می رسد؟
۲. این همه اقوامی که در طول تاریخ هرگز خود را پشتون نه، بلکه «افغان» گفته اند، حالا چرا و چگونه «پشتون» نامیده می شوند؟
۳. اقوام یا قبایل غلجی، ابدالی، شنواری، صافی و… به اساس کدام معیار «پشتون» نامیده می شوند؟ در حالیکه هر پشتو-زبان پشتون نیست؛ همانطور که هر فارسی- زبان تاجیک نبوده و هر انگلیسی-زبان انگلیس نمی باشد!
+ + +
نظر بسیارعالیست موضوع آموزنده تاریخی میباشد قلم تان رساباد.