با اوج گرفتن اختلاف نظر در مورد مشخصات درج شده در شناسنامه هاى برقى، ابراز نظر هاى مختلفى از سوى مخالفان تذکره مطرح میشود. تا آغاز روند توزیع آن، انتقاد ها حول این محور مى چرخید که کلمه افغان مترادف واژه ى پشتون است که هویت قوم خاصى در افغانستان است و در برگیرنده ى همه ى اقوام نیست. راه حل آنست که از تعمیم و تحمیل واژه افغان بر غیر پشتونها جلوگیرى شود. اما در این نکته اتفاق نظر نسبى موجود بود که درج اسم افغانستان بعنوان جغرافیاى مشترک همه اقوام اشکالى ندارد. اما حالا عده ى پا را فراتر گذاشته خواهان تغیر نام افغانستان به خراسان و یا هم تجزیه کشور اند.
پرسش اصلى اینست که دقیقاً مخالفان شناسنامه هاى برقى دنبال چه اند و چه مى خواهند ؟
و اینکه تغیر نام و یا تجزیه افغانستان با چه میکانیزم و قوتى ممکن و عملى است ؟
بدون شک و شبهه، دفاع و پاسدارى از هویت اجتماعى، فرهنگى و تمدنى در برابر فاشیزم لجام گسیخته و بدوى مشرب، حق مشروع و قانونى هر فرد یا کتله ى اجتماعى است. اما این مهم تا زمانى معقول و میسر است که در چارچوب یک داعیه ى برحق، پذیرفته شده و دست یافتنى مطرح شود.
مطمئناً ماهیگیران ماهرى که از هر آب گل آلودى، دنبال شکار خود اند، در چنین جوى ملتهب و آشفته، فعالتر و دو آتشه تر از دیگران وارد صحنه مى شوند. و با شعار هاى غیر عملى، حساسیت برانگیز و تنش زا در متشنج ساختن بیشتر اوضاع مى کوشند. آنها عمدتاً دنبال اغراض شخصى خود اند، نه در پى گشودن گره کور این اختلاف عمیق اجتماعى.
این سخنان غیر مسئولانه نه تنها باعث شده تا تیغ خون آشام قبیله گرایان افراطى تیز تر و بُرنده تر شده، به دهنکجى علیه کسانى بپردازندکه داعیه ى برحقى را دنبال مى کنند، بلکه فضاى تفاهم احتمالى را با شخصیت هاى معتدل و خوشفکر پشتون هم تیره و تار نماید.
به باور من ادعاى تغیر نام افغانستان در حال حاضر، آب کوبیدن در آونگ است که از هیچ لحاظى عملى نیست. مضافاً ما به هیچ وجه خواهان تجزیه کشور آبایى خود نیستیم که یک تنه بخاطر آن خون ریخته ایم، قربانى داده ایم و هزاران عزیز خود را در آن مدفون کرده ایم. و نه هم امکان و سازوکار عملى تغیر نام افغانستان را در عده و عهده ى خود مى بینیم.
آرزوى ما صرفاً اینست که با اسم و رسم تاریخى و با شعاع وجودى هویت فرهنگى و تمدنى مشخص خود در کنار سایر هموطنان ما زیست باهمى داشته باشیم. و هرگز در پى تحمیل هویت خود بدیگران و یا هتک حرمت به هویت اقوام دیگر نیستیم. از انحصار طلبان و تمامیت خواهان نیز مى خواهیم تا با درک مقتضیات زمان، به مزایاى زنده گى مدرن و مدنى و ارزشهاى جامعه ى انسانى امروزى تن در دهند و تنوع قومى و فرهنگى را برسمیت بشناسند.
مسلماً اگر شخصیت هاى فهیم و خبیرى، سکاندار کشتى توفانزده ى بحران کنونى هویت نشوند و آنرا بساحل مقصود رهنمون نگردند. اشخاص و حلقات مغرض، منفعت جو و مشکوک بر این موج سوار شده، زمام آنرا بدست گرفته در مسیر اغراض خود سوق خواهند نمود. در آنصورت هیچکس به هیچ چیزى نخواهد رسید.
