این جشن سنتی باستانی نوزائی طبیعت در قسمت بزرگی از حوزه مشترک جغرافیای -فرهنگی مان هر سال در أغاز ماه حمل با مراسم خاصی تدویر وحتی دربعضی مناطق چندین روزرادربرمیگیرد.
جهت برسمیت شناختن این روز از جانب جامعه جهانی ، نماینده دولت ایران در سازمان ملل متحد درسال ٢٠١٠ قطعنامه ایرا بامشوره و تائید نماینده افغانستان و تاجکستان به مجمع عمومی سازمان ملل متحد ارایه نمود که مورد حمایت وپشتیبانی نمایندگان افغانستان ، تاجکستان ، اذر بایجان ، قزاقستان ، قرغزستان ، وترکیه قرار گرفت . برعلاوه کشور های هند البانی ومقدونیه نیز در روز رای گیری درجمع کشورهای تهیه کننده قطعنامه قرار گرفته و ازان پشتیبانی بیدریغ نمودند. تاانکه روز سه شنبه ٢٣ فبرری سال ٢٠١٠ با تصویب قطعنامه ای ، روز ٢١ مارچ مطابق به روز اول فروردین را در چهارچوب ماده ۴٩ میثاق یونسکو تحت عنوان فرهنگ صلح به عنوان روزجهانی نوروز به تصویب رسانده ودر تقویم ان درج نمو دند.
درنتیجه این اقدام که نخستین بار درتاریخ این سازمان اتفاق افتاد . نوروز اریائی به عنوان یک رخداد بین المللی به رسمیت شناخته شد .
درمتن تصویب شده یونسکو (سازمان اموزشی علمی – فرهنگی ملل متحد) ، نوروز جشنی است با ریشه اریائی که بیش از سه هزار سال قدامت دارد و بحیث میراث فرهنگی بزرگ جهانی شناخته شده است .
درین اواخر نسبت به کسب اهمیت جهانی این روز که تقریبأ در ان بیش از دوصد ملیون انسان از سراسر حوزه جغرافیای – فرهنگی مانند افغانستان، ایران ، تاجکستان ، ازربایجان ، وسایر کشورهای آسیای میانه وقفقاز ، در منطقه بالکان وحوزه بحیره سیاه وخاور میانه اغاز فصل بهار را با سنت باستانی نوروز که تاکیدی است در زندگی باتعادل طبیعتٍ جشن میگیرند وان را نوروز جهانی مسمی نموده اند . باوجودیکه جشن جهانی نوروز با اشتراک سران کشورها تجلیل کننده به صورت نوبتی همه ساله دریکی از کشورهای جنوب غربی اسیا، اسیای میانه ، قفقاز ، شبه قاره هند و بالکان تدویر میگردد . و این ائین باستانی را گرامی میدارند. اما هنوز هم همه ساله مانند گذشته های دور مرکز این جشن نوروزی شهر مزارشریف ولایت باستانی بلخ که زمانی مرکز آریانای قدیم و فعلأ یکی از اوستانهای مهم فرهنگی کشور مان افغانستان است ، به شکل شاندار تدویر میگردد . در زمان باستان درآن شهر زیبا به اساس روایات تاریخی شاهان اریائی از نوروز منحیث جشن سنتی باعظمت تجلیل بعمل میآوردند. اما در نقاط مختلف جغرافیای متذکره به روزهای مختلف تا آنکه در زمان ملکشاه سلجوقی یکی ازشاهان فرهنگی خانواده سلجوقیان برای تجلیل از جشن نوروز ، روز معین تعیین گردید.
ملکشاه سلجوقی درسال ۴۶٧هجری قمری مطابق ١٠٨٠ ترسائی از منجمین، علما ، فیلسوفان ریاضی دانها وستاره شناسان که درمیان شان عمر خیام فیلسوف ، ریاضی دان ، منجم ، وشاعر توانا نیز حضور داشت ، تقاضا نمود تادر موردتعیین روز مشخص تحویل سال تصمیم جمعی اتخاذ نمایند . ایشان بعد از بررسی لازم به این نتیجه رسیدند که روز اول ماه فروردین ( حمل) روز تحویل سال و آغاز نوروز شناخته شود . از ان تاریخ به بعد از روز نخست ماه فروردین در حوزه وسیع جغرافیا ی فرهنگی مان همه ساله تجلیل به عمل می آید .
این جشن در کشور مان افغانستان همه ساله در روز اول حمل ( فروردین ) با مراسم تشریفاتی خاص دولتی درمحوطه زیارت خلیفه چهارماسلام ( حضرت علی ) درولایت بلخ شهر مزار شریف آغاز وتقریبأ چهل روز ادامه میابد اما به صورت خودجوش در سراسر کشور درتمام شهرها ، قصبات ، و روستاها به گونه عنعنوی و سنتی از نوروز با انواع سرگرمی هاگرامیداشت بعمل میاید .
گرچه تجلیل از نوروز در بین مردمان سرزمین های مختلف به اساس رشد جامعه های شان ازهم متفاوت است اما مشترکات ان به گونه مثال روز نخست فروردین، پیروزی روشنی بر تاریکی ، غلبه گر ما و زایش طبعت بر سردی و یخبندان ، غلبه فراوانی نعمات مادی بر قحطی وخلاصه پیروزی فرشته خوشبختی بر اهریمن وهمچنان ویژهگیهای مشترک دیگری مانند نظافت، نهال شانی وسرسبزی ،سیرو سیاحت ، مساعدت بابینوایان ، بازدید و احترام اززیارت گذشتگان ، اهدای هدایا ی وتحفه های نوروزی به دوستان اعضای خانواده ونامزدان ، تدویر مسابقات مختلف سپورتی ، میله سمنک وکنسرتهای موسقی نوروزی را میتوان در زمینه تذکر داد .
روایت است زمانی فرعون مصر میکف : اسیرمثلث ، یونان ، مصر وبین النهرین بوده که دانش ، زیبائی و عشق را در بر میگرفت . در مراسم نوروز باستانی مان تمام عناصر مثلث فوق به صورت واضح بمشاهده میرسد .
به آرزوی سال صلح پایدار ، پیشرفت ، ترقی وتعالی کشور جنگزده مان افغانستان .
