نخستین بار این چند نکتۀ پیش‌نهادی را در دومین کنفرانس جهانی گفتگو‌های امنیتی هرات که در آن نماینده‌گان دیپلماتیک و نهاد‌های پژوهشی نزدیک به سی کشورمنطقه وجهان اشتراک داشتند، درماه میزان سال ۱۳۹۲خورشیدی بیان داشتم. می خواهم این نکات را یک‌بار دیگراین جا مطرح کنم. انتظار می رود که این نکات برای دولت افغانستان و نهاد‌های پژوهشی دیگر که در پیوند به هم‌گرایی منطقه‌یی کار می کنند، بتواند توجه برانگیز باشد.
افغانستان بخشی ازیک حوزۀ بزرگ تمدنی است. امروزه این حوزۀ بزرگ تمدنی به کشورهای گوناگونی بخش‌بندی شده است. در پیوند به تمام داشته های فرهنگی وتمدنی این حوزه می توان گفت که این داشته‌ها به همه آن کشور های تعلق دارد که از همین حوزه برخاسته اند. هیچ کشوری نمی تواند ادعا کند که به تنهایی پدید آورندۀ این همه فرهنگ و مدنیت گسترده است. همه کشورهای این حوزه در تمام پدیده‌های فرهنگی و تمدنی این حوزه شریک اند. این اشتراک فرهنگی و تمدنی خود می تواند زمینه های بیشتر تفاهم وهم‌گرایی منطقه یی را در این حوزه پدید آورد.
یکی ازاین اشتراکات درمنطقه همانا جشن نوروز است. جشن یک حوزۀ بزرگ تمدنی، وقتی این جشن به یک حوزه متعلق است، پس تنها جشن این یا آن کشور نیست؛ بلکه جشن همه‌گان است. من این جا کشورهای این حوزۀ بزرگ تمدنی را می خواهم به نام کشورهای حوزۀ نوروز یاد کنم . در پیوند به چگونه‌گی استفاده از نوروز در جهت هم‌گرایی منطقه ای می‌خواهم این چند پیشنهاد زیرین را مطرح کنم:
– در گام نخست، کشورهای حوزۀ نوروز، می توانند بنیادی را زیرنام بنیاد منطقۀ نوروزباستان، به گونۀ یک نهاد غیر دولتی، پایه گذاری کنند. رهبری این نهاد باید به گونۀ دورانی به پیش برده شود. وهرساله یکی ازکشورهای عضو حوزۀ نوروز، آن را رهبری کند. این بنیاد باید همه ساله جشن نوروز را به گونۀ یک میراث تاریخی – فرهنگی مشترک تجلیل کند!
– بنیاد منطقه ای نوروز باستان، درگام بعدی می تواند شبکۀ نماینده‌گی خود را درتمام کشورهای حوزۀ نوروز پایه گذاری کند. به زبان دیگر کشورهای حوزه می توانند هرکدام بینادی را به نام نوروز باستان ایجاد کنند. بینادهای نوروز باستان نه تنها در میان هم دارای پیوند‌های کاری و تفاهم فرهنگی خواهند بود؛ بل درجهت دیگر باید با بنیاد منطقۀ نوروز نیز پیوند داشته باشند
– بنیاد منطقه ای نوروز باستان می تواند در جشنواره‌های نوروزی برای نویسنده‌گان وآفرینش‌گران عرصه‌های گوناگون فرهنگ، جایزه های ادبی – هنری و تقدیر نامه ها ارائه کند. این جایزه‌ها و تقدیرنامه‌ها از نشانی بیناد منطقه ای نوروز باستان داده می شود، نه از نشانی کشوری که ریاست دوره ای آن را به پیش می برد.
– بنیاد منطقه ای نوروز باستان می تواند دو نشریه داشته باشد، زیرنام « نوروز باستان». این نشریه هابهتراست به گونۀ مجله های یک ماهه ، دوماه و یاهم سه ماهه نشرات داشته‌باشند. یکی از این نشریه‌ها به زبان‌های کشورهای عضو نشر خواهد شد و نشریۀ دیگربه زبان انگلیسی خواهد بود. در نشریۀ انگلیسی گذشته از نوشته‌هایی به زبان انگلیسی، باید ترجمۀ بخشی از نوشته‌های نشریۀ نخستین نیزبه نشر برسد. ترجمۀ آثار ادبی و فرهنگی نویسنده‌گان منطقه به زبان انگلیسی زمینۀ معرفی ادبیات و فرهنگ منطقه در سطح جهان را فراهم می سازد.
– درجشن‌واره‌های بنیاد منطقه ای نوروز باستان، باید بازار و نمایش‌گاه نوروزی راه اندازی شود. در این نمایش‌گاه‌ها گذشته ازنمایش کتاب‌ها می توان صنایع دستی و دیگر تولیدات فرهنگی کشورهای حوزه را به نمایش گذاشت. شاید در یک ارزیابی بعدی بتوان زمینه‌های آن را فراهم ساخت تا چنین نمایش‌گاه‌ها وبازارهایی به گونۀ دوام‌دار به کار خود ادامه دهند.
– هزینه پایه گذاری بنیاد منطقۀ نوروز باستان و شبکۀ آن را درگام نخست باید کشورهای حوزه بپردازند؛ اما درگام بعدی هیچ تردید نمی تواند وجود داشته باشد که سازمان ملل متحد، یونسکو و شماری از سازمان های امداد جهانی که در جهت نگهداری میراث‌های جهانی کار می کنند، کشورهای حوزه را کمک خواهند کرد.
– هم اکنون در مرزهای شماری ازکشورهای منطقه بازارهای به نام بازارهای مشترک وجود دارد، کشورها می توانند این بازار‌ها را به نام بازارهای مشترک نوروز باستان نام‌گذاری کنند.
– خیلی شایسته خواهد بود تا کشورهای حوزۀ نوروز درمرکزیا یکی از شهرهای بزرگ خوش خیابانی را به نام نوروزباستان، نام‌گذاری کنند! من فکر می کنم بهترین جایی که در افغانستان باید آن را به نام نوروز باستان نام‌گذاری کرد کاخ تپۀ پغمان است. پس از این همه ساله، باید جش نوروز در همین کاخ برگزار خواهد شد. به همین گونه می شود خیابان‌‌هایی را هم در شهر کابل و چند شهر مهم دیگر کشور به نام خیابان نوروزباستان نام‌گذاری کرد.
– به همین گونه در بعضی از هوتل های بزرگ، سالون های به نام سالون نوروز باستان نام‌گذاری شوند.
– وزارت اطلاعات و فرهنگ کشورها می توانند یکی از جوایز ادبی – هنری خود را به نام جایزۀ نوروز باستان نام گذاری کند و به همین گونه دولت‌ها می تواند نشانی را به نام نشان نوروز باستان ایجاد کند و همه ساله این نشان را برای شماری از فرهنگیان و آنانی که در جهت هم گرایی قومی و منطقه ای و پژوهش‌های فرهنگی کار کرده اند، بدهد.
نکتۀ اخرین این که درسالیان پسین تا نوروز با سرود سبز خوش ازشهرها و دهکده های کشور، می گذرد شماری آن را سنگ باران می کنند. طالبان هرگونه جش نوروز را حرام اعلام کردند، پیش از آن در دوران مجاهدان نیز نوروز رنگ وبویی نداشت، درسال های اخیر شماری می خواهند نوروز را از حوزۀ فرهنگی افغانستان حذف کنند. گاهی کسانی آن را جشن کبرگان می دانند و شمار دیگر با سبک مغزی آن را جشن بیکانگان می خوانند! گاهی هم تلاش شده است تا با نام گذاری‌های دروغین ، سیمای راستین نوروز را جعل کنند!
از این نقطه نظر نوروز در افغانستان به مانند شمار از ساحات باستانی، بناهای تاریخی در خطر نابودی قرار دارد. هنوز این هراس وجود دارد که شماری از افراد و حتا بلند پایه گانی می خواهند آن را چنان تندیس های بودا در ذهن تاریخ متلاشی سازند. این در حالی است که نوروز این سبزینه پوش فرخ پی، در این سرزمین وهمه کشورهای این حوزه پیش از تاریخ نفس کشیده است. او از سرزمین های ابهام آلود اسطوره‌ها می آید و منزل‌های دوری را در تاریخ پشت سرگذاشته و به ما رسیده است. شاید افغانستان در این زمینه نیاز داشته باشد تا گروه های دفاع از نوروز باستان را نیز پایه گذاری کند!
جای تعجب اینجاست که چرا در ولایت ننگر هار امسال جشن نوروز تجلیل نگردید. طالبان که مخالف تجلیل جشن نوروز اند خو حرفی ندارد بخاطر اینکه طالبان وطنفروشان قسم خورده و دشمن افغانستان و دشمن اسلام میباشد که بدستور پاکستان افغانستان را خراب و مردم آنرا به بیچارگی کشانده اند. اما اینکه مقامات ولایت ننگر هار ازین جشن ملی و عنعنوی به هر دلیلی که باشد تجلیل بعمل نیاورده است. مایًه تاسف میباشد.
آقای کمال فکر میکند که “بنیاد منطقۀ نوروز) خواهد توانست وجدان یخ زده و فکر پوپنکی و قارچ زده زمامداران افغانستانرا شور و تکان خواهد داد تا چشمان خودرا باز نمایند و موقعیت و جای افغانستانرا درمیان کشور های حوضه نوروز به مقایسه و بر رسی گیرند و به هوش آیند که هی ما چقدر بیچاره و عقب مانده و درمانده هستیم. باید افکار انحرافی و تباه کننده برتری جوئی قومی و فاشستی که افغانستانرا در این مصیبت انداخته است را دور انداخت و در فکر تساوی حقوق و برابری برادری تمام مردم افغانستان که ترقی و آبادی افغانستان محصول آن خواهد بود، شد.
یک مثال زنده در این ارتباط ارایه مینمایم. مثلا” هر انسان عادی و غیر مکتی هم احمیت ثبت و شمار و معلوم بودن تعداد نفوس کشور را بخوبی میداند. ولی زمامداران افغانستان هنوز هم زیر سایه تعصبات قومی، عمل اجرا و توذیع این پروسه ملی و مفید توذیع تذکره های الکترونیکی را که تمام مراحل قانونی آن طی شده است را در هوا معلق ساخته اند.
طرح و نظر و پیشنهاد خیلی عالی!
عملی نمودن و تطبیق این نظر یقینأ” که به افغانستان نسبت به هر کشور دیگر این حوزه سود میرساند. بدلیل اینکه افغانستان نسبت به دیگر کشور های این حوزه در وضعیت بد و رقتباری قرار دارد. باور کنید که بنیاد منطقه نوروز خواهد توانست منحیث تکانه ای مردم افغانستان و بالخصوص زمامداران انرا وا خواهد داشت که در مسایل مملکتی وسیع فکر نمایند و تلاش نمایند که افغانستان را از لحاظ اقتصادی و فرهنگی به جائی برسانند که در این حوضه جای شایسته ای پیدا نماید.