قرار است اشرف غنی رییس‌جمهور افغانستان در هفته جاری برای نخستین بار رسماً از هند بازدید نماید. برای دهلی جدید این فرصتی خواهد بود تا زمینه‌های از دست داده به رقیبان‌اش چین و پاکستان را دوباره به دست بیاورد.
به اساس گزارش روزنامه ماندگار، اشرف غنی بیشتر از سلفش حامد کرزی با پاکستان داخل مراوده است تا کمک این کشور را در جهت یک راه حل از طریق مذاکره با شورشیان طالب به دست آورد و با چین در تماس است تا از نفوذش در این پروسه شکننده صلح استفاده نماید و این کشور را به سرمایه گذاری در اقتصاد افغانستان تشویق کند.
در هفت ماه اول حکومت اشرف غنی، هند در این زمینه دست آوردی نداشته است. گفت‌وگوها در مورد مشارکت استراتژیک با هند به شمول فروش قابل ملاحظه تجهیزات نظامی مسکوت گذاشته شده اند که در بازدیدهای پیهم کرزی مطرح بودند.
کارشناسان می‌گویند که نقش در حال ظهور چین در افغانستان و اعلان سرمایه‌گذاری ۴۶ میلیارد دالری چین در پاکستان که همسایه و رقیب هند در عرصه تسلیحات هسته‌یی است، این احساس را تقویت کرده است که هند شاید نفوذش را در آسیای جنوبی از دست بدهد.
ویکرام سود، رییس پیشین استخبارات خارجی هند و یک استراتژیست با نفوذ در آسیای جنوبی به این نظر است که «افزایش حضور چین در غرب ما ادامه می‌یابد، چنانچه این کشور در تلاش دسترسی به دریای عرب از طریق پاکستان، منابع انرژی ایران و منابع معدنی در افغانستان است.»
در اوایل ماه جاری، هند سه هلیکوپتر کوچک به افغانستان داد. منابع هندی و افغان گفته‌اند این معامله کوچک پس از سه سال تاخیر صورت گرفت و خیلی متفاوت از تقاضاهای کرزی در سال ۲۰۱۳ می‌باشد که شامل توپ‌‌‌‌‌های صحرایی و تانک‌های جنگی بود.
یک منبع که مستقمیاً از همکاری های امنیتی بین دو کشور اطلاع دارد و اجازه ندارد نامش نشر شود، گفته است: «فهرستی از اقلام برای خریداری وجود داشت و انتظار می‌رفت این‌ها صادر گردند. فرصت‌های متعددی وجود داشتند، حتا حکومت جدید در دهلی فرصت هایی داشت. اما آن‌ها بر طبق آن عمل نکردند.»
گذرگاه های تجارتی
غنی که قبلاً از چین، پاکستان و ایالات متحد امریکا دیدار کرده است، قرار است در ۲۷ و ۲۸ اپریل در هند باشد و ضمن دیگر مقام ها با نارندرا مودی نخست وزیر هند ملاقات می‌کند که در ماه می سال گذشته به قدرت رسید.
طبق اظهار یک مقام حکومت هند، مباحثه روی تصویب نهایی موافقتنامه ترانزیتی سه جانبه بین هند، افغانستان و ایران با تمرکز روز بندر چابهار ایران، در دستور کار مذاکرات رهبران دو کشور قرار دارد.
دسترسی هند به افغانستان و به صورت بالقوه آسیای مرکزی، روسیه و اروپا، یا ازطریق پاکستان عملی می‌شود که در حال حاضر به دلیل مشکوک بودن متقابل بر همدیگر امکان پذیر نیست و یا این که از راه زمینی از طریق ایران.
اما هند متهم است که روی این پروژه به کندی و بی میلی کار می‌کند. یک منبع آگاه از مذاکرات در مورد این پروژه بندری می گوید: «ما می کوشیم گامی برداریم… اما هندی ها مردم بسیار صبوری هستند، برخی اوقات بیش از حد لازم صبور اند.»
این منبع گفت: «این بسیار واضح است که چابهار برای هندی‌ها حتا بیشتر از ایرانی‌ها مهم می‌باشد. از لحاظ استراتژیک هند می‌تواند به افغانستان، آسیای مرکزی، قفقاز تا روسیه و ترکیه و حتا اروپای شمالی دسترسی یابد.»
در عین زمان چین هفتۀ گذشته هنگام بازدید رییس جمهور شی جین پنگ از پاکستان، راه اندازی پروژه هایی را به شمول یک گذرگاه اقتصادی بین بندر گوادر پاکستان در ساحل بحیره عرب و شین جیانگ ایالت غربی چین شروع شد.
الیسه ایرس، معاون وزیر خارجه پیشین ایالات متحد امریکا برای آسیای جنوبی می‌گوید که «مقامات هندی به شدت با این فکر مخالفت می کنند که پاکستان در مورد نقش منطقه‌یی هند دارای یک قدرت ویتو باشد.»
برخی کارشناسان معتقد اند که از دست رفتن نفوذ هند در افغانستان جنبه موقتی دارد. این دیدگاه بر مناسبات پرتنش بین کابل و اسلام آباد در چند دهه اخیر به خصوص به دلیل سرکوب جنگجویانی استوار است که در مرز مشترک دو کشور پناه جسته اند.
گورمیت کانوال، دگروال متقاعد و رییس پیشین «مرکز تحقیقات جنگ زمینی» که توسط دولت هند تمویل می شود، می گوید: «به زودی مشارکت استراتژیک بین افغانستان و هند به حالت عادی بر می گردد.»
